ترامپ قادر به اجراي دكترين «نيكسون معكوس» نيست
ماموريت ناممكن!
چارو سودان كاستوري- كارشناس مسائل بين‌الملل
ارين هيل- كارشناس مسائل بين‌الملل
پس از آنكه دونالد ترامپ در تاريخ ۲۸ فوريه در دفتر بيضي با ولوديمير زلنسكي همتاي اوكرايني‌اش ديداري پرتنش داشت، شكاف‌هاي عميق ميان واشنگتن و كي‌‌يف را افشا نمود. در همان بازه زماني ناظران با يك ابهام بزرگ روبهرو شدند و آن اينكه چه عاملي ترامپ را وادار كرده تا نسبت به پوتين ملايم‌تر برخورد كند. همزمان با طرح اين سوال، برخي استراتژيست‌‌ها بر اين باورند كه ترامپ در حال انجام يك مانور ژئوپليتيكي ظريف است يعني با نزديك كردن روسيه به ايالات‌متحده، تلاش دارد اين كشور را از چين دور كند. گروهي ديگر نيز از رويكرد ترامپ تحت عنوان «نيكسون معكوس» ياد مي‌كنند كه البته اشاره دارد به آشتي تاريخي ريچارد نيكسون رييس‌جمهور وقت با چين در دهه 1970 كه با اين اقدام روابط امريكا و چين بعد از تقريبا
۲۵ سال تنش احيا شد و در عين حال شكافي بين اتحاد جماهير شوروي و چين ايجاد كرد. حال سوال اين است كه آيا تحركات ترامپ بخشي از يك محاسبه ديپلماتيك براي تضعيف روابطي است كه در سال‌هاي اخير به طور چشمگيري ميان روسيه و چين تقويت شده است؟ نوع تعاملات جنجالي رييس‌جمهور امريكا در قبال پوتين در شرايطي برجسته شده كه رييس‌جمهور امريكا همزمان سيگنال‌هايي را به چين ارسال كرده تا روابطش با اين كشور را بهبود بخشد كه اين موضوع فرضيات مبني بر اينكه او در تلاش است مسكو را از پكن جدا كند را تضعيف مي‌كند. ناظران همچنين بر اين باورند كه هيچ اقدامي ازسوي امريكا نمي‌تواند باعث شود پوتين روابط خود با چين را به خطر بيندازد. در عوض، تحركات ترامپ حتي ممكن است درنهايت به نفع پكن تمام شود. به گفته ويليام جكسون و مارك ويليامز، اقتصاددانان شركت مشاوره اقتصادي مستقل «كاپيتال اكونوميكس» مستقر در بريتانيا درحالي كه ترامپ با وعده پايان دادن به جنگ روسيه و اوكراين براي رياست‌جمهوري كانديدا شد، اما تحركات اخيرش براي برقراري ارتباط با پوتين پس از ورود به كاخ سفيد فراتر از گفت‌وگوهاي صلح رفته است. به ادعاي برخي منابع، به نظر ميرسد كه رييس‌جمهور مصمم به بازسازي گسترده روابط ايالات‌متحده و روسيه است، اما گروهي مدعي‌اند پشت پرده رويكرد ترامپ احتمالا برنامه بلندمدت‌تري نهفته است. ريچارد لاتواك تاريخنگار و استراتژيست طي مقاله‌اي كه در ماه مارس نوشت، استدلال كرد كه اختلاف كاخ سفيد با زلنسكي و همچنين تشديد فشارها براي وادار كردن اوكراين به مصالحه در راستاي هدفي بزرگ‌تر و بلندمدت‌تر ترامپ يعني بي‌‌اثر كردن تلاش‌هاي چين انجام شد. همزمان مايكل كلارك، تاريخنگار و كارشناس استراتژيك دانشگاه ديكين در استراليا در گفت‌وگو با الجزيره وضعيت كنوني را مشابه شرايطي كه نيكسون و كيسينجر در سال‌هاي ۱۹۷۰-۱۹۶۹ با آن مواجه شدند، نمي‌داند، چراكه زماني كه نيكسون در سال ۱۹۷۱ با مائو تسه تونگ در پكن ديدار كرد، روابط بين اتحاد جماهير شوروي و چين در سراشيبي سقوط قرار داشت. درحالي كه امروز روسيه و چين بيش از هر زمان ديگري به واسطه همكاري‌هاي اقتصادي، نظامي و استراتژيك قوي و نفرت مشترك از غرب به هم نزديك‌‌تر هستند. با اين همه اما همچنان رويكرد ترامپ به چين چندان واضح به نظر نمي‌رسد. ترامپ نيز تعرفه ۲۰درصدي بر واردات چيني وضع كرده است و همزمان از رابطه عالي خودش با شي جين پينگ سخن گفته و احتمال توافق تجاري جديد با پكن را مطرح كرده است. درحالي كه ترامپ در دوره اول رياست‌جمهوري خود نظرات مثبتي در مورد پوتين داشت، روابط ايالات‌متحده و روسيه چندان بهبود نيافت. به واقع، ترامپ تحريم‌هاي جديدي عليه روسيه و كره‌شمالي تحت قانون مقابله با دشمنان امريكا از طريق تحريم‌ها (CAATSA) اعمال كرد. اما اين جنگ اوكراين بود كه هرگونه چشم‌انداز براي بهبود روابط را پايان داد. در دوران رياست‌جمهوري جو بايدن، ايالات‌متحده، اوكراين را تسليح و تامين مالي كرد تا در برابر روسيه مقاومت كند. اكنون نيز همان‌طور كه ايالات‌متحده براي توافق صلح به اوكراين فشار مي‌‌آورد، ترامپ نيز پيشنهاد كرده كه اگر روسيه همكاري نكند، ممكن است تحريم‌هاي اضافي عليه اين كشور اعمال كند. علي وايني، پژوهشگر ارشد روابط ايالات‌متحده و چين در گروه بحران بين‌المللي، مي‌گويد: «هيچ دليلي براي اينكه بگوييم پوتين سياست خارجي دولت دوم ترامپ را نرمال تلقي كند، وجود ندارد؛ پوتين احتمالا يك فرصت كوتاه‌مدت براي به دست آوردن امتيازهاي تاكتيكي از يك طرف معامله‌گر مي‌‌بيند، از همين رو براي اصلاح اساسي روابط ايالات‌متحده و روسيه گامي برنمي دارد.» درگيري‌هاي اوكراين وابستگي روسيه به چين را عميق‌‌تر كرده است؛ كشوري كه در زماني كه مسكو با تحريم‌هاي شديد روبهرو بوده، به عنوان يك نجات‌‌دهنده حياتي براي همسايه شمالي خود ظاهر شده است. به گفته كارشناسان، اما انگيزه چين و روسيه براي تعميق مراوداتشان ساختاري است. اكنون نيز به ادعاي ناظران روسيه و چين به شكل قدرتمندي هم صدا هستند و انگيزه‌هاي واضحي براي ادامه اين هم‌راستايي دارند و به نظر ميرسد كه دولت ترامپ نيز هيچ ايده روشني براي جدايي اين دو بازيگر ندارد. با اين همه به طور قطع، امتيازات ترامپ در مورد اوكراين براي پوتين مهم خواهد بود، اما اين امتيازات نمي‌توانند آنچه را كه پوتين از هم‌راستايي ادامه‌‌دارش با پكن به دست مي‌‌آورد، تحت‌الشعاع قرار دهد.