حاشيه‌هاي بي‌پايان ِ گران‌ترين جايزه ادبي ايران
حسن همايون/ جايزه ادبي جلال آلاحمد به عنوان گران‌ترين جايزه ادبي ايران از آغاز تاكنون در هر دوره حاشيه‌ساز بوده و در هفتمين دوره هم بي‌حاشيه نبوده است و از دو جهت مخاطبان ادبيات را غافلگير كرده است. يكي از جهت نامزد‌هاي معرفي شده دوره هفتم است. اين دوره برخلاف دوره‌هاي قبل نامزد‌ها فقط دربرگيرنده نويسندگان ادبيات انقلاب نيستند و طيف‌هاي مختلفي از نويسندگان را دربرمي‌گيرد؛ آثار نامزد شده در بخش داستان كوتاه، رمان، مستند‌نگاري و نقد ادبي عموما از ميان آثار منتشر شده در ناشران بخش خصوصي است. جرياني از نويسندگاني نامزد شدند كه در شش دوره قبل اصلا نامي از آنها در ميان نبود. از اين‌رو بسياري از فعالان ادبي و نويسندگان و ناشران به تعجب و حيرت به اين تغيير ملموس، مشي جايزه آلاحمد نگاه مي‌كنند. اين رقابت ادبي در ادوار گذشته صرفا آثاري از نويسندگان خاص را نامزد و برگزيده مي‌كرد، اما اين‌بار سعي كرده نگاهي فراگيرتر داشته باشد. داورها صرفا به بررسي كتاب‌ها پرداختند و كاري نداشتند نويسندگان آثار چه كساني هستند. تنها شرط بررسي كتاب‌ها همين بوده است كه آثار بر اساس ضوابط نشر در ايران چاپ شدند. از اين جهت برخي معتقدند اين حركت جايزه آلاحمد گامي به پيش است.
حاشيه ديگر، جايزه آلاحمد كاهش رقم گران‌ترين جايزه ادبي ايران از 110 به 30 سكه بهار آزادي است. اهداي 110 سكه به اثر برگزيده از مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي است، در شش دوره قبل فقط در يك دوره رمان برگزيده معرفي شد و به منصور انوري نويسنده كتاب ناتمام «جاده جنگ» 110 سكه تعلق گرفت و ديگر هيچ يك از نامزد‌هاي بخش داستان برگزيده نشدند. به گفته علي جنتي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، براي اينكه در اين دوره برخلاف دوره‌هاي قبل بخش‌هاي مختلف «برگزيده» داشته باشد، رقم جايزه از 110 به 30 سكه كاهش پيدا كرد. اما برخي منتقدان اين تصميم مي‌گويند، جايزه آلاحمد را شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب كرده است و فقط اين نهاد اجازه تغييرات در اجزاي مختلف رقابت را دارد و وزارت ارشاد نبايد اين كار را مي‌كرد. اما مسوولان ارشاد مي‌گويند در نخستين فرصت تاييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي را هم براي اين تغيير خواهيم گرفت. جايزه‌ها به عنوان نهاد‌هاي ادبي مي‌توانند به امكان‌هايي براي تبليغات و بازاريابي بهتر و موثر‌تر كتاب تبديل شوند، همان طور كه عمده كاركرد جوايز ادبي در كسب و كار كتاب جهان همين است. اما صرف رقم‌هاي مالي هنگفت جايزه نمي‌تواند بر اثر‌بخشي و اعتبار جوايز كمك كند. علاوه بر اهميت وجه مالي جوايز، فراگيري، قدمت، شفافيت، سازوكار داوري منصفانه و... از ديگر مولفه‌هايي تاثيرگذار در اعتبار رقابت‌هاي ادبي است؛ ويژگي‌هاي مهمي كه جوايز ادبي ايران واجد آن نيستند.