طراحي نوآورانه يك شهرِ خوب !

 يك شهر، با طراحي خوب، تركيبي موفق از برنامه‌ريزي شهري و معماري است كه در گرو هم‌افزايي به وجود آمده است و مي‌تواند يك محيط اجتماعي، اقتصادي و اكولوژيكي با كيفيت مطلوب را براي شهروندان خود فراهم كند.

با توجه به اينكه بيش از 4 ميليارد نفر در شهرها زندگي مي‌كنند و انتظار مي‌رود جمعيت شهري تا سال 2050 دو برابر شود، شهرها براي مقابله با اين رشد سريع بايد مستقبل نوآوري باشند. يك شهر هوشمند از فناوري، براي بهبود خدمات، پايداري زيست محيطي و كيفيت زندگي شهروندان خود استفاده مي‌كند. و لذا برنامه‌ريزي شهري هوشمند نقش تعيين‌كننده‌اي در بقای شهر دارد. شهرهاي هوشمند جديد با برنامه‌ريزي طرح‌هاي نوآورانه و بهبود كيفيت زندگي ساكنان خود كشور را در نقشه جهاني آتي قرار مي‌دهند. در بافت پيچيده تمدن، شهرها منعكس‌كننده پيشرفت‌هاي اجتماعي، فرهنگي و تكنولوژيكي ما هستند. قرن گذشته كه با پيشرفت سريع فناوري و تغيير نيازهاي اجتماعي شاخص شد، شاهد ظهور مراكز شهري جديد بوده است. اين مراكز از ابتدا براي تجسم چشم‌اندازهاي خاص طراحي شدند تا برنامه‌ريزان شهري بررسي كنند آيا مي‌توانند به سوالات پيچيده در مورد پايداري زيست محيطي، كيفيت زندگي و نوآوري پاسخ دهند؟ از شهرهايي كه براي رسيدگي به جمعيت بيش از حد و ايجاد فرصت‌هاي اقتصادي ساخته شده‌اند تا شهرهايي كه براي به حداقل رساندن اثرات زيست‌محيطي و استقبال از فناوري‌هاي هوشمند طراحي شده‌اند، 100 سال گذشته كه درس‌هاي زيادي در مورد توسعه شهري ارايه داده‌اند، با اين حال شهرها همچنان سيستم‌هاي پيچيده‌اي هستند و هيچ استاندارد قابل شابلون‌گذاري‌اي براي همه آنها وجود ندارد زيرا از جمله متغيرهاي اصلي برنامه‌ريزي شهري اعم از جمعيت و ترافيك و مستطيل زيست محيطي و جغرافيايي، اكوسيستم منطقه‌اي و پراكندگي ذي‌نفعان يك منطقه است. صاحبان و ساكنان شهر همه و همه از ذي‌نفعان شهر محسوب مي‌شوند. به همين دليل، كميته بين‌المللي سيستم‌هاي شهر هوشمند در حال توسعه مجموعه‌اي از تحليل‌هاي برنامه‌ريزي شهري هوشمند است تا درك بهتري از الزامات برنامه‌ريزي شهري هوشمند ارايه دهد. شهرنشيني پايدار كليد توسعه موفق است.درك روندهاي كليدي در شهرنشيني كه احتمالا در سال‌هاي آينده آشكار مي‌شوند، براي توسعه پايدار، از جمله تلاش‌هاي ايجاد چارچوب جديدي از توسعه شهري است. با ادامه شهرنشيني در جهان، توسعه پايدار مهم‌ترين مبحثي است كه در مديريت موفق رشد شهري نقش‌آفريني مي‌كند، به ويژه در كشورهاي كم‌درآمد و با درآمد متوسط كه سرعت شهرنشيني سريع‌تر پيش‌بيني مي‌شود. بسياري از كشورها در تامين نيازهاي جمعيت شهري رو به رشد خود، از جمله مسكن، حمل و نقل، سيستم‌هاي انرژي و زيرساخت‌ها و همچنين براي اشتغال و خدمات اساسي مانند آموزش و مراقبت‌هاي بهداشتي با چالش‌هايي مواجه خواهند شد. سياست‌هاي يكپارچه براي بهبود زندگي ساكنان شهري نياز اصلي است، در حالي كه پيوند بين مناطق شهري و روستايي را نيز بايستي تقويت كرد و هماهنگي‌اي در روابط اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي موجود آنها ايجاد كرد. يك شهر ايده‌آل از ديرباز موضوع بحث معماران و شهرسازان بوده است. علاوه بر هويت زيباشناختي و ميراث فرهنگي، كيفيت زندگي در هر شهر شايد مهم‌ترين نشانگر مورد بررسي در شهر است. امسال، واحد اطلاعات اكونوميست جهاني شاخص زيست‌پذيري جهاني 2024 خود را منتشر كرده است و شهرهايي را كه در اين جست‌وجوي مستمر برتر هستند، نشان مي‌دهد. وين براي سومين سال متوالي به عنوان قابل زندگي‌ترين شهر جهان رتبه‌بندي شد. شهرهاي اروپايي كپنهاگ، زوريخ و ژنو نيز به دليل جمعيت كوچك‌ترشان در رتبه‌هاي بالايي قرار دارند كه به كاهش ميزان جرم و جنايت و ازدحام كمتر اشاره دارد. در مقايسه با رتبه‌بندي سال 2023، شهرهاي امريكاي شمالي و استراليا به دليل بحران مسكن كمرنگ‌تر شده‌اند. اين ارزيابي 173 شهر را از سراسر جهان رتبه‌بندي مي‌كند. هر شهر بر اساس 30 عامل كمي و كيفي با ارزيابي 5 دسته: ثبات، مراقبت‌هاي بهداشتي، فرهنگ و محيط زيست، آموزش و پرورش و زيرساخت امتيازدهي مي‌شود. نمرات بر اساس داده‌هاي خارجي، تحليلگران داخلي و ذي‌نفعان شهر است.  با استفاده از برنامه‌ريزي شهري به عنوان وسيله‌اي براي ايجاد اصلاحات اجتماعي، طراحي و ايجاد فضاهاي امن و عادلانه براي شهروندان از طريق پروژه‌هاي شهرداري مي‌تواند با فضا‌سازي شهري، بهبود امكانات آموزشي و حمل‌ونقل، توسعه فضاي سبز، پارك‌ها و عرصه‌هاي ورزشي توانايي معماري و برنامه‌ريزي را به عنوان رويكردي براي ارتقاي زندگي عمومي در يك شهر نشان ‌دهد و يك استراتژي آتي براي دستيابي به اهداف بزرگ جهت حفظ يك زندگي با كيفيت بالا پيشنهاد كند تا بتوان حفظ اقتصاد شكوفا و ايجاد فرصت و فضاي رشد براي نسل‌هاي آينده را در شهر ايجاد نمود.

مهندس معماري