شهاب شهسواري
حسن روحاني رييس‌جمهور در بيشكك و در كنار دوستان آسيايي جمهوري اسلامي ايران ضمن هشدار در مورد رشد يك‌جانبه‌گرايي و دخالت‌هاي فرامنطقه‌اي تاكيد كرد كه ايالات متحده امريكا به تهديدي جدي براي ثبات منطقه و جهان تبديل شده است.
حسن روحاني در يك مانور ديپلماتيك روز جمعه در بيشكك در ميان سران قدرتمند شرق حاضر شد تا ضمن ديدار و گفت‌وگو با سران هندوستان، جمهوري خلق چين، جمهوري فدراتيو روسيه و جمهوري اسلامي افغانستان در جمع سران سازمان همكاري شانگهاي سخنراني كند. در نوزدهمين اجلاس سران سازمان همكاري شانگهاي 12 تن از سران ارشد قدرت‌هاي آسيايي شامل روساي جمهور و نخست‌وزيران 8 كشور عضو اصلي و روساي جمهور 4 عضو ناظر در اين اجلاس شركت كرده‌اند. سازمان همكاري شانگهاي يكي از بزرگ‌ترين سازمان‌هاي اقتصادي، امنيتي و سياسي جهان است كه نزديك به 3 ميليارد نفر از جمعيت جهان در مرزهاي آن زندگي مي‌كنند و نزديك به يك پنجم از كل توليد ناخالص جهان در كشورهاي عضو آن انجام مي‌شود، ارقامي كه فقط با سازمان‌هاي اقتصادي بزرگ گروه 7 كشور صنعتي، گروه 20 و آسه‌آن قابل قياس است.
حسن روحاني جمعه شب، قرقيزستان را به مقصد دوشنبه، پايتخت تاجيكستان ترك كرد تا امروز در اجلاس سران كنفرانس تعامل و اعتمادسازي آسيا شركت كند. حسن روحاني، خرداد ماه سال 1393 در چهارمين نشست سران سيكا در شانگهاي چين شركت كرده بود و امروز قرار است در پنجمين نشست اين گروه گفت‌وگوي آسيايي در كنار ده‌ها تن از رهبران ديگر كشورهاي قاره آسيا شركت كند.
حسن روحاني پنجشنبه شب به محض ورود به بيشكك، پايتخت قرقيزستان از سوي محمدخليل ابي‌القاضيف، نخست‌وزير قزقيزستان مورد استقبال قرار گرفت. روحاني روز جمعه با همتايان خود از روسيه، چين و افغانستان ديدارهاي دوجانبه‌اي برگزار كرد. پنجشنبه شب اعلام شد كه ديداري ميان حسن روحاني، رييس‌جمهور اسلامي ايران و نارندرا مودي، نخست‌وزير هندوستان هم در حاشيه اجلاس برنامه‌ريزي شده است كه روز جمعه به دليل تغيير در برنامه اجلاس و به تاخير افتادن زمان برگزاري ضيافت رسمي نشست سران، برنامه اين ديدار به علت «تداخل برنامه‌هاي دو رهبر» لغو شد. سورانباي جيين‌بكف، رييس‌جمهور قرقيزستان ميزبان اين نشست، صبح جمعه از حسن روحاني رييس‌جمهور اسلامي ايران براي شركت در اجلاس سران شانگهاي استقبال كرد. در كنار دو رهبر ايران و قرقيزستان، رهبران 10 كشور ديگر آسيايي نيز در اين نشست حاضر بودند. اشرف غني رييس‌جمهور افغانستان، عمران خان نخست‌وزير پاكستان، نارندرا مودي نخست‌وزير هندوستان، ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه، شي جين‌پينگ رييس‌جمهور خلق چين، قاسم جومارت توكايف رييس‌جمهور قزاقستان، امام علي رحمان رييس‌جمهور تاجيكستان، شوكت ميرضيايف رييس‌جمهور ازبكستان، الكسادر لوكاشنكو رييس‌جمهور بلاروس و حايتما بتولغا رييس‌جمهور مغولستان در اين اجلاس حضور داشتند.
