هنر روح شهر است!
بهروز مرباغي٭
گزاره متقن و محكمي است كه «دايره هنر بسيار فراتر از سياست است». در زمين هنر ميتوان با همه بازي كرد. در ميدان هنر، برد و باخت وجود ندارد. همه برد است و زندگي. به همين خاطر، هنر روح و گوهر شهر است. هرچه امكانات هنري و داشتههاي سختافزاري هنر در يك شهر زياد باشد، آن شهر آرامش بيشتري خواهد داشت. مردم با زبان هنر ميتوانند رفيقانه، يا حداقل بدون تخاصم باهم حرف بزنند. بزرگترين افتخار يك شهر آن ميتواند باشد كه گروههاي متنوع و مختلف هنري در آن فعاليت كنند و به جاي زبانِ تحكم يا نصيحت با زبان هنر و تعامل باهم حرف بزنند. اين يكي از الزامات زندگي شهري در جهان مدرن است. ايستگاههاي متروي شهر بايد مكانِ ارايه خدمات فرهنگي و هنري باشند. در آنجاها بايد بتوانيم آخرين خبرها و اطلاعات كنسرتها، نمايشها و فيلمهاي شهر را ببينيم و احيانا همانجا هم صندليمان در سالن فلان سينما را ذخيره كنيم. ايستگاه مترو بايد چند روزنامهفروش داشته باشد. در اين ايستگاهها بايد سكوهايي براي اجراي موسيقي گروههاي كوچك و جوان شهر باشد. ميدانهاي شهر هم بايد چنين امكاني براي نمايش و موسيقي فراهم آورند. تئاترهاي خياباني بهترين وسيله براي تمدد و آرامش ذهني مردم است. دانشجويان جوان دانشكدههاي هنر بايد خيابانها و ميدانهاي شهر را جولانگاه هنر خويش بدانند. در كجا بهتر از خيابان و فضاي شهري اين دانشجو ميتواند خود را عرضه كند و وسيلهاي شود براي مودت و رفاقت بين مردم؟ در مراسمهاي ملي، در جشنهاي ملي تمام گروههاي موسيقي دولتي و شخصي بايد اين امكان را بيابند كه با اركستر كمي بزرگتر براي مردم موسيقي اجرا كنند. چرا صحن بزرگ باغ ملي هميشه خالي و سوت و كور است؟ چرا ميدانك مقابل در دانشگاه تهران خالي از موسيقي است؟ چرا ميدانگاه مركزي پارك شهر خالي از بازيگران تئاتر شهري و خياباني است. اينها تفنن و اشرافيگري نيست. اينها ضروريترين اسباب مدني يك شهر هستند. با به خيابان آمدن هنرمند نوآموز تئاتر، او متوجه ميشود زبان مردم چيست. بازيگر تئاتر خياباني با نمايش خلقالساعه در يك خيابان شلوغ شهري، تازه متوجه ميشود نياز و مساله مردم چيست. مردم هم، به ويژه اقشاري كه تئاتر و كنسرت در سبد نيازهايشان نيست، با ديدن و شنيدن آثاري هنري در كوچه و خيابان، خواه و ناخواه، معناي هنر را بهتر ميتوانند بفهمند. همين امر كمك ميكند سليقه زيباييشناسي مردم ارتقا يابد و ما هر روز بيش از روز قبل از عوامپسندي و ابتذال دورتر شويم. شهر مكان هنر و زندگي هنري است. با ايجاد امكانات لازم براي تبلور ذوق هنري هنرمندان جوان و غيرجوان، امكان آن را فراهم ميكنيم كه زبان نرم هنري جانشين زبان پرخاش و دوري شود. اين وظيفه مديران شهر است. اين يك مطالبه عمومي است.
٭معمار و مدرس دانشگاه