رهبر كره شمالي
آزمايش موشك‌هاي قاره پيما و سلاح‌هاي هسته‌اي را
متوقف كرد
بمب خبري كيم
شهاب شهسواري
صبح شنبه ري چون هي، مجري كهنه‌كار و بازنشسته اخبار كره شمالي، بار ديگر براي اعلام يك خبر مهم بر روي صفحه تلويزيون دولتي اين كشور ظاهر شد تا يك خبر مهم و حماسي را براي شهروندان كره شمالي بخواند. اما اين‌بار خبري از آزمايش موفقيت‌آميز موشك‌هاي قاره‌پيما يا آزمايش پيروزمندانه بمب هيدروژني نبود، اخبارگوي حماسي كره شمالي اين‌بار براي خلق كره گفت كه به دستور رهبر اين كشور ديگر خبري از آزمايش‌هاي مشابه نخواهد بود. كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي، اعلام كرد كشورش ديگر به آزمايش موشك‌هاي بالستيك برد بلند و بمب‌هاي هسته‌اي نيازي ندارد، چرا كه اكنون اين كشور فناوري كامل اين سلاح‌ها را به دست آورده است. رهبر كره شمالي اعلام كرد كه براي نشان دادن حسن نيت و به نشانه «شفافيت كامل در تعليق آزمايش‌هاي هسته‌اي»، از روز شنبه محل آزمايش‌هاي هسته‌اي در شمال شرقي اين كشور تعطيل مي‌شود. كيم در جلسه كميته مركزي حزب حاكم كارگران كره شمالي كه صبح شنبه برگزار شد گفته است كه كشورش اكنون به بازدارندگي هسته‌اي كامل رسيده است و ديگر نيازي به آزمايش جديد موشكي و هسته‌اي ندارد. چند روز پيش از آنكه ديدار تاريخي مون جائه اين، رييس‌جمهور كره جنوبي و كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي در منطقه امنيتي بين دو كره انجام شود، هر دو رهبر نشانه‌هاي بسيار مثبتي از نزديك شدن به يك توافق تاريخي براي پايان دادن به تنش در شبه‌جزير كره نشان مي‌دهند. اما مشخص نيست اين وعده‌هاي بزرگ تا چه اندازه امكان عملي شدن داشته‌باشند. كيم جونگ اون كه به تازگي در اولين سفر بين‌المللي‌اش با شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور خلق چين ديدار كرده است و مدتي بعد در سفري محرمانه ميزبان مايك پومپئو، رييس آژانس مركزي اطلاعات آمريكا (سيا) و نامزد تصدي پست وزارت خارجه اين كشور بود، اكنون آماده مي‌شود كه در ديداري تاريخي، جمعه اين هفته با رييس‌جمهور كره جنوبي ديدار و گفت‌وگو كند. مون جائه اين، رييس‌جمهور كره جنوبي، روز پنج‌شنبه در ديدار جمعي از مديران رسانه‌اي در سئول گفته‌بود كه پيونگ‌يانگ هيچ پيش‌شرط غيرعملي و غيرقابل قبول براي آمريكا وضع نكرده است. دونالد ترامپ رييس‌جمهور آمريكا هم گفته است كه قصد دارد تا ماه ژوئن با رهبر كره شمالي ديدار و گفت‌وگو كند. با وجود اعلاميه كيم، مبني بر توقف آزمايش‌هاي هسته‌اي و موشكي، هيچ صحبتي در مورد از بين بردن توان هسته‌اي و موشكي كره‌شمالي نشده است. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا بلافاصله بعد از اعلام اين خبر در حساب كاربري توييتر خود به آن واكنش داد و آن را يك پيشرفت بزرگ ناميد. ترامپ نوشت: «كره‌شمالي موافقت كرده است كه همه آزمايش‌هاي هسته‌اي‌اش را متوقف كند و يك محل آزمايش مهم را تعطيل كند. يك خبر خيلي خوب براي كره‌شمالي و جهان. يك پيشرفت بزرگ! مشتاقانه منتظر نشست‌مان هستم.» يو يونگ چان، سخنگوي رياست‌جمهوري كره‌جنوبي هم بلافاصله با صدور بيانيه‌اي از اين تصميم رهبر كره‌شمالي استقبال كرد وگفت: «ما تصميم كره‌شمالي را يك گام مهم در جهت خلع سلاح هسته‌اي شبه‌جزيره كره بر