عادي‌سازي بحران در خاورميانه، ابهامات و چشم‌انداز
با گذشت بيش از چهار ماه از جنگ فرسايشي اسراييل با جنبش حماس، بحران از مرزهاي فلسطين اشغالي خارج شده و هر لحظه ممكن است سبب آغاز جنگي جديد در منطقه خاورميانه شود. استقرار نيروها و تجهيزات ارتش اسراييل در جبهه شمالي و در عين حال تداوم تلاش‌هاي ديپلماتيك هوخشتاين براي رسيدن به نقطه توافق ميان حزب‌الله و تل‌آويو نشان‌دهنده وضعيت پيچيده منطقه در حوزه شرق عربي است. در فاز نخست طرح پيشنهادي فرستاده ويژه بايدن، ابتدا نيروهاي حزب‌الله بين 8 الي 12 كيلومتر از مرز عقب‌نشيني مي‌كنند، زمينه براي بازگشت نيروهاي يونيفل به مرز فراهم مي‌شود و درنهايت شهر‌ك‌نشين‌ها به خانه‌هاي خود در شمال اسراييل بازخواهند گشت. در فاز دوم اين توافق پيشنهاد، لبنان و اسراييل مذاكره بر سر تعيين مرز زميني را آغاز خواهند كرد. وضعيت «ابهام» تنها در لبنان حاكم نيست. پس از حمله بيستم و هشتم ژانويه به «برج 22» در مرز اردن-سوريه و كشته و زخمي شدن تعدادي از نيروهاي ارتش امريكا، واشنگتن از صدور مجوز سلسله عمليات‌ها عليه نيروهاي مقاومت در سراسر غرب آسيا خبر داده است. در روزهاي نخست بحران سناتورهاي جمهوري‌خواه خواستار حمله به خاك ايران شدند اما به دليل عدم علاقه مقامات دموكرات به آغاز بحراني جديد در منطقه و در عين حال روند مثبت مذاكرات آتش‌بس در پاريس، سطح حملات را به پايگاه‌هاي مقاومت در عراق و سوريه تقليل دادند. شامگاه دوم فوريه نخستين فاز از حملات تلافي‌جويانه سنتكام انجام شد و پيش‌بيني مي‌شود در روزهاي آينده اين حملات عليه اهداف وابسته به مقاومت ادامه پيدا كند. برخي منابع خبري مدعي شدند كه در فازهاي بعدي پاسخ امريكا ممكن است اقدامات خفيفي عليه منافع ايران صورت بگيرد. حملات سايبري و خرابكاري‌هاي نظامي-صنعتي ازجمله سناريوهاي مطرح شده هستند. در جبهه اصلي يعني غزه نيز خبرها حاكي از برنامه‌ريزي ارتش اسراييل براي ايجاد منطقه حائل ميان سرزمين‌هاي اشغالي و اين منطقه فلسطيني‌نشين است. علاوه بر اين برخي نمايندگان كنست خواستار ازسرگيري شهرك‌سازي‌ها در غزه شدند. همچنين صهيونيست‌ها با پيشروي در منطقه رفح و افزايش رايزني با قاهره براي حضور در محور فلادلفيا قصد دارند تا كنترل مرز مشترك غزه-مصر را نيز ازبين ببرند. همزمان در جبهه مذاكرات صلح با آنكه پيشرفت‌هايي ميان طرفين حاصل شده اما همچنان اختلافات بر سر تعداد روزهاي آتش‌بس و سازوكار تبادل اسرا وجود دارد. تل‌آويو قصد دارد بدون تن دادن به پايان جنگ، اسراي خود را آزاد كند. اين درحالي است كه حماس شرط آزادي تمام اسراي صهيونيست را آتش‌بس فراگير اعلام كرده است. چشم‌انداز پيش روي بحران در خاورميانه حاكي از آن است كه نبرد در ميدان رزم و چانه‌زني‌ها در اتاق مذاكره همچنان ادامه دارد.
اراده تهران-واشنگتن براي پايان جنگ احتمال انجماد تنش‌ها تا پيش از ماه ژوئن را تقويت مي‌كند اما منافع سياسي نتانياهو و ميل او به صدور بحران به خارج از سرزمين‌هاي اشغالي گزينه گسترش دامنه جنگ را همچنان زنده نگه داشته است. حال بايد منتظر ماند و ديد كه آيا همچنان خاورميانه بايد درگير بحراني فرسايشي باشد يا آنكه مذاكرات ديپلماتيك مانند آبي روي آتش، مي‌تواند جنگ در منطقه را متوقف كند. كارشناس ارشد مسائل خاورميانه