سايت جنايي- مرجان لقايي
لحظه‌اي كه زن احساس مي‌كند چيزي زير پوست شكمش حركت مي‌كند، لحظه‌اي كه دو نبض در شكم حس مي‌كند، همان لحظه كه چيزي شبيه گردو از درون بدن چپ و راست مي‌شود، همان موقع كه فشار زيادي زير معده احساس مي‌شود و طعم تلخ اسيد معده، داغي گوش‌ها و فشار زياد ناشي از عق‌زدن‌هاي پشت هم، سلول به سلولش را مي‌سوزاند، آن لحظه كه درد در پاها مي‌پيچد، همان لحظه، لحظه شكستن همزمان ۲۲ استخوان در بدن، لحظه‌اي كه قلب از درد و خون و خرد شدن، فاصله‌اي تا انفجار ندارد، مادري به سراغش مي‌آيد، همان لحظه كه از شدت فشار اشك چشم، بزاق و بيني و عرق سرد بدن مخلوط شده، گوشت تنش مي‌تركد و پاره مي‌شود، لرزش همه بدنش را مي‌گيرد و آب و خون و... همراه نوزاد از بدن خارج مي‌شود. لحظه زايش! لحظه مادري. حالا چطور بايد صداي اولين گريه كه صداي زندگي است را از اين زن جدا كرد و به آغوش زن ديگري داد. چطور با جاي خالي نبودش بايد كنار آمد. چطور با افسردگي بعد از زايمان، با زخم و با پستان‌هاي پرشير بدون نوزاد، با فكر شب‌هايي كه جنين مشتش را درون شكم مي‌چرخاند تا بگويد زنده است، بايد كنار آمد. چطور بايد سوگواري كرد براي كودكي كه هست اما نيست! چطور بايد او را با پول عوض كرد. اصلا اين پول كجاي زخم روح و زندگي و جان را مي‌گيرد؟ حكايت اين درد حكايت زناني است با رحم اجاره‌اي. زناني كه قرارداد مي‌بندند روي پوست و گوشت و خون و استخوان، روي پاره تن! شرايطي سخت را تحمل مي‌كنند شايد به آرامش برسند، اما آيا آرامشي پشت اين تكه پاره شدن هست؟ سایت جنایی با خانم سحر واسط رحم اجاره‌اي ميان‌گيرنده و‌دهنده گفت‌وگويي كرده‌است كه در ادامه مي‌خوانيد. توضيح ضروري اينكه اين گفته‌هاي يك دلال رحم اجاره‌اي است و موضع مجموعه رسانه‌اي اعتماد نيست و برخي مطالب آن ممكن است علمي نباشد كه البته در گفت‌وگوي ديگري با يك متخصص و جراح زنان و ناباروري آن را مطرح كرديم كه به زودي منتشر خواهد شد، اما واسط بودن اين فرد راستي‌آزمايي شده و مدارك آن نيز موجود است.
مقداري راجع به كارتان توضيح دهيد، دقيقا چه كار مي‌كنيد؟ چه موردهايي را پيدا مي‌كنيد و نحوه پيدا كردن اين خانم‌ها به چه صورت است؟
در كار ما خانواده‌اي كه‌گيرنده محسوب مي‌شود، نزد پزشك مي‌رود. آنها به هر دليلي نابارور محسوب مي‌شوند كه بايد از كيس سوم استفاده كنند و معمولا كيس سوم ما تخمك اهدايي يا ساراگِيت يعني همان رحم جايگزين است. پزشك به آنها دستور مي‌دهد كه بايد اين كار را انجام بدهند و كارهاي اداري را ما براي‌شان انجام مي‌دهيم. معمولا اين كيس‌ها يا از طريق اينستاگرام با ما آشنا مي‌شوند يا در گوگل سرچ مي‌كنند يا به واسطه هر كسي كه قبلا اين كار را انجام داده با ما آشنا مي‌شوند. يك‌سري فرم پر مي‌كنند و بعد ما با آنها آشنا مي‌شويم، اگر شرايطي را كه ما مي‌خواهيم يا پزشك يا آن مركز مناسب مي‌داند، داشته باشند آنها را براي اهداي تخمك يا ساراگِيت پذيرش مي‌كنيم.معمولا كيسي كه سالم و بارور باشد بايد حتما زير ۳۲ سال باشد، حتما يك فرزند سالم داشته باشد و نبايد بيماري‌هاي زمينه‌اي مانند ديابت و بيماري‌هاي قلبي داشته باشد. بايد يك كيس سالم باشد، آزمايش‌هاي روتين را انجام مي‌دهند و اگر همه‌چيز خوب باشد كارشان را شروع مي‌كنند.
خانم‌هايي كه انتخاب مي‌كنيد، حتما بايد يك فرزند سالم داشته باشند؟
بله. چون هر خانمي كه يك فرزند سالم به دنيا بياورد «از نظر ژنتيكي» طوري است كه انگار در مجموع نظر پزشك را تاييد مي‌كند كه اين خانم بارور است و مي‌تواند فرزند سالم داشته باشد. يك‌سري مراكز هستند كه از خانم‌هاي بدون فرزند پذيرش مي‌كنند، چون الان به‌قدري ناباروري زياد شده كه با توجه به كمبود اهداكننده نمي‌رسند كه بخواهند پاسخگو باشند. بنابراين يك‌سري نظرات‌شان را عوض كردند كه از خانم‌هايي بدون فرزند و حتي خانم‌هايي كه ازدواج نكردند هم تخمك بگيرند. قبلا به اين صورت نبود و خيلي سختگيرتر بودند، اما الان اين‌طور نيست و يك مقدار قوانين‌شان را تغيير داده‌اند.
