عملكرد بد ،صيانت پرابهام
علي بهادري جهرمي
يك طرح هنوز قانوني نشده و نيامده، هزار انتقاد را به جان خريده است، آن هم از سوي همه گروه‌هاي سياسي- فرهنگي! فارغ از محتواي طرح موسوم به «صيانت از حقوق كاربران»، عملكرد بد پيرامون اين طرح، نيازمند نوشتن چند نكته است:
1- رييس مجلس پيرامون طرح صيانت تصريح كرده است «بحث محدوديت فضاي مجازي و فيلترينگ مطرح نيست»؛ رييس مركز پژوهش‌هاي مجلس هم تاكيد كرده است كه «قرار نيست فيلترينگي اتفاق بيفتد»؛ رييس كميسيون فرهنگي مجلس نيز به عنوان كميسيون اصلي در طرح مزبور گفته است كه «محدوديت فضاي مجازي و فيلترينگ در طرح مورد بحث گنجانده نشده است»؛ معدود نماينده‌هاي موافق طرح هم گفته‌اندكه«با طرح جديد مجلس قرار نيست فيلترينگي اتفاق بيفتد»؛ طراحان طرح نيز ابراز داشته‌اند «محدوديت و فيلترينگ فضاي مجازي نسبت ناروايي است كه به طرح مي‌دهند»؛ كارشناسان موافق اين طرح هم گفته‌اند«با طرح جديد مجلس نه فضايي محدود مي‌شود و نه فيلترينگي اتفاق مي‌افتد». با اين همه تصريح، اما فضاي مجازي مملو است از اين گزاره قطعي: «با طرح جديد مجلس فضاي مجازي محدود و فيلتر مي‌شود»! برخي حتي از اين پيش‌تر رفته و مصاديق محدوديت و فيلترينگ را هم ذكر كرده‌اند: اينستاگرام و ساير پلتفرم‌هاي خارجي. دليل اين همه تناقض در چيست؟ در عدم شفافيت، عدم اقناع و عدم مكالمه صريح و صادقانه نمايندگان مردم با مردم.
2- پرپيداست كه از شاخصه‌هاي اولي در حكمراني مطلوب، پيگيري مطالبات مشروع مردم و نيز ارايه گزارش مستمر به ايشان به عنوان صاحبان اصلي قدرت است. بي‌نقص‌ترين طرح‌ها و لوايح قانوني در صورت همراهي نكردن و اقناع نشدن مردم، به بدترين طرح‌ها و لوايح قانوني منجر خواهد شد، نارضايتي عمومي را افزايش خواهد داد و در نهايت نيز به قانون متروك تبديل خواهد شد. نتيجه چنين وضعيتي قبح‌زدايي از قانون‌شكني، رواج دور زدن قانون و يك بام و دو هواي اجرايي- اداري است. استمرار چنين وضعيتي به متزلزل شدن پايه‌هاي حقوق شهروندي در هياهوها و هرج و مرج‌هاي برخاسته از قانون‌شكني مي‌انجامد كه مطلوب هيچ شخص و جناح سياسي - اجتماعي دلسوزي نيست.
3- عملكرد بد پيرامون چنين موضوعاتي هزينه‌زا و فرصت‌سوز است: در روزهاي پاياني دولت تدبير و اميد، بايد با نقد عملكرد هشت سال گذشته، پرهيز از نقاط ضعف و تقويت نكات مثبت، سال‌هاي پيش رو را ساخت، اما گويي در اين چند روز همه توان و فرصت جناح‌هاي مختلف به پاي طرح صيانت ريخته شده است! ادامه اين قبيل كنش و واكنش‌ها كه در موارد مشابه هم اتفاق افتاده است، مي‌تواند هزينه‌هاي جبران‌ناپذيري را بر جامعه ايراني تحميل كند...
هزينه‌هايي كه برخاسته از درگير شدن به حواشي و فراموشي موضوعات اصلي روز است: در روزهايي كه ارايه طرح‌ها و لوايح حقوقي- اجتماعي براي برون‌رفت از وضعيت موجود اقتصادي «اصل» است، پرداختن به «حواشي» يا ورود نادرست در مسائل ملي در عمل مي‌تواند ضمن فرصت‌سوزي، بهبود وضعيت را به تاخير بيندازد.
4- در حواشي ناشي از اين طرح يك مشكل جدي نيز باز خود را به رخ كشيد: سواد رسانه و فرهنگ استفاده از فضاي مجازي، به اندازه رشد خود فضاي مجازي در ايران، ارتقا نيافته است. يك نمونه از اين فقر سواد رسانه‌اي در موضوع جاري كه در آن كاربر مطالب را چشم‌بسته و صرفا به دليل رواج هشتگ‌ها بازنشر مي‌دهد، استناد به اصل 85 قانون اساسي و قانوني قلمداد كردن طرحي است كه تازه «بررسي» آن در كميسيون مربوطه آغاز شده است! هنوز «تصويب» در مجلس و پس از آن «تاييد» در شوراي نگهبان باقي مانده، اما توجه نكردن به اين مسائل در فضاي مجازي باعث شده است طرح صيانت، قانوني قلمداد شود كه قرار است همين فردا اجرايي شود! چنين برخوردي با اخبار و وقايع، فرصت نقد عالمانه و بررسي هدفمند و ارايه تحليل كارشناسي را از مخاطبان و حتي كارشناسان سلب مي‌كند.