آيا واقعا فوتبال ايران از عربستان جلوتر است؟

وسط بازي سپاهان و الاتحاد و زماني كه رامين رضاييان گل تساوي زردپوشان را به ثمر رساند گزارشگر بازي جملات عجيبي به زبان آورد. موقعي كه تلويزيون عربستان داشت اندك هواداران ايراني حاضر در ورزشگاه جده را نشان مي‌داد، گزارشگر گفت خوشحالي اين تماشاگران نشان مي‌دهد كه تيم ملي ايران هم مي‌تواند اينجا و مقابل عربستان موفق باشد. شايد گزارشگر خودش بلافاصله متوجه شد چه جمله بي‌ربطي به زبان آورده، چون بعد از آن تلاش كرد يك جوري داستان را راست و ريست كند ولي موفق نشد. او گفت فوتبال ايران قوي‌تر از عربستان است. با همين گلي كه رامين رضاييان به ثمر رساند، نشان داديم فوتبال ما همچنان جلوتر از عربستان است و چيزهايي شبيه به اين. سپاهان در نهايت بازي را دو بر يك باخت. 

همين اظهارات بي‌ربط گزارشگر بازي سپاهان و الاتحاد فتح بابي شد براي اينكه نسبت فوتبال ايران دست‌كم در حوزه باشگاهي را با فوتبال عربستان مقايسه كنيم. تيم‌هاي ايراني حاضر در ليگ قهرمانان آسياي امسال شامل پرسپوليس، سپاهان و نساجي در مجموع 6 بار با رقباي عربستاني خود شامل تيم‌هاي النصر، الاتحاد و الهلال ديدار كردند. البته يكي از اين 6 بازي يعني رقابت سپاهان و الاتحاد در اصفهان به دلايلي كه همه مي‌دانيد برگزار نشد و نتيجه‌اش را حكم كميته انضباطي ‌اي‌اف سي مشخص كرد: سه - هيچ به نفع الاتحاد! جز اين در 5 بازي ديگر نمايندگان ايران چهار بار شكست خوردند و تنها يك تساوي به دست آوردند. در مجموع 6 بازي بين باشگاه‌هاي ايران و عربستان، ايران 5 شكست متحمل شد و از 18 امتياز ممكن تنها يك امتياز به دست آورد. آن هم توسط پرسپوليس در بازي برگشت مقابل النصر.
اصلا نيازي به تحليل ندارد. همه‌چيز كاملا مشخص است. باشگاه‌هاي عربستاني با سرمايه‌گذاري وحشتناكي كه انجام داده‌اند، چه در حوزه زيرساخت و چه در حوزه جذب بازيكن فرسنگ‌ها از فوتبال ايران فاصله گرفته‌اند. به همين دليل سه تيم آن كشور در مقابل سه تيم ايراني حتي يك بار هم بازنده نمي‌شوند. به همين دليل هر سه تيم آنها به عنوان صدرنشين راهي دور بعد ليگ قهرمانان آسيا مي‌شوند و نمايندگان ايران يا درگير حساب و كتاب جدول مي‌شوند كه ببينند اگر كدام تيم برنده نشد يا مساوي كرد، مي‌توانند صعود كنند يا خيلي ساده حذف مي‌شوند، مثل نساجي.
جملاتي كه گزارشگر صداوسيما روي تصاوير بازي سپاهان و الاتحاد به زبان آورد خيلي زود با پاسخ الاتحادي‌ها و گل دوم آنها همراه شد. الاتحاد صعودكرده‌اي كه تازه چند بازيكن اصلي‌اش را هم همراه نداشت. اما همين جملات كه همگي از يك تفكر كلاسيك خانمان‌برانداز ناشي مي‌شود سال‌هاست كه فوتبال ايران را عقب نگه داشته است. تفكري كه مي‌گويد عرب‌ها، مخصوصا عربستاني‌ها پول نفت دارند و بچه‌هاي ما استعداد و غيرت و ما با همين غيرت ايراني كار را در خواهيم آورد كه خب نتيجه‌اش در همين سري رقابت‌هاي ليگ قهرمانان و تقابل تيم‌هاي عربستاني و ايراني مشخص شد. 