رحم اجاره‌اي با اهداي تخمك چه تفاوتي دارد؟
فرض كنيد خانمي با رحم سالم است كه مشكلي هم ندارد، اما از نظر تخمدان ذخيره‌اي ندارد كه آن تخمك بخواهد آزاد و بارور شود و در رحم آن را نگه دارد. رحم سالم است اما نياز دارد كه تخمك داشته باشد، بنابراين از تخمك يك كيس جوان استفاده مي‌كند و با اسپرم همسرش در آزمايشگاه لقاح مي‌دهند، جنين‌هايشان تشكيل مي‌شود و همان را طي مصرف دارويي انتقال مي‌دهند و باردار مي‌شود؛ يعني از تخمك اهدايي استفاده مي‌كند كه باردار شود.
رحم اجاره‌اي چطور؟
رحم جايگزين اين است كه تخمك خانم سالم است، اما به هر دليلي مانند بيماري‌هاي زمينه‌اي ديابت، تيروئيد، خودايمني يا ايمني نداشتن بدنش نمي‌تواند بچه‌دار شود يا سقط‌هاي مكرري كه داشته براي رحم شرايطي فراهم كرده كه نمي‌تواند فرزندش را نگه دارد. مجبور است كه از تخمك خودش يا تخمك ديگر استفاده كند و از شخص دومي بخواهد كه بيايد و آن جنين را به رحمش انتقال بدهد و به قول معروف ۹ ماه از آن جنين مراقبت كرده و آن را به دنيا بياورد.
هزينه چطور است؟ كسي كه اهداكننده است چقدر هزينه دريافت مي‌كند؟
اكثر كساني كه مي‌آيند مشكلات مالي دارند؛ يعني اين‌طور نيست كه خانم از روي علاقه اين كار را بكند و بيايد داروهاي هورموني را استفاده كند و رفت‌وآمد داشته باشد، وقت صرف كند و در آخر هزينه‌اي بين ۱۰ تا ۲۰ ميليون تومان دريافت كند. مساله مشكلات مالي است كه آن هم [مبلغ دريافتي] بستگي به شرايط چهره، قد، وزن و... دارد. اكثرا چون شرايط مالي‌شان به گونه‌اي است كه مجبور هستند اين كار را انجام بدهند، خيلي كم پيش مي‌آيد كه در دوره پذيرش‌مان يك خانم خودش بخواهد اين كار را بكند؛ يعني بحث مالي را توجه نداشته باشد.
معمولا چقدر به خانمي كه چنين كاري مي‌كند، حالا يا رحمش را در اختيار مي‌گذارد يا تخمك، هزينه پرداخت مي‌شود؟ خب، معمولا قيمت اين دو با هم متفاوت است... .
بله، كساني كه تخمك اهدا مي‌كنند معمولا رنج 10 تا 20 ميليون تومان را دريافت مي‌كنند كه آن هم به شرايط مركز و شرايط فيزيكي‌اي كه دارند بستگي دارد.
مثلا اگر زيبا باشند گران‌تر است و...
بله، دقيقا. مي‌دانيد كه از نظر ژنتيكي آن كيس بايد شبيه به مادر و پدر ژنتيكي باشد؛ مثلا خانمي كه كلا در خانواده‌اش پوست سفيد، موهاي مشكي و چشم‌هاي مشكي دارد، نمي‌تواند از كيسي كه چشم‌هاي آبي و پوست سفيد دارد تخمك دريافت كند، چون نمي‌خواهند ژنتيك‌شان را تغيير بدهند و قصد دارند همان را ادامه بدهند. معمولا يك‌سري از افراد چون مي‌خواهند اين ژنتيك را داشته باشند، مي‌گردند [فردي را كه شبيه خودشان است] پيدا كنند يا ما براي‌شان اين كار را بكنيم. معمولا دوست دارند هزينه بيشتري بدهند، اما همان كيس شبيه خودشان باشد.
يعني شرايطي كه مي‌گويند داشته باشد؟
بله، شرايطي كه مي‌خواهند داشته باشد. حالا يك‌سري هم اصلا ژنتيك‌شان قد كوتاه، چشم و ابرو مشكي و... است و مي‌خواهند از اين تايم به بعد ژنتيك را تغيير بدهند و مي‌خواهند از كيس‌هايي كه چشم‌هاي‌شان رنگي است، پوست سفيد و قد بلند دارند، استفاده كنند و قصد دارند كلا ساختارشان را عوض كنند. يك‌سري هم اين‌طور فكر مي‌كنند.
در واقع يك نوع ازدواج علمي اتفاق مي‌افتد.
بله، دقيقا.
