«اعتماد» گزارش مي‌دهد
حلقه مفقوده سلامت و تغذيه دانش‌آموزان و مسووليت مشترك خانه و مدرسه
گروه مدرسه «اعتماد»
بي‌ترديد تامين سلامت و تحقق تربيت جسمي يكي از وظايف مدارس است يعني كودكان و نوجوانان بايد در طول دوران تحصيل تحت مثلث تغذيه و بهداشت و درمان و ورزش به حدي از ويژگي‌هاي جسمي برسند كه با شاخص‌هاي تربيت جسمي بشود آنها را افرادي سالم و توانمند و داراي اندام مناسب دانست و اين از جمله حقوق كودكان و نوجوانان است كه وظايف مربوط به آن بر عهده خانواده و مدرسه است. از آنجا كه تغذيه اساسي‌تر است و بدون تغذيه مناسب ورزش و بهداشت و درمان هم معنا پيدا نمي‌كند بر آن شديم تا در گزارشي به اين مهم بپردازيم و مردم و مسوولان را به آن توجه دهيم. لذا اين گزارش را در معرض نقد و نظر خوانندگان صفحه مدرسه قرار مي‌دهيم.
ضرورت تربيت و سلامت جسمي و تغذيه مناسب دانش‌آموزان
دوران تحصيل دانش‌آموزان يكي از حساس‌ترين دوره‌ها چه از لحاظ رشد شخصيتي و چه از لحاظ رشد جسماني است. بنابراين تغذيه دانش‌آموز بايد طوري باشد كه از تمام جهات نياز‌هاي او را برطرف سازد. تغذيه مي‌تواند نقش مهمي در فعاليت فكري كودك داشته باشد. پيروي از اصول اوليه و كلي براي نظم‌دهي به برنامه تغذيه‌اي محصلان كافي است تا ابتدايي‌ترين خواسته آنان محقق شود. برنامه غذايي صحيح و سالم مي‌تواند در پيشبرد يك سال تحصيلي خوب، نقش اساسي ايفا كند.
محصلان به همه موادمغذي نياز دارند
به طور كلي برنامه غذايي در زمان مدرسه و خارج از مدرسه تفاوت چنداني ندارد فقط موضوع اين است كه با توجه به گذراندن دوران تعطيلات تابستان و به تبع آن مسافرت‌ها و برنامه‌هاي اينچنيني، احتمال مصرف غذاهاي فرآوري شده يا غذاهاي فست‌فودي بيشتر بوده است. با اين حال اگر فردي به عنوان يك محصل يا يك دانشجو مي‌خواهد از حداكثر پتانسيل ذهني و جسمي خود استفاده كند بايد تمام مواد مغذي شامل املاح و ويتامين‌ها و مواد مغذي ماكرو و ميكرو براي هر فردي به‌طور متعادل و با توجه به مقدار نياز فرد به بدن او برسد.
دخترهاي محصل مراقب كمبود آهن باشند
دختر‌ها در سنين بلوغ كه قاعدتا مترادف است با دوران راهنمايي يا دبيرستان بايد مراقب كمبود آهن، روي، يد، ويتامين D و كلسيم باشند چون كمبود اين ويتامين‌ها و مينرال‌ها شايع است و چه بسا كمبود هر يك از آنها مي‌تواند روي عملكرد فيزيولوژيك و مكانيسم‌ها مغز و بدن تاثيرگذار باشد. بنابراين كمبود خفيف هر يك از موارد ياد شده مي‌تواند روي قدرت تمركز ذهني، توجه و نهايتا ميزان يادگيري سر كلاس درس موثر باشد. به طوري كه مطالعات مختلف نشان داده‌اند كمبود آهن حتي اگر به طور حاشيه‌اي ايجاد شود يعني حتي اگر به بروز نشانه‌هاي باليني هم منجر نشود، مي‌تواند به طور قابل توجهي روي تمركز ذهني اثر بگذارد. درباره كمبود يد هم اين مساله كاملا ثابت شده است. اين موضوع حتي در كتاب‌هاي درسي هم قيد شده و به عنوان يك نشانه علمي مورد توجه است. كمبود كلسيم و ويتامين D هم مي‌تواند روي متابوليسم بدن اثر بگذارد و در واقع منجر به كاهش متابوليسم پايه بدن شده و در نهايت باعث بيماري‌هايي مثل چاقي و اضافه وزن، استرس و البته بيماري‌هاي التهابي و متابوليك شود.
