مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي، مسووليت مشترك خانه و مدرسه
شهين دخت ميان دشتي٭
كار ساده‌اي نيست، موضوع پيش‌پا‌افتاده‌اي هم نيست هرچند براي همه محسوس و ملموس است اما بسيار پيچيده و مشكل است، آسيب‌هاي اجتماعي بسيار پيچيده و چندبعدي هستند. هر آسيبي را كه موردتوجه قرار دهيم، خواهيم ديد با چند آسيب ديگر مرتبط و درهم‌تنيده است. فقط كافي است به در هم‌تنيدگي مثلث برموداي «فقر- اعتياد و بي‌سوادي» و يا «طلاق، فروپاشي خانواده و سرگرداني» توجه كنيم و ببينيم چگونه كودكان و نوجوانان در باتلاق اين آسيب‌ها دست و پا مي‌زنند.
مختص يك جغرافيا و يك طبقه هم نيست هرچند نوع، گستردگي و عمق اين آسيب‌ها در مناطق و طبقات مختلف تا‌حدودي متفاوت است اما متاسفانه به همه مناطق و طبقات نفوذ كرده است گويا بايد نفوذ اين دشمن جامعه را بيش از هر نفوذ ديگري جدي گرفت؛ دشمني كه توسط خود ما و در دامان خودمان ايجاد و رشد و گسترش يافته است و از جنس خود ما است.
كودكان و نوجوانان به شدت در معرض اين دشمن توسعه و پيشرفت هستند و نجات نسل فردا نيازمند يك اراده عمومي و عزم ملي است، نشانه‌هاي اين خطر را ديگر نه در زير لايه‌هاي جامعه بلكه آشكارا در گوشه و كنار خيابان‌ها و پارك‌ها و حياط مدرسه و كلاس درس مي‌توان ديد. كافي است پاي سخن يك معلم بنشيني تا برايت قصه پرغصه نسل فردا را بگويد.
دانش‌آموزان مورد هجوم آسيب‌هاي اجتماعي فراواني قرار گرفته‌اند و معلمان و مربيان و پدران و مادران با چشم‌هاي غيرمسلح نيز شاهد زخم‌هاي ناشي از اين آسيب‌ها بر روان و ذهن كودكان و نوجوانان هستند.
علاوه بر مسووليت دولت و نهادها و دستگاه‌هاي دولتي كه از بودجه عمومي استفاده مي‌كنند و مسووليت مستقيم و غيرمستقيم در اين زمينه دارند، خانه و مدرسه به عنوان خط مقدم اين مقابله پيش از هر جايي بايد در تعامل و ارتباط موثر تلاش كنند تا اين خطر را كاهش دهند. دانش‌آموزان در شبانه‌روز بيشتر اوقات خود را در اين دو نهاد سپري مي‌كنند، حدود شش الي هشت ساعت در روز را در مدرسه مي‌گذرانند و بقيه ساعات شبانه‌روز را هم بيشتر در خانه و نزد والدين و اعضاي خانواده هستند. معلمان و مربيان در ارتباط تنگاتنگ با دانش‌آموزان به بسياري از موارد كه ممكن است والدين به خاطر روابط خاص متوجه نشوند، پي مي‌برند به خصوص اگر مدرسه‌اي مربي توانمند و دلسوز داشته باشد در طول سال تحصيلي به خوبي مي‌تواند با مسائل و مشكلات تك‌تك دانش‌آموزان آشنا شود.
از طرفي ارتباط آگاهانه والدين با فرزندان هم مي‌تواند راهگشاي پي بردن به دنياي كودكان و نوجوانان باشد و آنها با خارج شدن از پس پرده جديت پدرانه و عواطف مادرانه منطقي و واقع‌بينانه به مسائل و مشكلات فرزندان خود بنگرند و در ارتباط با مربيان و مشاوران مدارس و در تعامل با آنها و با استفاده از دانش و تجربه آنها براي اين مسائل راهكارهاي علمي بيابند.
امروز دانش‌آموزان به ويژه در مقطع متوسطه به‌شدت نيازمند راهنمايي و كمك هستند، آنها با آسيب‌هاي جدي مواجهند كه بدون همكاري و تعامل خانه و مدرسه امكان مقابله با اين آسيب‌ها وجود ندارد. اين همكاري و تعامل در كنار احساس مسووليت ساير نهادها و دستگاه‌ها به ويژه صدا و سيما تا حدي مي‌تواند گره‌گشا باشد.
٭مسوول صفحه مدرسه «اعتماد»