كساني كه رحم‌شان را در اختيار مي‌گذارند چقدر هزينه دريافت مي‌كنند؟
سال گذشته حدود ۵۰ تا ۷۰ ميليون مي‌گرفتند، اما فكر مي‌كنم از بهمن‌ماه يا اسفندماه يك جهش مبلغ در مراكز تهران به وجود آمد كه اين مراكز با توجه به مريض‌هايي كه از كشورهاي ديگر مي‌آمدند و مريض‌هاي آي‌پي‌دي آنها محسوب مي‌شد يك‌باره دستمزدها را بالا بردند و تبديل به مبلغي شد كه در قانون‌شان نيست و حتي عرف هم نيست، اما مبلغ را به ۲۰۰ و خرده‌اي ميليون كشاندند.
يعني مراجعين خارج از كشور مبالغي پرداخت كردند كه روي دريافت‌كنندگان داخلي هم تاثير گذاشت؟
بله، دقيقا. مثلا ما كيسي داريم كه از شهرستان آمده و مشكل مالي دارد، اما دوست دارد كه اين كار را انجام بدهد. فكر كنيد در شهر خودش مي‌تواند كيسي را با 70 ميليون داشته باشد، اما چون جنين‌هايش تهران است مجبور است 250 ميليون پرداخت كند تا بتواند آن كار را انجام بدهد.
آيا تا به حال پيش آمده كه از كشورهاي عربي يا غيرعربي، اتباعي خارج از اتباع ايراني به شما مراجعه كنند و بگويند اين تخمك و اين اسپرم، اين را براي ما بارور كنيد. اين اتفاق افتاده است؟
خودشان تخمك را بياورند؟
بله، مثلا يك خانم را معرفي كنند. حالا كه اسم كشورهاي عربي آمد از كشورهاي عربي استفاده كنيم، مثلا دو عراقي يا دو عربستاني بگويند كه ما باردار نمي‌شويم و به ما كمك كنيد كه بچه‌دار شويم و خودشان هم از كشور خودشان خانمي را معرفي كنند؟
بله. از كشور خودشان كيس آوردند چون در كشور خودشان آن فناوري‌اي كه اينجا هست وجود نداشته و اهداكننده را آورده‌اند. بعضي اوقات هم بوده كه اهداكننده را از ايران به خارج برده‌اند كه زايمان كند يا بردند كه آنجا پانچر بشود و انتقال بدهد؛ همان جا بچه را به دنيا بياورد، تحويل بدهد و برگردد.
مراقبت‌هاي حين بارداري چطور در مورد رحم‌هاي اجاره‌اي اتفاق مي‌افتد؟ فرموديد كه تخمك در خود مادر [قانوني] بارور مي‌شود و در عُلقه زوجيت هستند كه تخمكي به آنها اهدا مي‌شود و خانمي كه اهدا كرده كاملا كنار مي‌رود و در اين پروسه نيست، اما در رحم اجاره‌اي اين اتفاق نمي‌افتد. بارداري پروسه و مراقبت‌هاي پزشكي، تغذيه‌اي و روحي و رواني دارد، چطور اين موضوع را كنترل مي‌كنيد؟
وقتي شخصي به ما مراجعه مي‌كند كه ساراگيت بشود يا ممكن است آن خانواده بخواهند ايشان را ببينند يا ممكن است نظرشان اين باشد كه ايشان را نبينند و فقط سر زمان مشخص بيايند فرزندشان را بگيرند و بروند. معمولا دوست دارند ببينند و دورادور مراقب آن باشند و از كيسي مانند موسسه ما يا مراكز ديگر استفاده كنند كه اين شخص را تا روز زايمان ساپورت كند. يك‌سري موارد هم مانند تغذيه و مراجعه به پزشك هست كه ما آنها را كمك مي‌كنيم تا هر ماه سر زماني كه پزشك دستور مي‌دهد ايشان مانند همه خانم‌هاي باردار چكاپ‌هايش را انجام بدهد و سر يك زمان مشخص نوزاد را تحويل بدهد، هزينه را بگيرد و برود. در اين موارد يك‌سري هستند كه دوست دارند آن شخص را اسكان بدهند، تمايل دارند شخص نزد آنها زندگي كند و خودشان مراقبت كنند و راس يك تايم فرزند را تحويل بگيرند. اين معمولا در خانم‌هايي كه بيوه يا مطلقه هستند اتفاق مي‌افتد، چون خيلي كم پيش مي‌آيد اين خانواده‌ها خانم متاهل و همسردار را نزد خودشان جا بدهند و تا روز زايمان نگهداري‌اش كنند. اكثرا از خانم‌هاي بيوه يا مطلقه استفاده مي‌كنند كه اين موضوع براي‌شان راحت باشد.
يك رابطه عاطفي هم به لحاظ هورمون‌ها و... ممكن است بين جنين و مادر اجاره‌اي به وجود بيايد. تا به حال شده كه يك رابطه عاطفي به وجود بيايد و جدا شدن مادر اجاره‌اي و فرزند سخت بشود و شما در اين باره به مشكل بخوريد؟
من با اكثر اين افراد كه صحبت مي‌كنم- يك‌سري از همكاران من اين‌طور نيستند، اما من در دوره كاري‌ام طوري رفتار مي‌كنم كه اينها از لحاظ رواني هم آماده شوند- مثلا يك‌سري‌هاي‌شان هستند كه طي پروسه مي‌گويند واقعيت اين است كه خيلي سخت‌مان است وقتي به دنيا مي‌آوريمش او را بدهيم برود، اذيت‌كننده است اما چه كار كنيم كه دست‌مان تنگ است و بايد اين كار را انجام بدهيم. ولي يك‌سري هم مي‌گويند وقتي تخمك و اسپرم از كسي ديگر بوده و از نظر ژنتيكي فرزند كسي ديگر است و ما او را نگه داشته‌ايم چه لزومي دارد به آن فكر كنيم.