ضرورت خوراكي در زنگ تفريح از
۴ گروه اصلي غذايي بايد در قالب وعده‌ها و ميان‌وعده‌ها تنظيم شوند و در برنامه غذايي قرار بگيرند. در واقع تنظيم خوراكي بايد به گونه‌اي باشد كه اين ۴ گروه غذايي حداقل در ۳ وعده خوراكي و ۳ ميان وعده گنجانده شود. هر چقدر سن افراد كمتر باشد اهميت اين موضوع بيشتر مي‌شود. به بيان ساده اگر يك نوجوان صبحانه را كامل مصرف كند اما ساعت ۱۰ در مدرسه ديگر ميان وعده‌اي استفاده نكند، در ساعات نزديك به ظهر دچار افت قندخون خواهد شد و اگر كلاس درسي در آن ساعت خاص داشته باشد طبيعي است يادگيري‌اش در آن زمان به حداقل ممكن برسد، بنابراين در ساعات زنگ تفريح بهتر است ميان‌وعده‌هايي از گروه ميوه‌ها، سبزيجات و صيفي‌جات يا شير و لبنيات گنجانده شود تا بچه‌ها بتوانند در طول روز و البته به فاصله هر ۲ يا ۳ ساعت از آنها مصرف كنند.
صبحانه مهم‌ترين وعده غذايي است
عادت، موضوع بسيار مهمي در امر تغذيه است. مثلا اگر فردي خودش را به خوردن صبحانه و شام عادت دهد و ناهار نخورد بعد از مدتي به ناهار نخوردن عادت مي‌كند يا عكس اين هم مي‌تواند صادق باشد. نبايد فراموش كرد مهم‌ترين وعده خوراكي صبحانه است؛ گويي اينكه اگر صبحانه در زمان، مقدار و شرايط مناسب مصرف شود به نوعي تنظيم‌كننده حالت‌هاي گرسنگي و اشتها طي روز خواهد بود، اما نمي‌توان اين موضوع را به شكل دستوري درآورد؛ به‌طوري كه بگوييم همه بچه‌ها بايد صبحانه بخورند اين امر به مديريت و شيوه زندگي افراد هم ربط دارد و اينجاست كه بحث عادت هم مطرح مي‌شود. به بيان ساده كسي اشتها و ميل به صبحانه دارد كه ۴۵ دقيقه تا يك ساعت بعد از اينكه از خواب بيدار شد سر ميز صبحانه برود، بنابراين بچه‌اي كه شب تا دير وقت بيدار است و صبح هم به سرعت از خواب بيدار مي‌شود و فقط وقت دست و صورت شستن دارد و بعد بايد بلافاصله سوار سرويس شود و به مدرسه برود مسلم است كه به هيچ عنوان نمي‌تواند صبحانه بخورد. پس مهم‌ترين تاثير‌گذاري روي اين مساله برنامه‌ريزي زندگي است. بايد طوري برنامه را تنظيم كرد صبح كه بچه‌ها از خواب بيدار مي‌شوند اشتهاي كافي براي خوردن اين مهم‌ترين وعده غذايي را داشته باشند تا بلكه در ساعات اوليه روز به بالاترين پتانسيل ذهني براي درك مطلب و توجه برسند.
سبد كالا براي دانش‌آموزان مناطق محروم
و تلاش براي پوشش بيشتر
يك مقام مسوول در آموزش و پرورش گفته بود نظر آموزش و پرورش اين است كه سبد كالا در مدرسه داده شود و صرف بهبود تغذيه دانش‌آموزان شود؛ همان سبد كالايي كه هر چند ماه يك‌بار وزارت كار به خانواده‌هاي منطقه محروم مي‌دهد و شامل برنج و مرغ و اقلامي از اين دست است، در مدارس شبانه‌روزي هم توزيع خواهد شد. تعداد زيادي از دانش‌آموزان مراكز شبانه‌روزي در مناطق عشاير و محروم و غيربرخوردار هستند كه مي‌توانند از اين مزيت استفاده كنند.
يك مقام ديگر هم گفته بوداعتباري براي توزيع تغذيه رايگان در مدارس مناطق محروم در آموزش و پرورش وجود دارد كه اين اعتبار با تهيه تغذيه رايگان، در ميان مدارس مناطق محروم توزيع مي‌شود. انجام فعاليت‌هاي اجراي توزيع تغذيه رايگان در مدارس مناطق محروم توسط معاون پشتيباني آموزش و پرورش هر استان انجام مي‌شود؛ ضمن اينكه فعاليت‌هاي نظارتي، كيفيتي و سلامتي را معاون تربيت‌بدني و تندرستي بر عهده دارد. اين مقام مسوول گفته بود: در حال حاضر مناطقي كه تحت پوشش توزيع تغذيه رايگان هستند، تمام مناطق مد نظر آموزش و پرورش نيست و بايد مناطق ديگري نيز تحت پوشش اين طرح قرار گيرند اما به دليل كمبود بودجه اين امر در حال حاضر ميسر نيست. وي همچنين تاكيد كرده بود: تمام تلاش خود را مي‌كنيم كه تمام مناطق محروم را تحت پوشش اين طرح قرار دهيم. گفتني است سالانه 2 ميليون و 800 هزار دانش‌آموز مناطق محروم تحت پوشش طرح توزيع تغذيه رايگان قرار مي‌گيرند.