توافق، نفت را 60 دلاري مي‌كند
محمدعلي خطيبي
نماينده سابق ايران در اوپك
نشست دو روزه اعضاي اوپك و غير اوپكي‌ها در وين با توجه به اينكه قرار بود اين دو گروه با همكاري با يكديگر مسووليت تثبيت بازار را برعهده بگيرند، حايز اهميت است. همان‌طور كه مي‌دانيد اوپك سقف توليد اعضاي خود را 5/32 تا 33 ميليون بشكه براي سال آينده در نظر گرفته است ولي همان‌طور كه مي‌دانيد توليد فعلي 34 ميليون بشكه است كه به نظر مي‌رسد همكاري غير اوپك براي تثبيت قيمت و كنترل توليد مورد نياز است تا بعد از چند سال بين عرضه و تقاضا تعادل برقرار شود. با توجه به اينكه تقاضاي اوپك در سال آينده حدود 33 ميليون بشكه خواهد بود كماكان با توليد فعلي مازاد عرضه در بازار وجود خواهد داشت و اين مازاد عرضه كه به يك ميليون بشكه مي‌رسد، مي‌تواند مجددا ثبات بازار را به تاخير بيندازد؛ مگر اينكه غير اوپكي‌ها با همين هدف از حجم توليد خود بكاهند. بنابراين انتظاري كه مي‌رود اين است كه غير اوپكي‌ها كه در روز نخست نتوانستند با اوپكي‌ها به اجماع كامل برسند در راستاي تعامل با اوپك براي ثبات در وهله اول از مقدار كنوني توليد خود بكاهند چرا كه هر گونه افزايش توليد غير اوپكي‌ها در كنار كاهش توليد اوپكي‌ها موجب خواهد شد تا زحمات اوپكي‌ها بر باد برود. به اين جهت انتظار مي‌رود غير اوپكي‌ها توليد خود را در راستاي اين توافق افزايش ندهند و در وهله دوم با كاهش توليد به كمك بازار و اوپكي‌ها بيايند تا ثبات و تعادل عرضه و تقاضا در بازار ايجاد شود. يقينا با كاهش توليد و افزايش قيمت در بازار جهاني همه صادركننده‌ها سود مي‌برند بنابراين شايسته است در اين راستا غير اوپكي‌ها همكاري كنند تا با افزايش قيمت به درآمد بالاتري دست يابند بنابراين بايد نشست دو روزه بين اوپك و غير اوپكي‌ها با موفقيت در راستاي تعامل برگزار شود و غير اوپك قول‌هاي مناسبي را براي همكاري با اوپك بدهد و در نهايت و در وهله ديگر اميدواريم جلسه وزارتي اوپك در اواخر نوامبر هم با توزيع سقف توليد بين اعضاي خود يا همان سهميه‌بندي بين اعضا بتواند به بازار علايم اميدوار‌كننده‌اي بدهد.
قطعا همكاري بين هر دو مفيد و ضروري خواهد بود و مي‌تواند تعادل بين عرضه و تقاضا كه حدودا سه سال است، به هم خورده و باعث مازاد عرضه و در نتيجه قيمت‌هاي ضعيف نفت در بازار جهاني شده را به تعادل و ثبات برساند در اين صورت مي‌توان اميدوار بود كه با هماهنگي بين اعضاي اوپكي و غيراوپكي با برگرداندن ثبات به بازارقيمت نفت در بازار جهاني در سال آينده تا مرز 60 دلار و بالاتر افزايش يابد.
در نقطه مقابل اگر غيراوپكي‌ها همكاري موثري نداشته باشند و اوپكي‌ها در داخل خودشان به انسجام برسند و در نهايت سهميه‌بندي را نتوانند توزيع كنند يا درست رعايت نكنند ثبات به بازار بازنخواهد گشت، بين عرضه و تقاضا تعادل برقرار نمي‌شود و مازاد بر قيمت فشار مي‌آورد و دستيابي به قيمت بالاتر امكان پذير نخواهد بود. به نظر مي‌رسد عزم اوپك براي ثبات بازار جزم است و همكاري غيراوپك هم اين را مستحكم‌تر مي‌كند. به هر جهت مي‌توان اميدوار بود كه دستيابي به قيمت 60 دلار و بالاتر در صورت خروج مازاد عرضه از بازار و تعادل‌بخشي به عرضه و تقاضا در كنار ثبات بازار امكان‌پذير است؛ به شرط اينكه اتحاد داخلي اوپك يك بار ديگر به جريان بيفتد و تعامل بين اوپك و غيراوپك به‌طور واقعي خودش را در بازار نشان دهد.