ايران و شانگهاي
اين ششمين بار است كه حسن روحاني در نشست سران سازمان همكاري شانگهاي شركت مي‌كند. ايران از 14 سال پيش به عنوان عضو ناظر در اين سازمان پذيرفته شده است و از سال 2008 درخواست عضويت رسمي در اين پيمان آسيايي را داده است. درخواست ايران تا سال 2016 به دليل وجود تحريم‌هاي سازمان ملل متحد پذيرفته نشده بود اما بعد از اجراي برجام، مسير عادي بررسي عضويت دايم ايران در سازمان همكاري شانگهاي از سر گرفته شد. غالب كشورهاي عضو اين سازمان كه شامل چين، قزاقستان، قرقيزستان، روسيه، تاجيكستان، ازبكستان، پاكستان و هندوستان مي‌شوند با عضويت كامل ايران در سازمان همكاري شانگهاي موافق هستند، هر چند كه در طول سال‌هاي گذشته تاجيكستان به دليل اختلاف‌ها در روابط دو جانبه با ايران، فرآيند پذيرش را به تاخير انداخته بود.
حسن روحاني در سخنراني ديروز خود در جمع سران سازمان همكاري شانگهاي از آمادگي ايران براي تامين تسهيلات لازم جهت فعاليت‌هاي اقتصادي شركت‌ها و شهروندان عضو سازمان همكاري شانگهاي خبر داد و گفت:«جمهوري اسلامي ايران، كشوري است با موقعيت جغرافيايي استثنايي و راهبردي كه از نظر ذخاير انرژي و معدني بسيار غني است و در تلاقي كريدورهاي تجاري شرق به غرب و شمال به جنوب واقع شده است. اين ويژگي‌ها در كنار امنيت پايدار و نيروي انساني تحصيل‌كرده، فرصت‌هاي بي‌شماري را در اختيار سرمايه‌گذاران و تجار كشورهاي عضو سازمان همكاري شانگهاي قرار مي‌دهد و استفاده از آنها مي‌تواند زمينه جهش اقتصادي در كشورهاي عضو را فراهم آورد. دولت جمهوري اسلامي ايران آمادگي دارد همه تسهيلات را براي فعاليت‌هاي اقتصادي شهروندان، شركت‌ها و دولت‌هاي عضو اين سازمان در ايران فراهم آورد.»
محكوميت يك جانبه‌گرايي در ديدار با شي
رييس‌جمهور روز جمعه در ديدار با شي جين پينگ، رييس‌جمهور با ابراز خرسندي از روند اجراي توافقات دو كشور تاكيد كرد:«روابط با چين همواره براي ايران راهبردي بوده و خواهد بود.» حسن روحاني با بيان اينكه ايران كاملا بر تعهدات خود در برجام پايبند بوده و امريكا بدون هر گونه بهانه‌اي از تعهد بين‌المللي خود خارج شد، گفت:«فشارهايي كه دولت امريكا به ايران و چين و ساير كشورها وارد مي‌كند با هدف تسلط بر كل آسيا و جهان است.» رييس‌جمهور، ايستادگي ايران و چين در برابر يك‌جانبه‌گرايي امريكا را به نفع دو كشور، آسيا و جهان دانست و افزود:«ملت ايران نشان داده كه در برابر فشارهاي خارجي نه تنها متزلزل نمي‌شود بلكه متحد‌تر و مقاوم‌تر مي‌شود.» دكتر روحاني در ادامه با بيان اينكه ظرفيت‌هاي فراواني براي گسترش روابط با چين وجود دارد، افزود:«ايران با توجه به موقعيت ممتاز جغرافيايي آماده است، نقش مهم و پيش برنده‌اي در پروژه كمربند- راه ايفا كند.» رييس‌جمهور تصريح كرد:«ايران علاوه بر ادامه همكاري با چين در حوزه انرژي علاقه‌مند به توسعه زيرساخت‌ها براي روابط پايدار و راهبردي در تامين انرژي چين است.» رييس‌جمهور چين نيز در اين ديدار با اشاره به مذاكرات مستمر مقامات دو كشور گفت:«پكن روابط با ايران را در مسير راهبردي پيش خواهد برد و توسعه مي‌دهد.» رييس‌جمهور چين در ديدار با دكتر روحاني با تاكيد بر اينكه آماده گسترش همكاري با ايران در مجامع منطقه‌اي و جهاني براي ترويج چند جانبه‌گرايي و حفظ منافع خود و كشورهاي درحال توسعه هستيم، افزود:«پكن آماده توسعه همكاري‌ها با ايران در زمينه مبارزه با تروريسم و جرايم سازمان يافته است.» وي همچنين از مشاركت فعال ايران در پروژه كمربند- راه استقبال كرد.