اين مادر بعد از زايمان پستان‌هايش پرشير مي‌شود و بايد به بچه شير بدهد، آيا اين شير دادن هم اتفاق مي‌افتد يا بچه را جدا مي‌كنند؟
براي برخي خانم‌ها خيلي سخت است، چون كاري كه خودش مي‌توانسته انجام بدهد و به خاطر بيماري يا هرچيز ديگري نمي‌تواند و كسي ديگر آن انجام مي‌دهد، براي‌شان سخت است كه آن كيس شيردهي هم داشته باشد. آنها وقتي كه خانم در اتاق عمل هست و نوزاد به دنيا مي‌آيد، نوزاد را مي‌برند و آن كيس را نمي‌بينند و به وكيل‌شان مي‌سپارند كه هزينه‌هايش را پرداخت كند. اما يك‌سري‌هاي‌شان هم هستند كه منطقي‌اند و با خودشان كنار آمده‌اند كه فرزندشان ممكن است به شير نياز داشته باشد و معمولا يك تا ۲ سال از آن خانم مي‌خواهند به نوزاد شير بدهد و دستمزدش را پرداخت مي‌كنند. فكر مي‌كنم هر خانم بابت هر ماه شيردهي كه دارد حدود 5 تا 10 ميليون دريافت مي‌كند.
اين به جز تغذيه‌اي است كه آن خانم دارد؟
بله، دقيقا.
آيا اتفاق افتاده كه رابطه‌اي عاطفي بين پدر و مادر اجاره‌اي اتفاق بيفتد؟ به هر حال همه اينها ممكن است.
بله، درست است، اما من تا به حال چنين كيس‌هايي نداشتم. معمولا در كيس‌هاي باروري‌مان خانم‌ها خودشان پيش‌قدم مي‌شوند و از همسران‌شان مي‌خواهند فقط از نظر مالي ساپورت‌شان كنند، ولي خيلي از آقايان هم هستند كه خودشان پيش‌قدم مي‌شوند چون فرزند مي‌خواهند و نيازي ندارند كه خانم حضور داشته باشد. اين مورد براي كيس‌هايي است كه يك فرزند سالم دارند ولي دچار ناباروري ثانويه شدند و نمي‌توانند باردار شوند؛ يعني خانم تمايلي به داشتن فرزند از رحم يا تخمك كيس ديگر نداشته باشد، اما چون آقا دوست دارد فرزند پسر يا دختر داشته باشد اين كار را انجام مي‌دهد و خودش وارد ماجرا مي‌شود.
يعني بدون رضايت و حمايت همسرش
وارد ماجرا مي‌شود؟
بله، خودش وارد مي‌شود و از نظر قانوني كارها را پيش مي‌برد. معمولا چون شخصي به عنوان واسطه، وكيل يا ليدر مركز در اين ميان هست، خيلي خودشان را درگير اين ماجراها نمي‌كنند.
تكليف آن بچه چه مي‌شود؟ پدر بچه را مي‌برد؟
بله، معمولا در پروسه آي‌وي‌اف بيشتر نظر آقايان را مي‌خواهيم تا خانم‌ها؛ مثلا يك آقا كه مي‌خواهد جنين اهدايي يا تخمك اهدايي يا ساراگيت بگيرد، اگر به شخصه خودش هم باشد و حتي وكالت هم از خانمش داشته باشد مي‌تواند اين كار را انجام بدهد. حتي خاطرم هست خانمي به خاطر مسافت راه نتوانسته بود بيايد و همه امضاها را آقا انجام مي‌داد و اصلا بيمارستان نظري نداشت كه چرا اين‌طور است، اما همين اگر برعكس انجام مي‌شد مطمئنا نمي‌گذاشتند آن خانم كارها را انجام بدهد.
آيا اسپرم اهدايي هم داريد؟
معمولا اسپرم اهدايي براي كساني است كه خانم مشكلي ندارد و آقا روي اسپرم مساله دارد. تا جايي كه مي‌دانم فكر نمي‌كنم مراكزي باشند كه اسپرم اهدايي انجام بدهند. معمولا اگر اسپرم اهدايي نياز باشد بايد حتما از جنين اهدايي استفاده كنند، چون در شرع ما زياد مناسب نيست. من كه جايي را نمي‌شناسم بخواهند اسپرم اهدايي بگيرند.
