مهدي بيك اوغلي
در شرايطي كه برخي فعالان سياسي، روز نخست بررسي برنامه‌هاي وزرا را آرام و كم حاشيه تفسير كرده بودند، در روز دوم، رويارويي‌ها جدي‌تر از قبل شكل گرفتند. برخي خبرنگاران پارلماني اعلام مي‌كردند، فرمان انتقاد از وزراي معرفي شده نه از درون مجلس بلكه توسط برخي جريانات سياسي خارج از مجلس صادر شده است. همان جرياناتي كه در انتخابات با پاسخ منفي مردم مواجه شده بودند، تصميم گرفتند عبور به سلامت از بهارستان را براي پاستورنشينان همراه با سنگلاخ و دشواري‌هايي همراه كنند.اينگونه شد كه حاشيه‌ها بر متن غلبه كرده و طيفي خاص در مجلس به جاي توجه و تمركز بر تخصص وزرا، تلاش كردند تا رويكردهاي سياسي دهه‌های گذشته آنها را تفتيش كنند. بر اين اساس، بسياري از اعضاي جبهه پايداري و طيف‌هاي راديكال مجلس در اين روز به خط شدند تا صداي انتقاد از وزرا بلندتر از روز نخست شود. اما ديروز نوبت به حجت‌الاسلام خطيب وزير پيشنهادي اطلاعات، همتي وزير اقتصاد، عراقچي وزير امور خارجه و پس از آن وزير بهداشت و تعاون، كار و رفاه اجتماعي رسيد تا از برنامه خود دفاع كنند. حضور عراقچي در صحن براي دفاع از برنامه‌هايش اما اين فرصت را در اختيار نمايندگان پايداري قرار داد تا باز هم در آتش دو قطبي مخالفان و موافقان برجام بدمند. اما در شرايطي كه نمايندگان با سابقه‌تر مجلس حاضر نشده بودند، صابون نقد غير اصولي از عراقچي و ايجاد دو قطبي‌هاي كاذب را به تن بزنند، قرعه به نام اميرحسين ثابتي افتاد تا ليدر جريانات مخالف عراقچي در مجلس شود. او با همان ادبياتي كه در صدا و سيما از آن بهره مي‌برد تا برجام را زير سوال ببرد، راهي صحن شد اما نه احسنتي دريافت كرد و نه صداي تشويقي به نفع او بلند شد. مشخص بود اكثريت نمايندگان از اين نوع دوگانه‌سازي‌ها خسته شده و حاضر نبودند وارد يك چنين ميداني شوند. عراقچي اما در واكنش به اظهارات ثابتي اعلام كرد: « آقاي ثابتي من نمي‌گويم مرگ بر وطني كه هم‌وطنم عراقچي است؛ من احترام مي‌گذارم به وطني كه منتقد آن بدون لكنت صحبت مي‌كند و حتي ولايت‌پذيري مجلس را زير سوال مي‌برد.» پايش اعتماد از صحن علني مجلس و گفت‌وگو با نمايندگان نشان مي‌دهد، هنوز احتمال راي اعتماد به كليت كابينه بالاست، هرچند برخي طيف‌ها در مجلس تلاش مي‌كنند در برابر راي اعتماد وزراي بهداشت، كار و نفت موانعي را شكل دهند.اما نمايندگان مي‌گويند سرنوشت نهايي راي اعتماد به اين افراد هم در گروي دفاعيه آنهاست. نهايتا سرنوشت تنها بانوي معرفي شده كابينه هم فعلا روشن است و اغلب نمايندگان احتمال راي‌آوري او را بالا ارزيابي مي‌كنند. «اعتماد» براي آگاهي از ديدگاه نمايندگان در دومين روز بررسي‌ها با مجيد نصيرپور نماينده سراب، احمد بخشايش اردستاني نماينده اردستان و جبار كوچكي‌نژاد نماينده رشت گفت‌وگوهاي را انجام داده تا درباره جزئيات رخدادهاي پارلمان و سرنوشت وزراي پيشنهادي ديدگاه‌هايشان را مطرح كنند.
