خلیجفارس و تبعات تغییر اقلیم
کشورهای خلیجفارس توفانهای شدیدتر و مکررتری را تجربه خواهند کرد.
طی سالهای اخیر، شهرهای عربستان از مکه تا جده و دمام، تحت اثر بارشهای سیلآسا و رعد و برق قرار گرفتهاند و شرایط جوی سختی را تجربه کردهاند که منجر به وقوع سیلهای مرگبار و ناآرامیهای قابلتوجهی شده است. آب و هوای گرمتر منجر به گرم شدن اقیانوسها میشود. بیشتر این امر به تغییرات اقلیمی، گرم شدن جو و اقیانوسها، به ویژه آبهای نزدیک به خط استوا، مانند اقیانوس هند و دریای عرب، مرتبط است. آبهای گرمتر، بستر مناسبی برای رشد توفانها و آب و هوای شدید مانند توفانهای فروردین 1403 در امارات، عمان و ایران هستند. آبهای گرمتر، سریعتر تبخیر میشوند و بخار آب بیشتری به جو تزریق میکنند که میتواند در شرایط مناسب به توفانهای بارانزا تبدیل شود. در عین حال، الگوهای اقلیمی مانند النینو گرم شدن و اقلیم مرطوبتر را در بخشهایی از خاورمیانه تقویت میکند. این عوامل دوگانه میتوانند بارندگی بیشتری به خصوص در مناطق گرمتر ایجاد کند. در امارات متحده عربی، بارورسازی ابرها بیش از 20 سال است انجام شده است. این کشور قصد دارد در سال 2024 حدود 300 ماموریت بارورسازی ابرها انجام دهد.
این برنامه برای امارات متحده عربی حیاتی شده است، زیرا تغییرات اقلیمی و رشد سریع جمعیت منابع آب طبیعی در این کشور خشک را تحت فشار قرار داده و آن را وادار میکند تا به شدت به نیروگاههای آب شیرينکن و نمکزدایی، انرژیبر، متکی باشد. البته اثر چنین فناوری در تحریک توفان 28 فروردین در امارات بعید به نظر میرسد، چراکه بارورسازی ابرها قادر به چنین اثرهای گستردهای نیست. شرایط برای باروری ابرها، زمانی مناسب است که بخار آب زیادی در جو باشد. توفانهای شدیدتر بارانزا میتواند باعث سیلهای قابلتوجهی در شهرهایی میشود که به ویژه در دهههای اخیر در حاشیه خلیجفارس توسعه یافتهاند و به نظر میرسد فاقد زیرساختهای مناسب برای مقابله با شرایط بحرانی آب و هوایی هستند: مانند دوبی، ابوظبی، دوحه و منامه.
در آب و هوای بیابانی بارانهای شدید ناگهانی به سرعت درهها و مناطق بدون پوشش گیاهی متراکم و خاکهای جاذب به صورت سیلاب فرا میگیرد. جذب آب در زمین که در سیلاب معمولا بسیار کم رخ میدهد، موجب میشود تا فشار بر مخازن محدود زیرزمینی و اتکا به نیروگاههای نمکزدایی تشنه انرژی کاهش یابد. منابع آبی شیرین زیادی در منطقه وجود ندارد. برای سامانههای تامین آب شیرین، با وابستگی بیشتر به نمکزدایی، محدودیتهای اقتصادی و محیطزیستی وجود دارد. کشورهای حاشیه خلیجفارس باید با همکاری به سرعت خود را برای استفاده حداکثری از بارانهای آینده و در عین حال اجتناب از سیلاب احتمالی، آماده کنند و وفق دهند. این شامل توسعه بهرهبرداری همه کشورهای منطقه از زهکشی بهتر، کنترل سیلاب، توسعه سامانههای تغذیه آب زیرزمینی و منابع بارورسازی ابرها است.