هرگز يك قدم پا پس نمي‌كشم
محمدعلي ابطحي
«هرگز يك قدم هم پا پس نمي‌كشم» اين نام كتابي است كه مايك پمپئو، رييس سازمان سيا و وزير خارجه مورد علاقه آقاي ترامپ از خاطرات خودش در اين دو مسووليت نوشته است. من اخيرا آن را خواندم.
دكترين وي كه معتقد است دكترين ترامپ هم هست، كلمه «امريكا اول است». اين يعني در همه اتفاقات دنيا و به هر قيمتي اول بايد براي منافع امريكا مبارزه كرد. سوتيتر اسم كتابش هم هست: نبرد براي امريكايي كه دوست دارم.
دوران ترامپ البته يك دوره كاملا متفاوتي با رياست‌جمهوري‌هاي امريكا بود. يكي از عواملش وجود افراد تندرويي بودند كه در ميز سياستگذاري كنارش مي‌نشستند. از خاطرات پمپئو و نيز از كتاب خاطرات جان بولتون (اتاقي كه در آن اتفاق افتاد) كه قبلا خوانده بودم به خوبي فهميده مي‌شود با وجود اين افراد تندرو در كنار ترامپ، كسي كه معتدل‌تر از همه هست شخص ترامپ بوده.
نكته ديگر مهم در زندگي پمپئو، اعتقادات ديني اوست. بسيار پايبند و معتقد به ماوراء خودش را تعريف مي‌كند. اين خصلتش باعث شده كه تصور كند در بسياري از جنايات جهان، خدا پشتيبانش بوده و او راه صواب را انتخاب كرده است.
اين در همه جاي دنيا مي‌تواند خطرناك شود.
بنا به همين فلسفه كه به‌رغم ميل سياسي‌اش در جاي جاي كتاب مشهود است، كينه عميقي نسبت به مسلمانان ارائه مي‌كند. يا در جايي مي‌گويد وقتي رييس سيا بودم، حس كردم ماموران به خاطر مخفي بودن كارهای‌شان استرس فراوان دارند. من اين وضعيت را با راه‌اندازي يك برنامه مشاوره مذهبي راه انداختم و با كمك چند كشيش نظامي بازنشسته ارتش الگويي مناسب با سيا راه انداختم.
پمپئو در اين كتاب اذعان مي‌كند كه تنها معيار ما براي ورود نيروها و بيرون كردن قديمي‌ها ميزان وفاداري به رييس‌جمهور ترامپ بود. ومثل همه جاي دنيا تا زمينه سخن فراهم آيد به دولت‌هاي قبل حمله‌هاي عنيف مي‌كند.
در كتاب هرگز يك قدم هم پا پس نكش به مساله اتمي ايران مفصل مي‌پردازد. وقتي در فصل قبلش ريز برنامه‌ريزي سيا و خودش را براي سفر و گفت‌وگو با رهبر كره‌شمالي نقل مي‌كند - كه فصل خواندني و شیريني است - روي اين نكته تاكيد مي‌كند كه رييس‌جمهور ترامپ فقط دوست دارد مطرح شود. بنا به همين فلسفه رييس‌جمهور تحت تاثير ماكرون در اجلاس گروه هفت در ۲۰۱۹ متقاعد به ورود مجدد به توافق هسته‌اي شد؛ من، بولتون با كمك نتانياهو او را منصرف كرديم.
يك بخش جدي كتاب در مورد اسراييل است. بي‌رودربايستي‌ترين تعبيرات را كه منافات كامل با شعار اول امريكا دارد در اين بخش آورده است.
در مورد سردار سليماني هم خيلي نوشته است. از قبل اينكه در سازمان سيا مستقر شود، مساله قتل سليماني را دنبال مي‌كند و مي‌گويد از قبل در موردش تحقيق كرده بودم و مي‌نويسد او يكي از قهرمانان جنگ ايران و عراق بود و به‌رغم قامت يك متر و 66 سانتي‌اش ژستي نظامي و چهره‌اي قهرمانانه داشت و افرادش عاشقش بودند.
به نامه بدون پاسخي كه به سليماني نوشته اشاره مي‌كند كه در آن او را تهديد كرده است. بعد كه رويارويي بين ايران و امريكا زياد مي‌شود بهانه براي آنها جور مي‌شود كه رييس‌جمهور ترامپ را راضي به كشتن او بكنند. وي مي‌گويد: «مي‌دانستيم جانشيني براي سليماني خواهند گذاشت اما هيچ كدام از چنين تركيبي از اقتدار، انديشه، خشونت، و محبوبيت در ميان مردم برخوردار نخواهند بود.» اعترافی عجيب از بد‌ترين شمن سليماني.
تفاصيل برنامه‌ريزي و سير راضي كردن ترامپ و اجراي عمليات را در اين كتاب شرح مي‌دهد.
با توجه به اينكه وزير خارجه بوده است در بقيه كتاب، روابط با چين، روابط با روسيه و چالش‌هايي كه با آنها هست، مشكلات امريكا با مكزيك، ونزوئلا و نقاط ديگر را هم به تفصيل مي‌آورد.
چنانچه معروف بود در هر مناسبتي در كتاب عليه رسانه‌هاي امريكايي و رسانه‌هاي جهان نيز قلمفرسايي كرده است.
براي علاقه‌مندان به سياست كتابی خواندني است.
كتاب خاطرات پمپئو توسط نشر ثالث منتشر و هاجر هوشمندي آن را ترجمه كرده است.