اين جنين اهدايي چطور اتفاق مي‌افتد؟
تحت شرايطي كه آقا و خانم هر دو مشكل داشته باشند يا آقا به تنهايي مشكل داشته باشد؛ از اسپرم او باشد يا واريكوسل داشته باشد يا از نظر ژنتيكي ناقل يك بيماري باشد كه اگر با تخمك خانمش ادغام شود جنيني كه به دنيا مي‌آيد از نظر ژنتيكي مشكل‌دار خواهد بود. در اين موارد به جنين اهدايي نياز دارند. جنين اهدايي هم بايد كيسي باشد كه خانم و آقا باشند، حتما يك فرزند سالم داشته باشند، از نظر ژنتيكي هم سالمِ سالم باشند و هيچ مشكلي نداشته باشند. معمولا از آنها آزمايش‌هاي كارياتايپ و مشاوره ژنتيك مي‌گيرند كه اگر همه اين مسائل درست باشد- كه اكثرا هست چون فرزند سالم دارند و آقا و خانم آزمايشات روتين را انجام دادند- معمولا در اين نوع كيس‌ها آن جنين صد درصد ايجاد مي‌شود به اين خاطر كه قبلا يك فرزند از تخمك و اسپرم اين خانم و آقا به وجود آمده است. معمولا در اين نوع موارد خيلي سريع به اصل قضيه مي‌رسند.
اگر بخواهيم صحبت شما را ساده كنيم اين‌طور مي‌شود كه زوجي بچه‌اي را به دنيا مي‌آورند و به زوج ديگر مي‌دهند.
بله، همين‌طور است. روند به اين صورت است كه اسپرم همسرشان با تخمك خودشان لقاح داده مي‌شود، جنين‌ها فريز مي‌شوند و به نام‌گيرنده در بيمارستان به حالت فريز مي‌مانند و آنها استفاده مي‌كنند. فقط در اين موضوع يك‌سري مراكز هستند كه به جنين اهدايي هيچ‌وقت رضايت و اجازه نمي‌دهند به رحم جايگزين انتقال داده شود؛ يعني فقط بايد آن خانم اگر رحم مناسبي دارد از جنين اهدايي براي رحم خودش استفاده كند، نه اينكه از يك خانم و آقا جنين بگيرد، فريز كند و به رحم جايگزين فرد ديگري انتقال بدهند.
فقط در رحم كسي كه قرار است مادر باشد مجاز است؟
بله، تا جايي كه من مي‌دانم غير از اين مجاز نيست. حالا شايد يك‌سري جاها بخواهند اين كار را انجام بدهند و كسي هم متوجه نشود، اما تا جايي كه من مي‌دانم قانون اين اجازه را نمي‌دهد.
تا به حال شده يك نفر از خانم‌هايي كه رحم‌شان را اجاره مي‌دهند به شما مراجعه كند و دچار درگيري‌هاي عاطفي شده باشد؛ بگويد مي‌خواهم اين بچه را خودم بزرگ كنم و اصلا اين چه كاري بود كردم. آيا خانم‌ها دچار چنين تنش‌هايي شده‌اند؟
بله، خيلي زياد.
در اين مواقع چه مي‌كنيد؟
معمولا كيس‌هايي كه ساراگيت مي‌شوند را بيشتر مراقب‌شان هستيم تا كيس‌هايي كه تخمك مي‌شوند.
از چه جهت مواظب‌شان هستيد؟
پس از زايمان، چون در پروسه زايمان يك باردار محسوب مي‌شوند و چكاپ‌هاي‌شان را انجام مي‌دهيم، اما بعد از زايمان خيلي‌هاي‌شان دچار مشكلات رواني مي‌شوند زيرا آن فرزند را به دنيا آوردند و هزينه‌اي براي آن گرفتند و شايد ديگر آن هزينه براي‌شان نمانده است.
چرا نمانده است؟
يا خيلي مشكل داشتند و هزينه را صرف كرده‌اند يا خواستند كاري را شروع كنند و نتوانستند و هزينه‌اي كه گرفتند بابت سختي‌هايي كه طي ۹ ماه كشيدند ناچيز بوده است. براي همين وقتي به عقب برمي‌گردند مي‌بينند از بدن خودشان استفاده كردند، فرزند را به دنيا آوردند و دادند رفته ولي هنوز درگير داروهاي هورموني هستند. بالاخره يك خانمي كه مي‌خواهد مادر شود شايد به خاطر وجود فرزندش اينها را متحمل شود و اصلا هم برايش مهم نباشد.
يعني عوارض ناشي از بارداري؟
بله، دقيقا. مثلا پس از زايمان افسردگي گرفتند و تماس گرفتند و خواستند بچه را ببينند، اما به دلايلي نشده است. ولي بسياري از خانواده‌ها خيلي منطقي برخورد مي‌كنند و اصلا براي‌شان مهم نيست كه آن خانم فرزندشان را ببيند و به اين فكر نمي‌كنند مشكلي پيش بيايد يا خير. خيلي راحت ارتباط مي‌گيرند، حتي فرزندشان هفت يا ۱۰ ساله است و عكس‌ها را ردوبدل مي‌كنند، حتي او را در منزلش مي‌بينند و برايش توضيح مي‌دهند كه اين فرزند ماست كه تو به دنيا آورده‌اي.
چند سال است كه اين كار را انجام مي‌دهيد؟
هشت سال...
در اين هشت سال تجربه گرانبهايي به دست آورديد و با موارد خيلي خاصي روبرو شديد. تنش‌هاي عاطفي كه اين خانم‌ها درگير آن مي‌شوند و... همچنان توصيه‌تان به رحم اجاره‌اي و تخمك است يا اينها كيس‌هايي هستند كه مي‌توانند از شيرخوارگاه هم فرزندي بگيرند و بزرگ كنند.
بله، درست است... .