امريكا تهديد جدي عليه جهان
رييس‌جمهور اسلامي ايران روز جمعه در سخنراني خود در نشست رهبران سازمان همكاري شانگهاي گفت:«نوزدهمين نشست سران سازمان همكاري شانگهاي در حالي برگزار مي‌شود كه جامعه جهاني با چالش‌ها و معضلات بي‌سابقه‌اي روبه‌رو است. تروريسم در انواع مختلف آن افراط‌گرايي، يك‌جانبه‌گرايي، مداخله كشورهاي فرامنطقه‌اي در امور ساير مناطق و دخالت در امور داخلي ساير كشورها، جامعه بين‌المللي را در وضعيتي خطير قرار داده است؛ وضعيتي كه مي‌تواند ثبات، امنيت و منافع همه كشورهاي جهان را تهديد كند.» روحاني تاكيد كرد:«مناطق پيراموني ما با بحران‌هاي متعددي روبه‌رو است كه با از بين بردن زيرساخت‌هاي اوليه كشورها و بازتوليد ناامني اين مناطق را در شرايط حساسي قرار داده است. از سوي ديگر دولت امريكا طي دو سال گذشته با استفاده ابزاري از ظرفيت اقتصادي، مالي و نظامي خود و با اتخاذ رويكرد تهاجمي كليه ساختارها و قواعد بين‌المللي را بر هم زده و به تهديدي جدي براي ثبات منطقه و جهان تبديل شده است.» روحاني افزود: «جمهوري اسلامي ايران معتقد است كه امروزه جامعه بين‌المللي بيش از پيش با معضل يك‌جانبه‌گرايي به چالش كشيده شده همچنين مشكلات و پيچيد‌گي‌هاي جهان امروز به ويژه تروريسم، افراط‌گرايي و قاچاق مواد مخدر، چند جانبه‌گرايي را به يك ضرورت تبديل كرده است.»
رييس‌جمهور اسلامي ايران در ديدار با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه روابط تهران- مسكو در منطقه را مثال‌زدني و در همه عرصه‌هاي اقتصادي، سياسي و بين‌المللي رو به گسترش خواند و تاكيد كرد:«در شرايطي كه امروز مداخلات خارجي در منطقه و تحريم‌هاي غيرقانوني امريكا شرايط ثبات و همكاري را در منطقه مشكل كرده، تعميق و توسعه روابط تهران- مسكو براي دو كشور و ثبات و توسعه منطقه حايز اهميت است.» روحاني اظهار كرد: «اجراي توافقات اقتصادي دو كشور به ويژه در حوزه‌هاي انرژي و حمل و نقل از روند خوبي برخوردار است و برگزاري كميسيون مشترك همكاري‌ها طي هفته آينده در تهران به اين روند سرعت مي‌بخشد.» رييس‌جمهور با تاكيد بر اينكه اقدامات ايران در چارچوب حقوق خود در برجام است، گفت:«اگر منافع ملت ايران توسط ساير شركاي برجام تامين شود، امكان بازگشت به نقطه قبلي وجود دارد.» روحاني نقش روسيه را در تحكيم برجام و اجراي تعهدات اروپا بسيار مهم دانست و اظهار كرد:«ايران همواره حامي ثبات و امنيت منطقه بوده و با مقابله با داعش در منطقه همچنين ارايه پيشنهاد پيمان عدم تعارض منطقه‌اي اين اراده را به اثبات رسانده است.» رييس‌جمهور در ديدار با رييس‌جمهور روسيه تصريح كرد:«در مورد سوريه نيز علاقه‌منديم كه همكاري‌هاي خوب و موثر دو جانبه براي مقابله با تروريسم در قالب روند آستانه با تركيه را تا رسيدن به نتيجه نهايي ادامه دهيم.»
حمايت قاطع سران شانگهاي از ايران
شي جين پينگ، رييس‌جمهور چين: چين بدون توجه به شرايط به توسعه روابط خود با تهران ادامه مي‌دهد. در جهان امروز يك‌جانبه‌گرايي رواج يافته و خروج يك‌جانبه امريكا از برجام اصلي‌ترين عامل افزايش تنش‌هاي منطقه‌اي است.
ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه: خارج شدن يك‌جانبه امريكا از برنامه جامع اقدام مشترك(برجام) نه تنها باعث بي‌ثبات شدن اوضاع در منطقه شده بلكه رژيم عدم گسترش هسته‌اي در جهان را نيز در معرض آسيب قرار داده و روسيه به عنوان رياست سازمان همكاري‌هاي شانگهاي خواستار آن است كه تمامي طرف‌هاي شركت‌كننده در برجام، تمامي تعهدات برعهده گرفته خويش در چارچوب اين توافقنامه را اجرا كنند.
«عمران خان» نخست‌وزير پاكستان: اجراي كامل برنامه جامع اقدام مشترك(برجام) از سوي تمامي طرف‌ها براي ثبات منطقه‌اي و بين‌المللي اجتناب‌ناپذير است.