ممنون آقاي اردوغان

سريال و فيلم‌سازي تركيه مورد جالبي است براي شناختن حال و هواي آن كشور در مناسبات جهاني. آن هم در دوره رجب طيب اردوغاني كه سياست متوازني با پيرامون و جهان دارد. از يك طرف با روسيه نرد عشق مي‌بازد؛ امريكا را نمي‌رنجاند و با اروپا هم يكي به نعل  ويكي به  ميخ مي‌زند! حاليه درسريال‌سازي كه صنعت گسترده‌اي شده در گيتي؛ به عدد صادراتي 600 ميليون دلار در سال رسيده است! و بعد از ايالات متحده امريكا و انگلستان، در رتبه سوم صادر‌كنندگان سريال‌هاي درام در دنيا، نام گرفته است! به حتم براي مخاطبان ايراني، سريال‌هاي اين كشور آنچنان ملموس است كه نياز به شرح اضافه ندارد! به شخصه هيچگاه مخاطب اين سريال‌ها نبوده‌ام به دلايل گوناگون ولي من نيز بارها در محافل مختلف از شخصيت‌هاي اين سريال‌ها زياد شنيده‌ام. سريال‌هايي كه گهگاه تا 200 و 300 قسمت يا شايد بيشتر هم مي‌رسد! و اين كشش داستاني به‌هر حال مي‌تواند ادله‌هاي دراماتيك يا غيرسينمايي داشته باشد كه محل اين نوشتار نيست. چندي پيش به خاطر علاقه‌اي كه به جهان داستاني و سينمايي «نوري بيلگه جيلان» طي اين سال‌ها داشتم؛ آخرين اثر ايشان را تماشا كردم. قصه‌اي كه مي‌تواند تا روزها مخاطب را درگير کند. در دنياي فيلم بودم كه اين خبر درباره سريال‌هاي تركي نظرم را جلب كرد. به راستي يك كشور در حوزه هنر، چه ريل‌گذاري‌هايي بايد انجام بدهد كه همزمان مخاطب داخلي و خارجي داشته باشد؟ درآن واحد سريال‌هاي عامه‌پسند با پس زمينه تصويري شيك و مجلل از تركيه ارائه بدهد و از سويي ديگر، فيلمسازي چون بيلگه جيلان داشته باشد؟! كه در بيشتر آثارش، انتقادهايش به سيستم حاكمه را ذيل داستان اصلي و زيرپوستي بيان كند. اين هم‌افزايي و همپوشاني از چه تفكري نشأت مي‌گيرد كه تا اين حد «خير الامور اوسطها»ي فرهنگي را معنادهي مي‌كند؟ اسپانيا و عربستان جزو كشورهايي هستند كه از تركيه سريال مي‌خرند! و در جهان نيز فيلم‌هاي كارگردان‌هاي جريان‌سازشان نيز مشتري دارد. يعني از عربستان با تفكري خاص تا اسپانيا مي‌توانند زير چتر اين آثار قرار بگيرند. به حتم تفكر هيات حاكمه كنوني تركيه، آنسان كه در سياست خارجي موفق عمل كرده، در حوزه فرهنگي هم كم و بيش چنين نگره‌اي را پيش گرفته است. شناساندن تركيه تا آنجا كه به وجه عمومي‌اش ضربه نخورد مانيفست اصلي اين انديشه است. شايد گرته‌برداري، نمونه‌برداري يا هر اسمي كه برايش بگذاريم از تركيه در اين باره بد نباشد. به سياست خارجي‌اش كه نمي‌توانيم ورود و تأسي كنيم به دلايل گوناگون؛ ولي مي‌شود كمي دايره نظر را گسترده کرد، دست‌كم در فيلم و سريال‌سازي. تركيه را جدا از صنعت توريسمي كه دارد با سريال‌هايش هم شناخته‌اند. چه امري مهم‌تر از اين؛ آن هم در تحليلي كه مي‌گويند شخصيت‌هاي مسلمان در سريال‌هايش نه تروريست هستند و نه راننده تاكسي! بلكه قهرمان هستند و مي‌شود دريافت كه با اين طرز ديد در جهان هم اردوغان خشنود است و هم توليد‌كنندگان سريال‌ها! در انتهاي اين نوشته بودم كه از چند نفر پرسيدم نام چند شخصيت سريال ايراني كه اين سال‌ها به يادشان مانده را بگويند؟ چند اسمي بردند كه مربوط به اين چند سال نبود. بيشتر دهه هفتاد و هشتاد! (كه اين نيز خود تفسير جالبي است براي كنكاش بيشتر) حال پرسيدم از سريال‌هاي تركي چه كساني را مي‌شناسيد؟ از عدنان بيگ؛ بشرا بندل؛ لميس خانم؛ نهال و اسم‌هايي بي‌شمار كه هيچ يك را من نمي‌شناختم! براي صحت ادعا جست‌وجويي انجام دادم. بي‌اشتباه همه اين اسم‌هايي كه بيشترشان ذكر نشد؛ درست بود...!