ورود صنايع به ركود پاييزي

مركز پژوهش‌هاي مجلس گزارش شاخص توليد صنايع بورسي را براي آبان‌ماه منتشر كرد. بر اساس اين آمارها كه يك روز پس از انتشار شاخص مديران خريد آبان ماه توسط اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران منتشر مي‌شود، افت شاخص توليد صنايع در آبان‌ماه هم ادامه يافته و باعث شده رشد سالانه توليد و فروش صنايع در محدوده منفي قرار گيرد. آمارهاي رسمي از رشد توليد در بخش صنعت با تاخير زيادي منتشر مي‌شوند. با اين حال، تحليل داده‌هاي شركت‌هاي بورسي مي‌تواند تقريب خوبي از وضعيت به‌روز صنايع بدهد. پيش‌تر پژوهشكده پولي و بانكي كه بازوي پژوهشي بانك مركزي ايران است، گزارش ماهانه توليد صنعتي را به صورت نسبتا منظمي منتشر مي‌كرد، اما اين گزارش از مردادماه به روز نشده است؛ مركز پژوهش‌هاي مجلس هم اخيرا به صورت ماهيانه شاخص توليد، فروش و قيمت شركت‌هاي بورسي را محاسبه مي‌كند. بررسي صنايع بورسي كه توليدشان برابر بيش از نصف توليد كشور است، باعث مي‌شود بتوان پيش از انتشار داده‌هاي رسمي از تصوير صنعت كه با تاخير زياد و دير به دير منتشر مي‌شوند، شهودي به وضعيت به‌روز توليد صنعتي به دست آورد. در اين گزارش با استفاده از گزارش جديد مركز پژوهش‌ها درباره توليد و فروش شركت‌هاي بورسي در بخش‌هاي صنعت و معدن در مهرماه، سعي مي‌كنيم ديدي نسبت به وضعيت اخير اقتصاد كشور در اين بخش‌ها به دست بياوريم.

طي سه‌ماهه منتهي به آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ رشد ميانگين متحرك سه‌ماهه شاخص توليد كاهش 6.3 درصدي و شاخص فروش آن كاهش 2.6 درصدي را نشان مي‌دهند. طبق اين روند، در حالي كه رشد توليد و فروش صنايع بورسي در زمستان از ۱۰ درصد عبور كرده بوده، در سال ۱۴۰۲ روند كاهشي را طي كرده و حالا هر دو متغير فروش و توليد در ناحيه منفي قرار گرفته‌اند.

در آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ شاخص توليد و فروش شركت‌هاي صنعتي بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل كاهش ۸ و 7.7درصدي را تجربه كرده است، همچنين نسبت به ماه قبل شاخص توليد كاهش 4/4درصدي و شاخص فروش افزايش ۲ درصدي داشته‌اند.

شاخص صنايع بورسي تحت تاثير تغييرات بزرگ صنعت خودرو

صنعت خودرو و خدمات آن بيشترين اثر منفي بر شاخص صنعت را داشته و پس از آن، صنايع شيميايي (جز دارو) رشد شاخص را به سمت منفي سوق داده است. با اين حال، صنايعي كه وضعيت رو به رشد قابل توجهي داشته‌اند، زياد نيستند؛ دارو و لاستيك و پلاستيك از جمله اين صنايع بوده‌اند كه اثر مثبت‌شان بر شاخص مغلوب آثار منفي ديگر صنايع به ويژه صنايع بزرگ شده است. صنايع خودرو و شيميايي بيشتر شاهد افت توليد بوده‌اند تا فروش؛ به بيان ديگر در اين مدت موجودي انبارشان كم شده است. مي‌توان حدس زد بر اين اساس كاهش توليد بيشتر تحت تاثير مشكلات عرضه بوده باشد تا تقاضا. هر چند مقدار توليد و فروش هر سه زيربخش خودرو و قطعات، يعني صنايع خودرو سنگين، قطعات و خودرو سواري نسبت به مهرماه بيشتر شده، اما اين افزايش تا حدي تحت تاثير نوعي اثر فصلي است و در مجموع، ميزان توليد مهرماه ۲۸ درصد كمتر از مهر ۱۴۰۱ بوده است. قيمت محصولات صنايع بورسي نيم درصد از ماه قبل كمتر شده اما تورم سالانه‌اش (نسبت به ماه مشابه سال قبل) 5/24 واحد درصد است. در مجموع، طي كاهش رشد توليد صنايع، قيمت‌هاي‌شان هم كاهش رشد داشته‌اند.