مذاكره
بدون
انسداد
حسن بهشتي‌پور
گفت‌وگوهاي ايران با كشورهاي 1+4 و امريكا، همچنان ادامه دارد و هنوز چشم‌اندازي از توافق برجامي نمايان نشده است. البته برخي افراد و جريانات از عباراتي چون «انسداد» يا «بن‌بست» در مذاكرات استفاده مي‌كنند كه به نظر من اين عبارات در حوزه ديپلماسي چندان كاربردي نيستند. در فرآيند مذاكره، بن‌بست معنايي ندارد و طرف‌هاي گفت‌وگو، نهايتا راهي به سمت درك مشترك پيدا مي‌كنند. معتقدم در شرايط فعلي نبايد اسير بازي‌هاي رسانه‌اي، گروهي و جناحي در خصوص مذاكرات شد و بايد در راستاي منافع ملي كشور موضوع را تحليل كرد. مشخص است كه ايران و امريكا روي برخي موضوعات كه تعداد آنها اندك نيز هست به توافق نرسيده‌اند و رايزني پيرامون آنها ادامه دارد. در واقع بيش از 90 درصد ابهامات حل شده است و بحث مربوط به خروج نام سپاه پاسداران از ليست گروه‌هاي تروريستي مورد ادعاي امريكا ادامه دارد. ايران به درستي اعلام مي‌كند كه سپاه به عنوان بخشي از نيروهاي مسلح كشور بايد از ليست تروريستي مورد ادعاي امريكا خارج شود، اما امريكا يا اين ضرورت را قبول نكرده يا شرايطي را مطرح كرده كه مورد پذيرش ايران قرار نگرفته است. البته همان‌طور كه اشاره شد اين ابهام نيز در ادامه حل خواهد شد، چراكه در ديپلماسي بن‌بست معنا ندارد. ضمن اينكه دو طرف ايران و امريكا نيز براي توافق اراده جدي دارند و اين اراده نهايتا دو طرف را به يك فهم مشترك مي‌رساند. در خصوص درخواست ايران براي خروج سپاه از ليست گروه‌هاي تروريستي، معتقدم حق با ايران است و اين طرف امريكايي است كه بايد انعطاف نشان دهد. نه براي ايران و نه براي هيچ كشوري قابل قبول نيست كه بخشي از نيروهاي مسلحش به عنوان گروه‌هاي تروريستي معرفي شود. ايران هم در قبال اين انعطاف احتمالي، بخشي از مطالبات امريكا را مورد توجه قرار مي‌دهد. در اين ميان برخي اشاره مي‌كنند كه در زمان دولت قبلي، دو طرف مجموعه مشكلات را حل و فصل كرده بودند و فضا براي خروج سپاه از دايره تحريم‌ها فراهم شده بود.به نظرم اين نوع نگاه در شرايط فعلي كمكي به تداوم گفت‌وگوها نمي‌كند و از درون ايران بايد صداي واحدي در خصوص برجام شنيده شود. يك زماني است كه نام سپاه به عنوان گروه تروريستي مطرح مي‌شود، يك زماني هم تحريم‌هايي متوجه سپاه پاسداران مي‌شود. اين دو گزينه باهم متفاوت است. امريكا نام سپاه را در ليست تروريستي قرار داده است و اين عبارت بار حقوقي سنگيني دارد.
زماني كه نام سپاه در ليست گروه‌هاي تروريستي قرار مي‌گيرد، نه تنها معامله و همكاري با طرف تحريم شده، جرم است، بلكه طرفي كه با سپاه همكاري مي‌كند يا ارتباط پيدا مي‌كند نيز مشمول جرايم شديدي قرار مي‌گيرد و به عنوان حامي تروريسم شناخته مي‌شود. اين موضوع تبعات سنگيني دارد و طبيعي است كه ايران بخواهد اين روند تغيير پيدا كند. اگر امريكا در زمان دولت قبلي، پذيرفته بود كه سپاه را از ليست گروه‌هاي تروريستي خارج كند، امروز هم مي‌تواند اين كار را انجام دهد. اگر در خاطرتان مانده باشد، مدتي قبل عليرضا قرباني خواننده خوب كشورمان كه ويزاي امريكا را از وزارت امور خارجه امريكا دريافت كرده بود، به دليل اينكه سربازي خود را در سپاه انجام داده بود اجازه ورود به كشور امريكا را پيدا نكرد.اين امر نشان‌دهنده ناهماهنگي بسيار در هيات حاكمه امريكاست. با اين شرايط چه اطميناني مي‌توان داشت كه امريكا ساير تعهداتش در برجام را محقق كند. البته ادامه تحريم‌ها، فشار معيشتي سنگيني را بر دوش دهك‌هاي محروم كشور ايجاد مي‌كند و دستيابي به توافق يك ضرورت عاجل است.به هر حال خروج نام سپاه در ليست گروه‌هاي تروريستي، يكي از مطالبات كليدي ايران است. اين مطالبه هم غيرمعقول نيست و هيچ كشوري در دنيا اجازه نمي‌دهد بخشي از نيروهاي مسلحش در ليست گروه‌هاي تروريستي قرار بگيرند. در درون امريكا نيز اين بحث مطرح شده و برخي طيف‌ها در امريكا اعلام مي‌كنند كه بايد بخشي از سپاه پاسداران (مثلا سپاه قدس) در ليست مذكور قرار داده شود و باقي گروه‌هاي مرتبط با سپاه بايد از ليست خارج شود. البته معتقدم طي هفته‌هاي آينده اين ابهام نيز برطرف و فضا براي احياي برجام فراهم مي‌شود.