آداب شكست و فرهنگ دموكراسي!
جعفر گلابي
گاهي پذيرش شكست و فروتني هزيمت خود يك پيروزي است، اما نوع رفتار آقاي سعيد جليلي پس از انتخابات رياست‌جمهوري نشان مي‌دهد كه گويي وي شكست در انتخابات را نپذيرفته است و نه تنها بلافاصله در امور مختلف به ايراد سخن مي‌پردازد، بلكه تا آنجا پيش مي‌رود كه تلويحا دولت آقاي پزشكيان را تهديد مي‌كند كه اگر طبق آنچه او مي‌گويد انحرافي ببيند به تكليف خود عمل مي‌كند! وي مكررا بر آراي 14 ميليوني خود تاكيد مي‌كند و آن را سرمايه بزرگي مي‌داند كه لابد در مواقف مختلف امكان خرج كردن آن را دارد و يك اپوزيسيون شناخته شده در برابر دولت است! آقاي جليلي كه سال‌هاست مطابق عرف رايج كشورهاي غربي دولت سايه را تشكيل داده است و انتظار مي‌رفت در زمينه‌هاي مختلف در تبليغات انتخاباتي حرفي براي گفتن داشته باشد ظاهرا چندان به لوازم مبارزات انتخاباتي پايبند نيست.او قاعدتا در ايام انتخابات بايد بدون شعارهاي كلي كه بسياري از آنها مبهم و كشدار هم بودند برنامه جامعي به مردم ارايه مي‌كرد و در مقابل كسي كه به صراحت مي‌گفت برنامه جديدي جز برنامه هفتم ندارد، پيروز مي‌شد.حاصل صدها جلسه ادعايي او با كارشناسان و اساتيد دانشگاه چيزي نبود كه حتي چند اقتصاددان كشور را متقاعد و آنها را مايل به حمايت از خود كند.اما به هر صورت او با هر ميزان از امداد‌هاي غيبي و تبليغات فراوان كه بعضا بي‌سابقه‌اش دانسته‌اند حدود 14 ميليون راي از مردم گرفته است كه بايد ديد اين پشتوانه انتخاباتي چه كاركردي مي‌تواند داشته باشد و چه اثري در سپهر سياسي كشور خواهد داشت؟ از نظر حقوقي مسلما نه تنها هيچ اثر اجرايي مترتب اين 14 ميليون نيست، بلكه مطابق مر قانون اگر وي 100 راي و حتي 10 راي از رقيب خود كمتر مي‌آورد باز هم شكست خورده انتخابات بود و پيروز انتخابات در قدرت اجرايي و قانوني خود كوچك‌ترين ضعف و نقصي نداشت.نكته بسيار مهم اينكه اگر آقاي جليلي روي اين 14 ميليون حساب‌ها باز كرده و مقاصد سياسي براي خود در نظر گرفته است لابد بايد بپذيرد كه همه شكست‌خوردگان انتخابات رياست‌جمهوري و مجلس شوراي اسلامي هم به نسبت رايي كه آورده‌اند بايد ادعا داشته هر كدام عَلَمي راست كنند تا در كشور سنگ روي سنگ بند نشود!
راستي كسي كه بر اساس عرف رايج غربي و اصول پذيرفته شده دموكراسي، دولت سايه تشكيل مي‌دهد آيا متوجه نيست كه پذيرفتن شكست هم يك اصل مسلم دموكراتيك است و اساسا ميزان بودن راي مردم براي همين است كه بعد از انتخابات اختلاف‌ها و رقابت‌ها به شدت كاهش پيدا كند و به دولت مجال داده شود تا كار كند و باري از دوش مردم بردارد؟ اكنون زمان نقش‌آفريني دولت سايه نيست، اكنون كسي كه عدم اعتماد مردم را دريافت كرده است بايد به مطالعه جدي در رفتار و سخنان و كنش‌هاي خود بپردازد و آنها را تصحيح كند تا در نوبت بعد با دستاني واقعا پر از برنامه‌هاي عملي وارد عرصه رقابت شود.برنامه‌هايي واقعا كارشناسانه حاصل تحقيقات عميق و پژوهش‌هاي دانشگاهي كه فرسنگ‌ها با دورهمي‌هاي سياسي و كلي‌گويي‌هاي بي‌ثمر فاصله داشته باشد. در مناظره‌هاي تلويزيوني آقاي دكتر پزشكيان به نكته بسيار مهمي اشاره كرد كه به نظر مي‌رسد آقاي جليلي متوجه محتواي آن نشد.وي به رقيب خود اشاره كرد كه هزينه صدها جلسه و كار كارشناسي مورد ادعاي او از كجا تامين شده است؟ در حال حاضر يكي از پرهزينه‌ترين كارهاي مطالعاتي كه زمان و نيروي كار بسيار مي‌برند و از گران‌ترين پروژه‌هاي جهان هستند و شركت‌هاي عظيم و بعضا چند مليتي به آن اشتغال دارند همين كارهاي كارشناسي است.يك دكتر و استاد دانشگاه براي ارائه يك برنامه علمي در هر زمينه‌اي ابتدا نياز به يك ساختمان و دفتر كار دارد و هر قدر كارش عميق‌تر باشد، گردآوري شواهد و قرائن و مستندات ميداني بيشتر مي‌شود.او افزون بر لجستيك لازم نياز به دستياران زبده‌اي دارد كه شبانه‌روز و حداقل ماه‌ها كار كنند تا همه ابعاد يك موضوع را مورد رصد دقيق قرار دهند و مسلما همه اين افراد حرفه‌اي حقوق مي‌خواهند.وقتي ثمربخش بودن يك دارو، خطرات يك روش درماني و حتي دانستن خواص و عوارض يك خوراكي احتياج به كار مستمر و گاهي نمونه‌برداري از نقاط مختلف كشور دارد، كاملا مشخص است كه تدوين برنامه جامع براي يك كشور بزرگ با صدها هزار ويژگي و مشكل و معضل و ظرفيت و جمعيت 85 ميليوني داراي ابعادي بزرگ است كه با گعده‌هاي ابتدايي تفاوتي از زمين تا آسمان دارد.اگر آقاي جليلي واقعا مي‌خواهد به كشور خدمتي اصولي كند راه درست و تجربه شده‌اش اين است كه يك حزب با اعضا و مرامنامه مشخص و خصوصا منابع مالي شفاف تاسيس كند و بر اساس ميزان كمكي كه از هواداران و سرمايه‌گذاران مي‌گيرد، برنامه‌هاي عملي و قابل اجرا تنظيم كند تا در مقابل يك فرد آكادميك از بيان معني يك اصطلاح علمي طفره نرود.نكته بسيار جالب اينكه وي درمناظره‌ها گفت؛ ما علاوه بر رفع تحريم‌ها امريكا را از تحريم كردن پشيمان مي‌كنيم (قريب به مضمون).اين سخن بسيار بزرگي است! آقاي جليلي لطفا توضيح دهد كه چگونه مي‌خواهد امريكا را پشيمان كند؟ اگر چنين امكاني وجود دارد چرا چين و خصوصا روسيه كه با انواع تحريم‌هاي امريكا روبه‌رو هستند براي يك‌بار هم كه شده امريكا را پشيمان نمي‌كنند؟ اگرچنين امكان و برنامه‌اي وجود دارد ولو اينكه محرمانه باشد آن را در اختيار آقاي پزشكيان قرار بدهد و اگر اندكي از منطق عملي در آن بود مطمئن باشد كه چين و روسيه قطعا حاضر به خريدش هستند و هر هزينه‌اي داشته باشد، پرداخت خواهند كرد.