مي‌شماريم كه جهان منتظر آن بود.» دولت ژاپن اما با ترديد و نگراني تحولات اخير كره‌شمالي را دنبال مي‌كند. ايتسونوري اوانودرا، وزير دفاع ژاپن كه در هنگام صدور بيانيه جديد رهبر كره‌شمالي در آمريكا به سر مي‌برد، تاكيد كرد: «چنين اقدامي به هيچ‌وجه كافي نيست، چرا كه در اين بيانيه به موشك‌هاي كوتاه‌برد و ميان‌برد كه امكان هدف گرفتن خاك ژاپن را دارند، اشاره‌اي نشده است.» وزير دفاع ژاپن در عين حال تاكيد كرد كه «تعليق بسيار با غيرهسته‌اي شدن متفاوت است. آنچه جامعه بين‌المللي از كره شمالي انتظار دارد اين است كه همه سلاح‌هاي كشتار جمعي را كاملا بر اساس يك نظام قابل راستي‌آزمايي و غيرقابل بازگشت، كنار بگذارد. الان زمان كاهش دادن فشار از سوي جامعه بين‌المللي نيست بلكه بايد فشار را با هدف امحاي كل سلاح‌هاي هسته‌اي و موشك‌هاي كره‌شمالي ادامه دهيم.»به نوشته نيويورك‌تايمز برخي مقام‌هاي آمريكايي، اقدام‌هاي كره‌شمالي را تاكتيكي مي‌دانند. وندي شرمن، معاون سياسي پيشين وزير خارجه آمريكا به ام‌اس‌ان‌بي‌سي گفت: «كيم جونگ اون بسيار خوب بازي مي‌كند. او مي‌خواهد مذاكرات را با اين ادعا شروع كند كه خب من عقب‌نشيني‌هايم را انجام دادم، كارهاي خيلي مهمي كردم. آزمايش سلاح‌ها را متوقف كردم و البته ديگر نيازي هم به آزمايش ندارم.» شرمن در مورد تعطيلي محل انجام آزمايش‌هاي موشكي كره‌شمالي هم با اشاره به اينكه اين محل در آخرين آزمايش هسته‌اي كره‌شمالي استفاده شده و در حال تخريب بود تاكيد كرد: «به نظر مي‌رسد كه اصلا اين سايت هسته‌اي ديگر در آينده قابل استفاده نبود.» شرمن با وجود اين بدبيني‌ها مي‌گويد: «من تصور مي‌كنم، همين كه شرايط گفت‌وگو پيش آمده، نكته مثبت و مهمي است.»
عقب‌نشيني كيم و سرنوشت برجام
عقب‌نشيني جديد كيم جونگ اون، رهبر كره‌شمالي در 20 روز مانده به موعد اعلام تصميم دونالد ترامپ، رييس‌جمهور آمريكا در مورد خروج يا ماندن در توافق هسته‌اي با ايران، گمانه‌زني‌ها را در مورد تصميم ترامپ در مورد برجام افزايش داده است. از يك طرف اين گمانه وجود دارد كه دونالد ترامپ با مشاهده آثار موفق استراتژي خود در برابر كره‌شمالي، ممكن است در برابر ايران نيز به غريزه‌هاي شخصي خودش تكيه كند و استراتژي اعلام شده‌اش مبني بر پاره كردن توافق هسته‌اي را ادامه دهد. با اين حال بروس كلينگنر، پژوهشگر موسسه هريتيج به پايگاه خبري ديلي‌سيگنال مي‌گويد: «ترامپ تا‌كنون از همه توافق‌هاي پيشين هسته‌اي با كره‌شمالي و حتي توافق برجام انتقاد كرده است. در نتيجه اين انتقادات او خود را در شرايط بسيار سختي قرار داده است، چرا كه هر توافقي كه با پيونگ‌يانگ به دست آورد، بايد بهتر، موثرتر و كامل‌تر از 8 توافق دولت‌هاي قبلي چه با كره شمالي و 10 قطعنامه شوراي امنيت و برجام باشد.» همزمان مقام‌هاي جمهوري اسلامي ايران و ديگر شركاي مذاكرات هسته‌اي تاكيد دارند كه در صورت خروج آمريكا از برجام، هيچ كشور ديگري حاضر به توافق با آمريكا نخواهد شد و در صورت تصميم دونالد ترامپ به خروج از توافق هسته‌اي ايران، بن‌بست مهمي در مسير رسيدن توافق با كره‌شمالي ايجاد مي‌شود. در شرايطي كه دونالد ترامپ قانونا موظف است 20 روز ديگر در مورد برجام تصميم‌گيري كند، تاريخ دقيق ملاقات احتمالي او با رهبر كره‌شمالي هنوز مشخص نشده است.