ندا جعفري
تنها دو ماه تا پايان سال 1402 باقي مانده و بازار خودرو باز هم با نوسان قيمتي روبه‌رو شده است و به نظر مي‌رسد واردات محدود خودرو و وعده افزايش توليدات داخلي هم نتوانسته از رشد قيمت‌ها جلوگيري كند. آن‌گونه كه عباس علي‌آبادي، وزير صمت اعلام كرده است؛ تاكنون 9 هزار و 176 دستگاه خودرو وارد كشور شده و خودروهاي در حال حمل هم به 10 هزار و 176 دستگاه رسيده است و تعداد خودروهاي عرضه شده به افراد ثبت‌نامي هم به 8 هزار و 220 دستگاه رسيده، اما تعداد خودروهاي پلاك شده حدود 4 هزار دستگاه اعلام شده است. اما آن‌گونه كه سايت‌هاي خبري از قيمت‌هاي جديد خودرو مي‌گويند، از ابتداي زمستان بر اثر هيجانات ايجاد شده به بازار خودرو، انواع محصولات توليد داخل و مونتاژي افزايش قيمت چندين درصدي را تجربه كرده‌اند و قيمت خودرو تحت تاثير هيجانات نزديك به عيد از هفته‌هاي گذشته روند صعودي به خود گرفته است و هر چند نرخ دلار ثابت مانده، اما بازار خودرو به تغييرات قيمتي خود ادامه مي‌دهد و فعالان بازار خودرو مانند ديگر بازار‌ها از ركود حاكم بر بازار و نبود تقاضا گلايه دارند. سوال اينجاست كه با نزديك شدن به بازار شب عيد اين بازار چه روندي را در پيش خواهد گرفت؟
افزايش قيمت‌ها از ابتداي زمستان
حسين رحيمي، كارشناس بازار خودرو در مورد افزايش قيمت‌ها از ابتداي زمستان به «اعتماد» گفت: در ابتداي سال به دليل انتشار اخبار واردات خودرو قيمت‌ها نزولي شده بود، اما پس از 10 ماه اين روند كاهشي متوقف شده است و زماني كه واردات چنداني نباشد اثر اين خبر هم از بين رفت. او ادامه داد: در صورتي كه واردات اتفاق مي‌افتاد عرضه خودرو هم به بازار بيشتر مي‌شد، اما زماني كه وارداتي انجام نشده يا بسيار محدود بوده ناترازي در عرضه و تقاضا نه تنها قيمت‌ها را بالا مي‌برد، اختلاف قيمت كارخانه و بازار را هم بيشتر از گذشته خواهد كرد.
ذي‌نفعان بازار خودرو را آشفته مي‌كنند
رحيمي با اشاره به كمبود ارز در كشور تصريح كرد: يكي از موارد كسري ارز است، اما مساله ديگر ذي‌نفعاني هستند كه از اين آشفته بازار بهره‌برداري مي‌كنند و تنها در صورتي كه واردات در يك حد معقول يعني بين 300 تا 500 هزار دستگاه در سال انجام شود نه تنها قيمت‌ها كنترل مي‌شوند، اختلاف قيمت كارخانه و بازار هم كمتر خواهد شد و آسيبي هم به صنعت خودرو وارد نمي‌شود، اما اگر وارداتي صورت نگيرد با افزايش قيمت بين 30 تا 40 درصدي روبه‌رو خواهيم شد. او ادامه داد: در صورتي كه واردات خودرو بيش از 500 هزار دستگاه در سال انجام شود صنعت خودرو آسيب مي‌بيند و در بلندمدت با بحران در اين صنعت مواجه خواهيم شد، واردات خودرو هم بايد در يك اندازه معقولي باشد.
واقعي شدن نرخ بنزين اثري بر بازار خودرو ندارد
رحيمي در واكنش به اخبار افزايش نرخ بنزين در سال 1403 و تاثير آن بر بازار خودرو خاطرنشان كرد: واقعي شدن نرخ بنزين در مجموع اتفاق بدي نيست و بر بازار خودرو هم اثر چنداني ندارد، اما تغيير ناگهاني و بي‌برنامه اين سياست مانند چند سال قبل شوك بدي به كشور وارد مي‌كند و به لحاظ اقتصادي و اجتماعي هم درست نيست.