مجيد نصيرپور: برخي نمايندگان به دنبال اقرار از وزرا هستند
نماينده مردم سراب در مجلس دوازدهم در خصوص وضعيت وزراي پيشنهادي در صحن به اعتماد مي‌گويد: « شاخص‌ترين ويژگي مجلس دوازدهم 3قطبي بودن مجلس و وجود صداهاي مختلف در آن است. 3جريان سياسي «جبهه پايداري»، «جريان انقلاب» و«اصلاح‌طلبان و مستقلين» در مجلس صاحب كرسي هستند كه اين امر تنوع خاصي به اين مجلس مي‌دهد. بررسي برنامه‌هاي دولت در اين فضا، علمي‌تر، دقيق‌تر و تخصصي‌تر پيش مي‌رود. 4الي 5وزير تا روز يكشنبه از برنامه‌هاي خود دفاع كردند. موافقان جدي و مخالفان مصمم هم در مواجهه با اين كابينه صحبت كردند. نهايتا مجلس با مدنظر قرار دادن مجموعه شرايط كشور اقدام به راي اعتماد يا عدم اعتماد مي‌كند. در اين ميان هم فرمايشات رهبري از مجلس براي همكاري با دولت و هم صداقت و صميمیت دكتر پزشكيان و تقاضاي ايشان براي راي دادن به كليت كابينه اقتضا مي‌كند كه بخش قابل توجهي از وزرا راي اعتماد بگيرند. در عين حال بايد توجه داشت، از ابتداي انقلاب تا به امروز تنها 2الي 3دولت بودند كه در مرحله نخست توانستند راي اعتماد كليت كابينه را به دست بياورند. نبايد احساس شود كه عدم راي اعتماد احتمالي به وزيري خاص، تنش‌زا خواهد بود.»
نصيرپور ادامه داد: «به هر حال نمايندگان مجلس با برخي وزرا چالش‌هايي دارند. مثلا وزيري براي حوزه‌اي تخصصي معرفي شده كه بنا به گفته خود براي بخش عمده‌اي از اين وزارتخانه فاقد تخصص است و قائل به تفكيك وزارتخانه مورد بحث است. طبيعي است كه نمايندگان در اين مورد با ابهاماتي مواجه شوند. برخي ديگر از وزراي معرفي شده به دليل رخدادهاي سال‌هاي قبل، چالش‌هاي سياسي دارند. گروهي از نمايندگان توقع دارند، اين افراد همه مسووليت اين رخدادهاي سياسي را به عهده گرفته و به خاطر آن عذرخواهي كنند. به نظرم اين نگاه سختگيرانه است. چرا كه وزراي پيشنهادي علي‌رغم اينكه مطابق قانون نيازي به تاييدیه امنيتي نداشتند، اما با وسواس‌هاي آقاي پزشكيان، همگي وزرا توسط نهادهاي امنيتي تاييد شده‌اند.»
او مي‌گويد: «حتي آقاي قاليباف اشاره كردند برخي استعلام‌ها از طريق رييس مجلس هم انجام گرفت. اين روند نشان مي‌دهد نهادهاي امنيتي در مورد همه اين افراد بررسي‌هاي دقيقي داشته و تصميم به تاييد گرفته‌اند. در مورد ساير وزرا هيچ چالش خاصي وجود ندارد.»
نصيرپور در خصوص نقش فراكسيون‌ها در راي نهايي به وزرا يادآور مي‌شود: «راي‌گيري‌ها حسب عضويت در فراكسيون‌ها نيست و افراد عضو در فراكسيون‌ها استقلال راي دارند. نمايندگان بر اساس مجموعه داده‌هاي اطلاعاتي و بررسي‌هايشان راي مي‌دهند. ممكن است در مورد 1الي 2وزير ابهاماتي وجود داشته باشد كه آن هم با اراده مجلس قابل تغيير است. امروز شاهد بوديم پس از صحبت‌هاي عالي دكتر عراقچي برخي نمايندگان عضو جبهه پايداري، قول راي اعتماد به ايشان را دادند. مشورت‌ها هرچند فراكسيون‌محور است اما نهايتا آراي نمايندگان فردي است و هر نماينده‌اي بر اساس تشخيص خود راي مي‌دهد. ممكن است حتي بسياري از نمايندگان جبهه پايداري به اين نتيجه برسند كه بايد به وزرا راي دهند.»
