سامانه ايراني ناجي دختران محروم افغان

اتفاقات مهم و عجيب جهان در سال‌هاي اخير كم نبوده و واكنش كشورهاي دنيا، رسانه‌ها و شركت‌هاي خصوصي يا چندمليتي نيز به اين اتفاقات بر‌حسب منافع اقتصادي و سياسي و... نيز قابل توجه بوده است. در ليست سي رويداد بزرگ سال‌هاي 2021 تا 2023، بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان پس از 20 سال حضور نظامي امريكا و برخي از كشورهاي غربي جايگاه ويژه‌اي داشت. طالبان كه پس از خروج درحالي كه در اولين دوره قدرت خود بين سال‌هاي ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ تحصيل و كار را براي زنان ممنوع كرده بود، با اين حال دختران اجازه داشتند به مدرسه بروند. اما طالباني كه در دور جديد قول حكومتي معتدل‌تر در مورد احترام به حقوق زنان و اقليت‌ها را داده بود، تفسير خود از قوانين اسلامي را سخت‌گيرانه‌تر دنبال كردند و در اولين ماه‌هاي برگشت خود به قدرت در دسامبر 2021، امكان تحصيل دختران 10 سال به بالا و از كلاس ششم به بعد را در مدارس و سپس حدود يك سال بعد يعني سپتامبر 2022 در دانشگاه‌ها نيز ممنوع كردند.

بودجه‌ها براي جنگ؛ پيشرفت و آموزش نه!

طبق آمارهاي رسمي منتشر شده، ايالات‌متحده بيش از 2.3 تريليون دلار براي افغانستان طي دو دهه يا تقريبا 300 ميليون دلار در روز براي بيست سال هزينه كرده است، اما پس از خروج نظامي از اين كشور گويا جامعه جهاني تنها به تلاش‌هاي غيرعملي و ديپلماتيك براي جلب نظر طالبان براي رفع ممنوعيت تحصيل دختران اكتفا كرده است.

اين در‌حالي است كه علي‌رغم وجود پلتفرم‌ها و بسترهاي اينترنتي مطرح در دنيا براي ارائه آموزش‌هاي مدرسه‌اي و دانشگاهي ‌آنلاين و آمارهاي چشمگير استفاده از آنها در دنيا، گويا دختران افغانستان براي دراختيار داشتن محتواي آموزشي همچنان بايد منتظر تلاش‌هاي ديپلماتيك جامعه جهاني باشند. تلاش‌ها و درخواست‌هاي كشورها و گروه‌هايي مانند سازمان همكاري اسلامي كه هنوز نتوانسته طالبان را تحت تاثير قرار دهد. كارشناسان معتقدند محروم كردن زنان و دختران از تحصيل براي افغانستان فاجعه‌بار خواهد بود به خصوص در دنيايي كه علم و سواد بسيار فراتر از خواندن و نوشتن است بي‌شك افراد بي‌سواد هرگز نمي‌توانند آزاد و مرفه باشند. شايد براي جلوگيري از اين فاجعه كه به نظر مي‌رسد روز به روز ابعاد وسيع‌تري پيدا خواهد كرد نياز به راه‌حل‌هاي غيرديپلماتيك، غيرنظامي و فناورانه با مشاركت جهاني باشد.

تلاشي اجرايي اما ناكافي

براساس اعلام يونسكو از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸ در افغانستان -دوره بين حكومت طالبان- ميزان حضور زنان در آموزش عالي ۲۰ برابر شده است. بيش از ۳.۶ ميليون دختر تا سال ۲۰۱۸ در مدارس ثبت‌نام كرده‌اند؛ بيش از ۲،۵ ميليون در مدارس ابتدايي و بيش از يك ميليون در دوره متوسطه. براساس گزارش سازمان ملل متحد، افزايش تعداد دختران در آموزش متوسطه به ‌طور خاص قابل توجه بود، به‌طوري كه در سال ۲۰۱۸ نزديك به ۴۰درصد در مقايسه با ۶درصد در سال ۲۰۰۳ ثبت‌نام كردند.

3.6 ميليون دختري كه در ادامه راه از تحصيل منع شده‌اند و گزارش‌هاي رسانه‌ها تصاويري اين‌چنين را از آنها مخابره مي‌كنند: بهاره به كتاب‌هاي درسي خود در خانه‌ زل زده است. او به خبرگزاري آسوشيتدپرس گفت: «فارغ‌التحصيل شدن (از كلاس ششم) يعني ما بايد به كلاس هفتم برويم. اما همه همكلاسي‌هاي من گريه مي‌كردند و بسيار سرخورده و نااميد هستيم.»

در مدرسه بي‌بي راضيه حتي جشن فارغ‌التحصيلي دختران هم برگزار نشد. در ميان اخبار مختلف منتشر شده در جهان و موضع‌گيري‌هاي مختلف كشورها و نهادهاي مختلف اما شايد عملي‌ترين كنش را بتوان به فيليمومدرسه نسبت داد. فيليمومدرسه كه يك وب‌سايت آموزشي و مهارتي منطبق بر سرفصل آموزشي مدارس ايران است همان زمان اعلام كرد دسترسي به محتواي آموزشي و مهارتي آن براي دانش‌آموزان افغانستاني رايگان شده است. محمدجواد شكوري موسس فيليمومدرسه همزمان با انتشار خبر ممنوعيت تحصيل دختران افغانستان در مدرسه در تاريخ اول دي ‌ماه 1400 در توييتي اعلام كرد: «باتوجه به شرايط تحصيل در كشور افغانستان، فيليمومدرسه را در راستاي كمك به دانش‌آموزان ساكن افغانستان رايگان كرديم تا مثل دانش‌آموزان ايراني از امكانات اين پلتفرم استفاده كنند.»

اين پيام با استقبال كاربران اين شبكه اجتماعي روبه‌رو شد و كاربران پيشنهادهايي براي استفاده رايگان دانش‌آموزان افغانستاني مستقر در ايران و نيز مناطق محروم كشور به فيليمومدرسه دادند. او سال بعد و با شروع ممنوعيت تحصيل دختران افغانستان در دانشگاه نيز اعلام كرد فيليمومدرسه به صورت كاملا رايگان در خدمت دانش‌آموزان دختر افغانستان است كه از سر تنگ‌نظري از حق تحصيل و آموزش محروم هستند. ‌اي كاش بضاعت ارايه خدمت به دختران دانشجو را هم داشتيم و مي‌توانستيم اثر اين جهل را براي خواهران‌مان كمرنگ‌تر كنيم.

طبق اطلاعات به دست آمده، حالا در سالگرد دوسالگي ممنوعيت تحصيل دختران در افغانستان، فيليمومدرسه همچنان ميزبان دانش‌آموزان و معلماني غيررسمي از اين كشور است كه سعي مي‌كنند علي‌رغم همه محدوديت‌ها همچنان به ياددهي و يادگيري بپردازند.

با اين همه آنچه مسلم است دختران افغانستان تنها دختران جهانند كه به خاطر جهل حاكمان‌شان از تحصيل محروم شده‌اند و انسان سال 2023 با همه ادعايش براي استفاده از فناوري در راستاي توسعه كيفيت زندگي بشر همچنان نظاره‌گر اين ماجراست. ماجرايي كه شايد...