توصيه‌تان چيست؟ فكر مي‌كنيد كه رحم اجاره‌اي اتفاق بهتري است؟
اكثرا وقتي مي‌آيند همين موضوع را مي‌گويند كه ما رفتيم و پيگيري كرديم تا از طريق بهزيستي فرزندي را بياوريم و بزرگ كنيم، اما مشكلات زيادي جلوي پاي ما بود و بايد هزينه‌هاي هنگفت‌تري پرداخت مي‌كرديم يا بايد يك‌سري شرايط را مي‌داشتيم اما نداريم كه بتوانيم اين كار را انجام بدهيم. شايد ما سال‌هاست انتظار كشيديم، اما اين اتفاق نيفتاده و مجبور هستيم اين كار را انجام بدهيم.
يعني شما معتقديد كه سخت‌گيري‌هاي بهزيستي يا مراجع مسوول باعث رونق رحم اجاره‌اي شده است؟
بله. يك كيس كه داوطلب نوزاد متولدشده است و مي‌خواهد او را به سرپرستي بگيرد، مسلما بهزيستي شرايط خيلي سخت‌تري نسبت به آي‌وي‌اف جلوي رويش مي‌گذارد.
شما مي‌فرماييد كه دست‌كم اينها بايد ۲۵۰ ميليون هزينه كنند، اين به جز هزينه‌هاي بارداري، بيمارستان و... است.
بله، دقيقا. خب يكسري‌ها هم نظرشان اين است كه آنها كه در بهزيستي هستند مشخص نيست خانواده‌شان چه كسي هستند و ما اينجا مي‌دانيم مادر و پدرش كيست و از نظر ژنتيكي بررسي‌اش مي‌كنيم. وقتي ايشان تخمك مي‌گيرد به نوعي به خودش اين باور را مي‌رساند كه من در حال تخمك‌كشي، باروري و زايمان هستم و يك جورهايي با تخمك و ساراگِيتش زندگي مي‌كند.
در واقع اين نوعي شبيه‌سازي ذهني است... .
بله دقيقا. از نظر ذهني خودشان را آماده مي‌كنند كه ما اين كار را انجام مي‌دهيم اما شخصي كه مي‌خواهد فرزند داشته باشد اگر آي‌وي‌اف كند بهتر است.
چرا نظرتان به آي‌وي‌اف است؟
من اگر بخواهم آي‌وي‌اف انجام بدهم كيس مورد نظرم، همسرش و فرزندش را مي‌بينم و از نظر ژنتيكي و آزمايش‌هايي كه در طول بارداري و دوره قبل از بارداري بايد انجام داد، همه را مي‌بينم و اگر مناسب باشد جلو مي‌روم و ادامه روند مي‌دهم.
يعني به لحاظ سلامت مورد بررسي قرار مي‌گيرد؟
بله دقيقا. حالا يك‌سري خيلي سختگيرتر هستند و دوست دارند اين كيس در دوره‌اي كه دارند او را مي‌شناسند و با او ارتباط دارند حتما تحت نظر روانشناس باشد و يك‌سري فرم‌ها و پذيرش‌ها را پر كند كه بدانند از لحاظ شخصيتي دوگانه نيست و همان يك شخصيت است.
يعني به لحاظ رواني هم بررسي مي‌كنيد؟
بله، دقيقا. هر چه باشد آن تخمك قرار است ژنتيك شخص را حمل كند و معمولا خيلي‌ها مي‌گويند همسر ما خانواده‌اي آرام دارد و ما كيسي آرام مي‌خواهيم، حالا شايد آن كيس با ما كه صحبت مي‌كند و او را پذيرش مي‌كنيم و در 2 يا سه بار رفت‌وآمد از نظر ما فوق‌العاده خانم آرامي به نظر برسد، اما پشت پرده قضاياي ديگر باشد. خب، ما كه منزل او زندگي نمي‌كنيم تا بدانيم آن خانم چطور رفتار مي‌كند. معمولا اين را به پژوهشگاه رويان يا مركز ما مي‌فرستند؛ فعاليت‌هاي‌شان طوري است كه مشاورِ روانشناس بدن‌شان را چك مي‌كند، از لحاظ اينكه خودكشي يا خودزني نداشته باشند يا آثار سوختگي در بدن‌شان نباشد كه علايمي باشد كه مثلا از نظر رواني مشكل دارند، اگر اين‌طور باشند معمولا اين كيس‌ها رد مي‌شوند.
موردي داشتيد كه دو يا سه بار اقدام به اين كار كند و دو، سه بار رحمش را اجاره بدهد؟
بله، خانمي داشتيم كه سه بار ساراگِيت شده و هر سه بار هم فرزند سالمي تحويل داده و خودش هم 2 تا فرزند داشته است. ما مورد داشتيم كه خانم 25 ساله بودند و بچه‌هاي خودش را به دنيا آورده و 2 بار هم ساراگِيت شده و الان كه مجدد به 30 سالگي نزديك شده دوست دارد دوباره اين كار را انجام بدهد.