نماينده سراب در پاسخ به پرسش «اعتماد» در خصوص مواجهه با چهره‌هايي چون ظفرقندي، ميدري و...مي گويد: «آقاي ظفرقندي يكي از چهره‌هايي است كه از سوي جريانات سياسي حاضر در مجلس مورد پرسش‌هاي متعددي قرار گرفت. اما به نظرم مي‌رسد، ايشان عالمانه پاسخ‌هايي در حد زمان و شرايط ارايه دادند. حتما اين استدلال‌ها مورد توجه نمايندگان قرار گرفته است. البته برخي نمايندگان مجلس اصرار دارند از آقاي ظفرقندي در مورد برخي موضوعات سياسي خاص، اقرار بگيرند. اما ايشان زير بار اين اقرار نمي‌روند. هر فردي متناسب با شخصيت و ادبيات خود با نمايندگان برخورد مي‌كند. معتقدم آقاي ظفرقندي، پاسخ‌هاي درستي ارايه كردند. احتمال راي به كليت كابينه وجود دارد. اما در مورد يكي- دو نفر از آنها هم ابهام وجود دارد.»
احمد بخشايش اردستاني: برخي نمايندگان از هيبت پزشكيان ترسيده‌اند
در شرايطي كه نصيرپور نسبت به رويكرد سياسي برخي نمايندگان نسبت به وزراي پيشنهادي انتقاداتي را مطرح مي‌كند، احمد بخشايس اردستاني تسلط رويكرد سياسي نمايندگان را امر بديهي مي‌داند كه ناشي از يك نگراني جدي است. به اعتقاد نماينده اردستان در مجلس دليل تمركز و توجه برخي نمايندگان به مقولات سياسي، نگراني آنها در خصوص نظام تصميم‌سازي‌هاي آينده وزراست. بخشايش اردستاني در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: «نمايندگاني كه پيگير نظر امروز نمايندگاني چون ميدري و ظفرقندي در خصوص رخدادهاي سياسي گذشته هستند به اين دليل اين موارد را مطرح مي‌كنند تا مطمئن شوند وزراي معرفي شده پس از راي اعتماد رويكردهاي جناحي و سياسي را در پيش نمي‌گيرند.»
او در مورد رويكرد كلي نمايندگان به وزراي معرفي شده، مي‌گويد: « رويكرد كلي مجلس به كابينه دكتر پزشكيان مثبت است. هنوز نمي‌دانم چرا برخي نمايندگان از هيبت راي‌آوري پزشكيان ترسيده‌اند. يعني تعداد مخالفان وزراي پيشنهادي نسبت به موافقان كمتر شده و صحبت‌ها و انتقادات هم كم اثرتر شده است. اما در مجموع كار خوب پيش مي‌رود.» بخشايش اردستاني در پاسخ به اين پرسش «اعتماد» كه آيا هماهنگي ميان فراكسيون‌هاي مختلف در راي اعتماد به وزرا وجود دارد؟ مي‌گويد: « گمان نمي‌كنم، اينگونه باشد. نمايندگان مجلس عاقل‌تر از آن هستند كه بخواهند جناحي و سياسي راي دهند. اكثريت نمايندگان مبتني بر دفاعي كه وزراي پيشنهادي از خود و برنامه خود دارند، راي اعتماد يا عدم اعتماد مي‌دهند. برخي از وزرا وجود داشتند كه ابتدا مخالف وزيري بودند اما با دفاعيه خوب وزرا، راي خود را تغيير دادند.»