حال ممكن است عده‌اي بگويند در فوتبال باشگاهي عربستان جلو افتاده و آن‌هم به خاطر خريدهايي است كه انجام داده و اين الزاما ارتباطي به تيم ملي آنها ندارد. در پاسخ به اين مساله بايد چند مورد را بررسي كرد؛ اول اينكه قبل از سرازير شدن ستاره‌هاي بزرگ به ليگ عربستان در تابستان امسال، باز هم اين تيم‌هاي عربستاني بودند كه نتايج بهتري از تيم‌هاي ايراني مي‌گرفتند. نگاهي به قهرمانان ادوار غرب آسيا و در مجموع ليگ قهرمانان آسيا در چند سال گذشته اين را نشان مي‌دهد. از سمت ديگر همه مي‌دانيم فوتبال يك چرخه است. هيچ بخشي در فوتبال به صورت جداگانه و گلخانه‌اي عمل نمي‌كند. مي‌دانيم كه كيفيت ليگ روي بازيكنان اثر مي‌گذارد و كيفيت بازيكنان تيم ملي را ارتقا مي‌دهد. مي‌دانيم بازي كردن كنار رونالدو و بنزما و مانه و فابينيو و لاپورت و كانته و سايرين چقدر در فوتبال يك شخص تاثيرگذار است. مي‌دانيم كه نشستن فردي مثل مانچيني روي نيمكت يك تيم ولو اينكه آن تيم در نتيجه‌گيري به صورت مقطعي دچار مشكل شود چه اثراتي در آينده خواهد داشت. بنابراين اين يك شوخي بزرگ است كه بگوييم ليگ عربستان را از تيم ملي اين كشور جدا كنيم. همين حالا وضعيت ليگ ايران را با ليگ عربستان مقايسه كنيد و بعد نتايجش را در آينده ببينيد. 
چاره چيست؟ بسيار بدبينانه است، اما واقعا چاره‌اي وجود ندارد جز تغيير نگرش‌ها و تزريق منابع مالي گسترده به فوتبال. اول از همه تفكر كليشه‌اي فوتبال ايران بالاتر از عربستان است و آنها صرفا به خاطر دلارهاي نفتي پيشرفت مي‌كنند، كنار برود. تفكري كه در مربيان از زمان پروين تا حالا وجود دارد. تفكري كه در بدنه رسانه ملي از زمان مرحوم شفيع تا همين گزارشگرهاي نسل جوان رخنه كرده است. يك جور تفكر برتري‌جويانه بدون نگاه كردن به آمار و ارقام! شايد همان گزارشگر صداوسيما كه در بازي سپاهان و الاتحاد بعد از تك گل رضاييان آن‌طور هيجان زده شده بود، ديد وسيع‌تري داشت و يك لحظه تمام نتايج تيم‌هاي ايراني مقابل تيم‌هاي عربستاني را مدنظر قرار مي‌داد و درك عميق‌تري از فوتبال داشت يا حداقل تا آخر بازي صبر مي‌كرد آن جملات را به زبان نمي‌آورد. در مرحله دوم بايد الگوهاي مالي در فوتبال ايران تغيير كند. با اين شرايط كه باشگاه‌ها يا دولتي شترمرغي هستند يا خصولتي يا خصوصي زيانده، در شرايطي كه حق پخش و كپي رايتي در كار نيست، در شرايطي كه وضعيت مالي كلي كشور نابسامان است، نمي‌توان انتظار خاصي از فوتبال داشت. بنابراين علي الحساب فوتبال ايران نه تنها به شكلي از فوتبال عربستان جلو نيست، بلكه به شكل واضح روزبه‌روز بيشتر در حال عقب افتادن است.