تينا جلالي
اساس جشنواره جهاني فيلم فجر شكل‌گيري ارتباط و تعامل هرچه بيشتر سينماي ايران با ديگر كشورهاي دنياست. در چنين رويداد مهم بين‌المللي است كه نه‌تنها ظرفيت‌هاي سينماي ايران هر چه بيشتر به ديگر كشورها شناسانده مي‌شود بلكه جايگاه فيلمسازان ايراني هم ارتقا پيدا مي‌كند. فيلمسازان ايراني در جريان برگزاري اين رويداد با هنرمنداني كه از ديگر كشورها به ايران مي‌آيند گفت‌وگو‌هاي نزديك دارند و در خلال اين گفت‌وگو و ديدارهاي رودررو زمينه فعاليت‌هاي آنها با يكديگر بيشتر فراهم مي‌شود و... اين روزها سي‌وششمين جشنواره جهاني فيلم فجر در تهران در حال برگزاري است و اتفاق ويژه آن استقبال خوبي است كه مخاطبان از اين رويداد دارند... با امير اسفندياري، معاون بخش بين‌الملل جشنواره جهاني گفت‌وگو انجام داديم كه از نظر مي‌گذرانيد.
آقاي اسفندياري شما بيش از 20 سال است كه در بخش بين‌الملل سينماي ايران سابقه حضور داريد؛ در سينماي ايران وقتي صحبت از ارتباطات بين‌المللي و بخش جهاني فيلم‌ها مي‌شود ناخودآگاه اسم شما تداعي مي‌شود. با اين تجربه جشنواره جهاني فيلم فجر چه تمايزي با سال‌هاي گذشته دارد خصوصا اينكه در اين سال‌ها بيشتر مسير آزمون‌وخطا را سپري كرده است.
جشنواره جهاني فيلم فجر سال چهارم است كه به‌صورت مجزا برگزار مي‌شود. زماني كه با جشنواره ملي بطور همزمان برگزار مي‌شد زير سايه بخش ملي قرار مي‌گرفت و بسياري از اتفاقات مربوط به بخش بين‌الملل ديده نمي‌شد؛ از سالي كه آقاي ميركريمي دبير جشنواره جهاني شدند بخش‌هاي مختلفي به جشنواره اضافه و ابعاد آن وسيع شد. بخش دارالفنون يا باشگاه هواداران (با بيش از 28 هزار عضو) از بخش‌هاي قابل‌تامل جشنواره است. حتي مي‌توانم بگويم امسال بخش‌هاي مختلف جشنواره نسبت به دو سه سال اخير پربارتر هم هست. تعداد مهمان‌هايي كه امسال از كشورهاي مختلف به ايران مي‌آيند و فيلم‌هايي كه در بخش‌هاي مختلف جشنواره به نمايش درمي‌آيد مويد اين نكته است كه جشنواره جهاني به پختگي خوبي رسيده است.
سال‌هاي گذشته يكي از انتقادات اين بود اينكه فيلم‌هاي خارجي جشنواره مخاطب ندارد.
بله اين صحبت‌ها مطرح مي‌شد اما امسال وضعيت به اينگونه نيست و فيلم‌ها مخاطب زيادي دارند. امسال براي افتتاحيه جشنواره جا نبود و همه به‌صورت فشرده نشسته بودند.
البته قابليت تاريخي كه تهران و بطور كل ايران هم براي جذب مهمانان خارجي بسيار موثر است.
بله. با تمركزي كه جشنواره در چارسو دارد و مهمانان خارجي در هتل فردوسي هستند با قدم زدن به كاخ جشنواره مي‌آيند و حتي در طول مسير موزه‌هاي متعدد و ابنيه‌هاي تاريخي براي بازديد آنها هست. امسال به لحاظ مخاطب هم جشنواره جهاني رشد خوبي داشته.
بحث ديگري كه مطرح‌شده بود اينكه تاريخ برگزاري جشنواره جهان با فستيوال كن تلاقي دارد و اين مساله براي دعوت مهمانان خارجي مشكلاتي را براي دست‌اندركاران جشنواره جهاني به وجود مي‌آورد.
نه‌تنها دعوت از مهمانان، بخشي از آماده شدن جشنواره با نوروز تداخل پيدا مي‌كند و براي برگزاركنندگان و دست‌اندركاران جشنواره سخت است.