چرا دوست دارد؟
مساله عمدتا مالي است. ولي اكثر اينها هزينه‌هاي‌شان را همسران‌شان مي‌گيرند، كار و كاسبي راه مي‌اندازند يا مي‌خواهند خانه‌شان را بزرگ‌تر كنند و جاي ديگر بروند. اكثر اينها هزينه‌ها را كه مي‌گيرند آن حس براي‌شان مي‌ماند. حسي كه اين كار را انجام دادند براي‌شان مي‌ماند، چون وقتي با آنها صحبت مي‌كنيد بُعد مالي‌اش را در نظر نمي‌گيرند. بيشتر مي‌گويند ما اين كار را كرديم و بچه به اين صورت بود و اينقدر بود كه به دنيا آمد و.... حتي ما تخمك اهدايي داشتيم كه وقتي اين كار را كرد، فرزند آن خانم به دنيا آمد و نام فرزند همان خانم را رويش گذاشتند و خيلي شبيه هم بودند. اگر هر دو بچه را ببينيد- هر دو هم پسر هستند- فكر مي‌كنيد اين خانم ايندو بچه را به دنيا آورده است، اصلا انگار نه انگار كه يك خانم ديگر آن را پرورش داده است. براي من خيلي جاي سوال بود كه اينقدر شباهت زياد بود... .
يعني رحم اجاره‌اي ژن غالب بوده است.
بله. آدم فكر مي‌كرد اين شخص دو تا پسر به دنيا آورده است.
اين بچه‌ها با هم در ارتباط هستند؟
نه، فقط همان روز زايمان كه آن خانم خودش خواست، اين خانم را ببيند و با شماره‌اش تماس بگيرد و بگويد اين بچه به دنيا آمده و من دوست دارم اسم پسر شما را روي او بگذارم. همان نام پسرش را گذاشت و خيلي هم شبيه هم هستند، چون با من در ارتباط است، من بچه‌ها را مي‌بينم.
نوعي بهره‌كشي در اين موضوع نمي‌بينيد؟
بهره‌كشي نيست چون اكثرا خودشان داوطلب انجام اين كار هستند.
به هر حال تحت شرايطي كه همسر يا پدر براي‌شان درست كردند داوطلب مي‌شوند.
تا جايي كه من مي‌دانم- يك‌سري اطلاعات هست كه شايد هم ناقص باشد- در كشورهاي ديگر اين‌طور نيست كه يك خانم بيايد اهدايي را انجام بدهد و بابت آن هزينه دريافت كند. شايد او خودخواسته بخواهد از تخمك خودش به آن خانم تخمك بدهد، آن تخمك به دنيا بيايد و 18 ساله بشود و به او بگويند كه مادر ژنتيكي شما فلاني است، چون از نظر قانوني بايد بداند كه مادر ژنتيكي‌اش چه كسي است. ولي در ايران اين‌طور نيست و معمولا يك‌سري قوانين در مركز ماست كه اصلا نبايد آن شخص را ببيند و اصلا نبايد بدانند آن كيس كجا زندگي مي‌كند و فقط بايد يك‌سري عكس به آنها نشان بدهند و عكس هم بايد واقعي باشد نه عكس يك كيس ديگر. اينها اكثرا خودشان مي‌آيند و اكثر آنها هم به خاطر هزينه‌اي كه مي‌خواهند مراجعه مي‌كنند. يك‌سري پزشك‌ها هستند كه وقتي كيس را مي‌بريم تا روتين بخواهند كارش را انجام بدهند برايش توضيح مي‌دهند اگر قرار است اين كار را انجام بدهي امكان دارد اين هورمون روي بدنت تاثير بگذارد يا اگر بيماري زمينه‌اي داشته باشي امكان دارد در چند سالگي اين بيماري را بگيري و ما به تو توضيح مي‌دهيم اگر دوست داري اين كار را بكني، اگر نه نيايي، چون واجب نيست اين كار را به خاطر هزينه انجام بدهي. ولي اكثرا مبلغ براي‌شان مهم است. شايد درصد خيلي كمي از آنها ببينند كه اصلا ارزش ندارد به خاطر اين هزينه دوره 14 روزه هورمون را تحمل كنند يا امكان دارد به جاي يائسه شدن در سن 52 سالگي در سن 40 سالگي يائسه شوند. شايد درصد خيلي كمي از آنها وقتي به اين كارشان خيلي خوب فكر مي‌كنند، مي‌گويند ما نمي‌توانيم اين كار را انجام بدهيم، اما درصد بيشتري از آنها دوست دارند هزينه‌اش را بگيرند و يك‌سري اصلا كارشان همين است.
در واقع موتور محرك پول است؟
بله.
كارتان اين است كه كيس‌ها را به هم معرفي مي‌كنيد؟
بله، معرفي مي‌كنيم و كارهاي اداري‌شان را انجام مي‌دهيم. اگر مشاوره بخواهند هم انجام مي‌دهيم. شايد اين مشاوره را بخواهند در موسسه ديگري انجام بدهند ولي بايد هزينه زيادي پرداخت كنند و در نوبت بمانند. ما اين شرايط را براي‌شان آماده مي‌كنيم و حتي شده كيس‌هايي را به سرانجام رسانديم آن هم بدون هيچ هزينه‌اي؛ يعني فقط هزينه‌هاي روتين مركز را پرداخت كردند و از هزينه‌هاي جانبي كه براي ماست چون به عنوان يك وكيل داريم كارشان را انجام مي‌دهيم خبري نبوده است.