نماينده اردستان در خصوص تلاش برخي طيف‌ها براي گرفتن اقرار از وزراي اصلاح‌طلب مانند آقايان ميدري و ظفرقندي و صالحي‌اميري و...يادآور مي‌شود: «شخصا به اين افراد راي مي‌دهم. به هر حال 289 نماينده در مجلس حضور دارند و راي‌هاي مختلفي دارند. مجلس هم يك مجلس سياسي است. نمي‌شود كه غير سياسي برخورد كند. مجلس هم سياست را مد نظر قرار مي‌دهد و هم در لابه‌لاي موضوعات سياسي وارد مباحث كاري نمايندگان مي‌شود. طبيعي است كه همواره بحث‌هاي حاشيه‌اي در سياست جان داشته باشد. حاشيه همواره بر متن مي‌چرخد. خود شما به عنوان يك روزنامه‌نگار پرسش‌هاي حاشيه‌اي از من مطرح مي‌كنيد. چون بحث‌هاي حاشيه‌اي همواره بهتر از بحث‌هاي كلاسيك و كليشه‌اي جذبه دارد و جذب كننده مخاطب است.» او ادامه مي‌دهد: «طبيعي است كه بخشي از بحث‌هاي مرتبط با وزراي معرفي شده، معطوف به شخصت سياسي آنها و خط فكري سياسي آنها باشد. نمايندگان مي‌خواهند بدانند وزراي معرفي شده پس از راي اعتماد مجلس از رويكرد سياسي و جناحي پيروي مي‌كنند یا منافع عمومي را مد نظر قرار مي‌دهند. مثلا آقاي ميدري اگر رداي وزارت كار را به تن كرد، بحث‌هاي سياسي و جناحي را اولويت قرار مي‌دهد يا نه؟ ممكن است برخي نمايندگان نگران باشند، محمدرضا ظفرقندي پس از حضور در وزارت بهداشت به جاي توجه به مصالح عام كشور، رويكردهاي سياسي را مدنظر داشته باشد. تلاش براي تكذيب برخي رويكردها در اين راستاست.»
بخشايش اردستاني در بخش پاياني گفت‌وگو با «اعتماد» در مورد سرنوشت تنها وزير بانوي كابينه و رويكرد مجلس به او مي‌گويد: «گمان مي‌كنم، اكثريت وزراي معرفي شده از نمايندگان راي مي‌گيرند. البته در مورد 1يا 2وزير هم ابهاماتي وجود دارد كه به نظرم برطرف مي‌شود و كليت كابينه راهي بهارستان مي‌شوند. شخصا هم به آقاي ميدري، ظفرقندي، صالحي اميري و خانم صادق راي مي‌دهم.»
جبار كوچكي‌نژاد نماينده رشت: تنها وزير زن كابينه راي اعتماد مي‌گيرد
ديدگاه جبار كوچكي نژاد هم در مورد كليت كابينه در راستاي همان گزاره‌هاي مشتركي است كه اين روزها اغلب نمايندگان تكرار مي‌كنند. اينكه اغلب چهره‌هاي معرفي شده شانس عبور از بهارستان را دارند، در عين حال برخي وزرا شامل وزراي كار، بهداشت و در برخي موارد اقتصاد با ابهاماتي مواجهند. كوچكي‌نژاد در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: «رويكرد كلي نمايندگان نسبت به وزراي معرفي شده مثبت است. به‌طور كلي وزراي معرفي شده شرايط متفاوتي دارند. برخي از وزرا از اين پتانسيل برخوردارند كه آراي آنها نزول كند و برخي ديگر هم وضعيت با ثباتي دارند. سرنوشت اين وزرا در گروي دفاعيه‌اي است كه بروز مي‌دهند. با اطلاعات امروز مي‌توان گفت احتمال افتادن يك الی 2چهره وجود دارد. البته بايد ديد دفاعيه نهايي رييس‌جمهور درباره وزرايش چه خواهد بود.»