او گفت: در صورتي كه زيرساخت‌هاي خودروهاي برقي فراهم شود و اين خودروها وارد شوند، اوضاع بازار هم بهتر خواهد شد و تغيير نرخ سوخت هم چندان اهميتي نخواهد داشت.
عرضه خودرو به بازار از پاييز محدود شد
ابراهيم شجاعت، پژوهشگر حوزه خودرو در مورد تغييرات قيمتي خودرو طي سه ماه گذشته به «اعتماد» گفت: خودروسازان از پاييز عرضه‌هاي‌شان به بازار را محدود كردند و به تعهدات قبلي خودشان هم عمل نكردند، لذا اين محدوديت در عرضه باعث شد تا اين پالس به بازار وارد شود كه قيمت‌ها را هم افزايش دهند.
او ادامه داد: يكي از مهم‌ترين چالش‌هايي كه خودروسازان دارند، موضوع نرخ‌گذاري است و اينكه اعلام مي‌كنند قيمت‌ها به‌روز نشده است و زيانده هستند و با چالش نقدينگي روبه‌رو شده‌اند و هر آن، اين امكان وجود دارد كه خطوط توليدات‌شان متوقف شود.
شجاعت تصريح كرد: ممكن است در صورتي كه نرخ‌ها تغييري نداشته باشد باز هم عرضه خودرو به بازار از سوي خودروسازان محدودتر شود.
اثر اصلي وارداتي‌ها روي خودروهاي مونتاژي است
اين پژوهشگر خودرو با اشاره به واردات محدود خودرو به كشور ادامه داد: آنچه همه انتظار آن را داشتند، اين بود كه واردات خودرو بايد قيمت خودرو را ارزان كند و اثر اصلي واردات خودرو هم روي خودروهاي مونتاژي است اما به گونه‌اي تعرفه‌گذاري‌ها صورت گرفت كه حاشيه امن خودروهاي مونتاژي همچنان برقرار است و علت اينكه قيمت خودروهاي مونتاژي هم همچنان ثابت مانده به دليل افزايش توليدات اين مدل از خودروهاست و بازار هم به حدي از اشباع رسيده است.
شجاعت افزود: در حال حاضر خودروهاي وارداتي، مونتاژي و داخلي سه بازار متفاوت را تشكيل داده‌اند و به دليل رشد قيمت خودروهاي وارداتي و اينكه در يك رده ديگري قرار گرفته‌اند اثر قيمتي خودروهاي وارداتي به داخلي‌ها بسيار كم شده است.
خودروهاي بنزيني به‌صرفه‌ترند يا برقي‌ها؟
اين پژوهشگر حوزه خودرو در مورد تغييرات قيمتي بنزين و اثر آن بر بازار خودرو گفت: اين موضوع اثر چنداني بر بازار خودرو نخواهد داشت، چراكه اين نرخ بسيار پايين است و حتي دوبرابر شدن نرخ بنزين هم اثر چنداني بر اين بازار ندارد.
او با اشاره به واردات خودروهاي برقي به كشور تصريح كرد: هر چند اعلام مي‌شود كه اين خودروها به صرفه‌تر هستند، اما با محاسباتي كه صورت گرفته، متوجه شدند كه اصلا اين‌گونه نيست و با توجه به اينكه نرخ بنزين در ايران به شدت پايين است باز هم خودروهاي بنزيني به‌صرفه‌تر مي‌شوند و در مجموع تغيير نرخ خودرو نسبت به ارزش آن هيچ اثري ندارد ضمن آنكه خودروهايي كه در ايران تردد مي‌كنند به لحاظ مصرف سوخت بسيار شبيه به هم هستند و مصرف سوخت بالايي هم دارند و فرقي ندارد از محصولات سايپا خريداري كنيد يا از خودروي ايران خودرو و... زيرا همه اينها به لحاظ مصرفي بسيار شبيه به هم هستند.