در واقع به نوعي از دو طرف وكالت مي‌گيريد كه كارها و گفت‌وگوها را انجام بدهيد؟
بله. يك‌سري‌هاي‌شان مانند رحم جايگزين مي‌آيند و صحبت مي‌كنند. من با آنها صحبت مي‌كنم كه مي‌دانم شما مشكل داريد، بايد هزينه بگيريد كه مشكل‌تان را رفع كنيد، اما همه‌چيز هزينه نيست. شما از نظر خودتان در رابطه با هزينه‌اش صحبت مي‌كنيد ولي آنها به چيزي كه توجه ندارند هزينه است و براي‌شان فرزندشان مهم است كه دست شما به امانت مي‌سپارند. شما وقتي پا پيش مي‌گذاريد كه اين كار را انجام بدهيد قرار نيست اول در مورد هزينه صحبت كنيد، چون هر جايي عُرف خودش را دارد. يك كيس مي‌گويد من 20ساله هستم، رحمم خوب است، فرزند سالمي دارم، قوي و ورزشكار هستم و 300 يا 400 ميليون مي‌خواهم. اين‌طور نيست! وقتي مي‌آيد برايش توضيح مي‌دهيم كه قرار است اين كار را بكني و اين مسووليت‌ها را بگيري، قرار است 3 تا 4 بند قرارداد داشته باشي و اگر در يكي از اين بندها اشتباهي از طرف تو انجام شود مقصر هستي كه آن جنين سقط شده و از دنيا رفته است و شايد طوري شود كه اگر هزينه هم بدهي نتواني از آن خلاص بشوي. مي‌گوييم بهتر است ابتدا همه قرارداد را بخواني و در مرحله قرارداد در رابطه با آن صحبت مي‌كنيم. يك‌سري هم فكر مي‌كنند دارند خانه مي‌خرند. خيلي‌ها هستند كه مثلا يك خانم كلا قرار است 260 تومان پرداخت كند و مثلا قرار است 40 ميليون تا انتقال خرج كند. آنها مي‌گويند من يك سفته يك ميلياردي از اين خانم مي‌خواهم كه در اين 9 ماهي كه بچه من را نگه مي‌دارد مشكلي برايش پيش نيايد. در صورتي كه ما مي‌گوييم ممكن است مشكلات از طرف جنين باشد، ممكن است ژنتيكي باشد و ممكن است پزشكي باشد كه آن را پزشك مي‌داند، اما امكان دارد يك‌سري مسائل مانند مسافرت نكردن باشد، ولي آن خانم به مسافرت رفته و باعث شده جنين دفع بشود. در اين موارد خيلي از كارها را نبايد انجام بدهند، اما انجام مي‌دهند. اگر چنين چيزهايي باشد مقصر است.
اگر جنين به دلايل پزشكي از بين برود رحمي كه اجاره شده پولش را دريافت مي‌كند؟
بله، يك قرارداد است كه از تايمي كه اينها مي‌آيند و 14 روز مصرف دارو دارند و استفاده مي‌كنند و به پروسه انتقال مي‌رسند. در چنين پروسه‌اي مبلغ 8 تا 10 ميليون از هزينه‌اي كه جمعا 260 ميليون تومان بوده را‌گيرنده پرداخت مي‌كند، آن هم براي 10 روزي كه دارو زده و رفت‌وآمد داشته است.
اجاره رحم تا حدود 250 ميليون تومان است
مادران اجاره‌اي مي‌گويند خيلي سخت‌مان است وقتي به دنيا مي‌آوريمش او را بدهيم برود
هر خانم بابت هر ماه شيردهي حدود 5 تا 10 ميليون دريافت مي‌كند
در كيس‌هاي باروري‌مان خانم‌ها خودشان پيش‌قدم مي‌شوند و از همسران‌شان مي‌خواهند فقط از نظر مالي ساپورت‌شان كنند
معمولا كيسي كه سالم و بارور باشد بايد حتما زير ۳۲ سال باشد، حتما يك فرزند سالم داشته باشد و نبايد بيماري‌هاي زمينه‌اي مانند ديابت و بيماري‌هاي قلبي داشته باشد. بايد يك كيس سالم باشد، آزمايش‌هاي روتين را انجام مي‌دهند و اگر همه‌چيز خوب باشد كارشان را شروع مي‌كنند.
اكثر كساني كه مي‌آيند مشكلات مالي دارند؛ يعني اين‌طور نيست كه خانم از روي علاقه اين كار را بكند و بيايد داروهاي هورموني را استفاده كند و رفت‌وآمد داشته باشد، وقت صرف كند و در آخر هزينه‌اي بين ۱۰ تا ۲۰ ميليون تومان دريافت كند. مساله مشكلات مالي است كه آن هم [مبلغ دريافتي] بستگي به شرايط چهره، قد، وزن و... دارد.
سال گذشته حدود ۵۰ تا ۷۰ ميليون مي‌گرفتند، اما فكر مي‌كنم از بهمن‌ماه يا اسفندماه يك جهش مبلغ در مراكز تهران به وجود آمد كه اين مراكز با توجه به مريض‌هايي كه از كشورهاي ديگر مي‌آمدند و مريض‌هاي آي‌پي‌دي آنها محسوب مي‌شد يك‌باره دستمزدها را بالا بردند و تبديل به مبلغي شد كه در قانون‌شان نيست و حتي عرف هم نيست، اما مبلغ را به ۲۰۰ و خرده‌اي ميليون كشاندند.