نماينده مردم رشت در ادامه در پاسخ به پرسش اعتماد كه كدام وزرا شرايط مطلوب‌تري دارند و كدام وزرا شرايط متزلزلي؟ يادآور مي‌شود: «وزراي امروز كه در صحن حضور پيدا كردند، دفاعيه‌هاي خوبي داشتند. آقاي عراقچي به خصوص توانست نظر مجلس را جلب كند. در حال حاضر وزير كار و وزير نفت، آراي نسبتا پاييني دارند و در لب مرز راي اعتماد قرار دارند. وزير اقتصاد شرايط متزلزلي دارد. برخي نمايندگان نگراني‌هايي درباره عملكرد او دارند. باقي وزرا اما شرايط خوبي دارند.»
كوچكي نژاد درباره سرنوشت تنها وزير زن كابينه مي‌گويد: « وضعيت خانم صادق در ابتداي معرفي، چندان مطلوب نبود اما طي جلساتي كه در كمیسيون‌ها داشت، دفاعيه‌اي كه مطرح كرد و برنامه‌اي كه ارايه داد، جايگاه خود را ارتقا داد و پيش‌بيني مي‌كنم از مجلس راي اعتماد بگيرد.»
نماينده رشت در خصوص اين فرضيه كه مخالفت برخي نمايندگان با وزراي كار، بهداشت و نفت ناشي از رويكردهاي سياسي گذشته آنهاست و ربطي به تخصص آنها ندارد، مي‌گويد: « بله مخالفت با اين وزرا، ريشه‌هاي سياسي دارد. از نظر تخصص نمایندگان مي‌دانند كه افرادكارآمدي هستند اما به دليل برخوردهاي قبلي سياسي آنها يك چنين نظري درباره آنها دارند. البته در مورد همتي عملكرد اقتصادي قبلي او هم باعث برخي ابهامات شده است. »
گزارش «اعتماد» از حاشيه‌هاي مجلس
پاسخ قاليباف به تذكر يك نماينده: صلاحيت همه ۱۹ وزير پيشنهادي در دستگاه‌هاي ذي‌ربط تاييد شده كه به مجلس آمده‌اند
محمدرضا ظفرقندي، وزير پيشنهادي بهداشت: گفتند من گفته‌ام انتخابات مهندسي شده. دكتر پزشكيان كه الان رييس‌جمهوري هستند در آن انتخابات ردصلاحيت شدند و اگر نبود دخالت بزرگان امروز پزشكيان رييس‌جمهوري نبود بالاخره نمي‌توان واقعيت را كتمان كرد. اگر بدون دليل حذف كنند انتخابات در آن ناحيه مخدوش مي‌شود.
عباس عراقچي، وزير پيشنهادي خارجه: سياست ما در مورد امريكا سياست مديريت تخاصم خواهد بود . در رفع تحريم‌ها، به دام مذاكرات فرسايشي نخواهيم افتاد. فيلمي كه از بنده در مجلس پخش شد جاي تعجب داشت، اين فيلم سند افتخار من است. در جمله آخر در فيلم گفتم ترامپ توان ندارد برجام را از بين ببرد، نگفتم نمي‌تواند از برجام خارج شود.
ناصر همتي، وزير پيشنهادي اقتصاد: مشكلات ريشه‌دار كشور را به نقاط بحراني نزديك كرده؛ راه بسيار پرخطري با انتخاب‌هاي محدود وجود دارد . از قيمت‌گذاري دستوري اجتناب خواهد شد . مناطق آزاد را براي توزيع پست نمي‌خواهيم؛ براي اقتصاد كشور مي‌خواهيم . عدالت مالياتي يكي از مسائل كليدي است.
احمد ميدري، وزير پيشنهادي كار: اصلاح‌طلبان فرزندان انقلاب هستند. بيشتر پژوهشگر بودم و در دانشگاه فعاليت كرده‌ام. منازعات بين تحول‌خواهان از انقلاب مشروطه تاكنون در كشور وجود داشته است. در وفاق ملي مشكلات داشته‌ايم و در برخي موارد بين برادران اختلافات وجود داشته است.