تصميم به تغيير زمان برگزاري نيست؟
در جلسات تخصصي كه برگزار مي‌كنيم اين موضوع مطرح مي‌شود و بهتر است اين تغيير صورت گيرد. تنها به دليل تاريخ برگزاري، گريد A فياپ به جشنواره جهاني تعلق نگرفت. سال گذشته كه نماينده فياپ به ايران آمد كيفيت جشنواره جهاني را از هر نظر پذيرفت.
مهمانان زيادي از كشورهاي مختلف به ايران آمده‌اند هنرمنداني همچون اليور استون، ژان پي‌ير لئو،فرانكو نرو... در مورد چگونگي حضور اين هنرمندان در جشنواره جهاني و رايزني‌هاي صورت گرفته براي‌مان توضيح مي‌دهيد.
هر بخش از اتفاقات جشنواره رايزني‌هاي خاص خود را دارد؛ از يك سال گذشته مشاوران جشنواره و مسوولان برگزاري اين رويداد براي بخش‌ها مختلف جشنواره فعاليت مي‌كنند. امسال پكيج فيلم‌هاي خوبي در جشنواره نمايش داده مي‌شود.
اليور استون چطور؟
در جشنواره بوسان بود كه آقاي اليور استون به عنوان داور حضور داشت و من آنجا از ايشان دعوت كردم كه در جشنواره جهاني حضور داشته باشند ايشان خاطره خوبي از برگزاري جشنواره فجر در كشور ما داشتند و همان‌جا دعوت ما را قبول كردند.
به‌نظر مي‌رسد در برنامه‌ريزي‌ها افراط‌وتفريط را پيش مي‌گيريم. نه به اينكه سال گذشته جشنواره ملي تنها از يك بخش مسابقه برخوردار بود نه به اينكه جشنواره جهاني بخش‌هاي متعددي دارد. امسال جشنواره جهاني نزديك به 18 بخش دارد. اين باعث سردرگمي مخاطب نمي‌شود؟
ببينيد طبيعتا روند برگزاري جشنواره با بازخوردهايي كه همراه است قابل‌تغيير است. من خودم معتقدم موفق‌ترين جشنواره‌هاي دنيا بايد آسيب‌شناسي شوند تا قدم بعد را بتوانند محكم‌تر بردارند. 3 بخش اصلي جشنواره كه در بيشتر دوره‌ها بوده.
به‌غيراز 3 بخش اصلي... بخش‌هايي همچون مروري بر سينماي گرجستان، ايتاليا يا نمايش‌هاي ويژه دنياي ما...
به نظر تيم برگزاري جشنواره؛ هر بخش جشنواره جهاني از جذابيت‌هاي خاصي براي تماشاگران مي‌تواند برخوردار باشد. سال گذشته اغلب اين رويدادها مخاطبان زيادي داشت. اضافه كردن بخش به جشنواره چندان اهميت ندارد مهم كيفيتي است كه بخش‌ها بايد داشته باشند كه دارند و از محتواي غني برخوردار هستند و تماشاي آثار اين بخش‌ها به مخاطبان پيشنهاد مي‌شود. ديدن اين فيلم‌ها براي كساني كه كار هنري مي‌كنند موثر است. بخش دارالفنون و كمپ استعداديابي هم برنامه‌هاي خوبي در اين سال‌ها برگزار كرده.
همين بخش دارالفنون و كمپ استعداديابي تاكنون دستاوردي داشته؟
تاثير برگزاري چنين كارگاهي بعد از گذشت زمان مشخص مي‌كند. يادم مي‌آيد زمان برگزاري جشنواره فيلم فجر در سال‌هاي دور از «نوري بيگله جيلان» دعوت كرديم و او در جشنواره فجر حضور پيدا كرد. آن زمان كسي «نوري بيگله جيلان» را نمي‌شناخت يا همين‌طور «سميح كاپلان اوغلو». سال گذشته «جسيكا» داور بخش بين‌الملل با يكي از دانشجويان دارالفنون آشنا شد و آنها در پروژه جديد باهم همكاري مي‌كنند.
پس نتيجه مي‌گيريم جشنواره دريكي، دو سال گذشته توانسته نقش تبادل اطلاعات و به وجود آمدن ارتباط بين اهالي سينماي خارج را به‌خوبي ايفا كند؟
قطعا همين‌طور بوده.
تاثير برگزاري كارگاه‌هايي چون دارالفنون بعد از گذشت زمان مشخص مي‌شود.
فكر مي‌كنم اضافه كردن بخش به جشنواره چندان اهميت ندارد مهم كيفيتي است كه بخش‌ها بايد داشته باشند.