آغاز پايان نتانياهو؟

قطعا تنها در فرانسه نيست كه حق پايمال مي‌شود. هفته‌هاست كه اسراييل درگير بحران سياسي جدي است كه احتمال دارد به سرنگوني نخست‌وزير فعلي كه در 29 ماه مه ‌بدترين دوران كاري خود را تجربه كرد، بينجامد. پس از آنكه كنست برخلاف انتظارات در برابر عدم توانايي بنيامين نتانياهو براي تشكيل دولت ائتلافي راي به انحلال داد، مردم اسراييل در 17 سپتامبر براي دومين بار براي انتخابات پارلماني به پاي صندوق‌هاي راي خواهند رفت. اقتدار نتانياهو با اين شكست لطمه جدي ديد، در حالي كه او مدعي پيروزي در انتخابات اخير 9 آوريل بود. اگرچه حزب او «ليكود» و احزاب راستگراي تندرو و مذهبي متحدان طبيعي او به حساب مي‌آمدند، اكثريت كرسي‌هاي كنست(65 از 120) را از آن خود كردند. نتانياهو موفق به پيوستن به حزب راستگراي بيتنو(اسراييل خانه ما) كه 5 كرسي تحت رهبري وزير دفاع سابق آويگدور ليبرمن را به دست آورد، نشد. به دليل اختلاف بر سر لايحه خدمت سربازي يهوديان فرا ارتدوكس در ارتش اسراييل، اين حزب حاضر نشد بخشي از دولتي باشد كه حزب «يهوديت متحد توراتي» و حزب مذهبي سنت‌گراي فرا ارتدوكس «شاس» نيز جزو آن باشند. اين لايحه با وجود اينكه غيظ افكار عمومي را برانگيخت، جامعه يهودي متعصب و سنت‌گراي فرا ارتدوكس را ملزم به انجام وظيفه مدني مي‌كرد كه تا به حال از آن معاف بودند (يعني انجام خدمت سربازي و پيوستن به ارتش). ليبرمن به نوبه خود مدت‌ها استدلال ‌كرد كه خدمت سربازي نبايد شامل استثنائات باشد. احزاب متعصب و فرا ارتدوكس كه او حاضر به كنار آمدن با آنها نيست به وضوح با چنين تغييراتي مخالفت كرده‌اند. در غياب حمايت‌هاي بي‌نتيجه، نتانياهو گزينه ديگري نداشت. احزاب ميانه‌رو و چپگرا نيز به دليل مشكلات قضايي وي از پيوستن به دولت او سر باز زدند.

با اين حال، انتخابات 9 آوريل با حمايت نتانياهو به پايان رسيد. راستگرايان افراطي با يك كارزار انتخاباتي خشونت‌آميز و حتي نژادپرستانه در انتخابات پيروز شدند و نتانياهو را براي مدت 4 سال ديگر بر مسند قدرت نگه داشتند. در ماه جولاي، او از ركورد طولاني‌ترين مدت نخست‌وزيري كه به ديويد بن گوريون، بنيانگذار دولت اسراييل تعلق داشت، پيشي مي‌گيرد. با اين حال، نتانياهو پنجمين دوره نخست‌وزيري خود را با اقتدار به دست نياورد چراكه تنها توانست كمي از رقيب ميانه‌رو خود بني گانتز پيشي بگيرد. با اين حال نتايج اين انتخابات بر روند فزاينده يك جنبش فوق ملي‌گرا و مخالف سرسخت با همسايگي فلسطين با اسراييل صحه مي‌گذارد. بنيامين نتانياهو با وعده وضعيت اقتصادي و امنيتي خوب در ميان ديگر وعده‌هاي انتخاباتي خاطرنشان كرد كه پس از انتخاب مجدد به استعمار كرانه باختري ادامه خواهد داد و قوانين اسراييل را به تمامي شهرك‌هاي مستقر در آن نواحي تعميم خواهد داد. اين به وضوح به معناي پايان روند صلح منجر به راه‌حل وجود دو كشور است. نخست‌وزير اسراييل با بهره‌برداري از بيش از 10 سال وضعيت ناگوار خاورميانه به اندازه كافي مساله فلسطين را به حاشيه راند تا ديگر مزاحمتي براي روابط اسراييل با ساير كشورهاي جهان به استثناي جهان عرب در خاورميانه نباشد. جاه‌طلبي‌هاي نتانياهو مورد استقبال دونالد ترامپ قرار گرفت و او حاكميت اسراييل را در بلندي‌هاي جولان به رسميت شناخت و با انتقال سفارت امريكا به بيت‌المقدس به عنوان پايتخت دولت يهود موافقت كرد. راست‌گرايان اسراييلي قويا بر اين باورند كه نتانياهو به روياي ديرينه گسترش حاكميت آنان از مديترانه تا اردن تحقق مي‌بخشد. آويگدور ليبرمن با امتناع از پيوستن به دولت جديد همه اميدها را كمرنگ كرد و مجددا نتانياهو را به كارزار فرستاد. با متهم كردن ليكود به برگزاري انتخابات مجدد توسط ليبرمن و نپذيرفتن لايحه خدمت سربازي همه بحران سياسي را مقصر مي‌دانند. در حالي كه جاناتان اورويچ، سخنگوي ليكود با توييتي اظهار كرد «اين در مورد خدمت سربازي و اصول نيست» ليبرمن قصد نابودي نتانياهو را دارد. مابقي ماجرا چرنديات است. آويگدور ليبرمن با اشكال‌تراشي، خود را به عنوان تعيين‌كننده رهبري تحميل مي‌كند و حتي اگر شانس برنده شدن در انتخابات را نداشته باشد احتمالا در 17 سپتامبر نيز مجددا اين كار را تكرار كند. اين استراتژي معقول به نظر مي‌رسد زيرا رهبري نتانياهو در داخل ليكود نيز زير سوال رفته است. وزير سابق دفاع با آينده‌نگري، موضع خود را براي نخست‌وزيري آينده پس از خاتمه دوران نتانياهو تقويت مي‌كند. انتخابات جديد براي نتانياهو بسيار حائز اهميت است و او تمام سعي و تلاش خود را خواهد كرد. يقينا انحلال كنست باعث شد، رييس‌جمهور رووين ريولين عذر او را نخواهد ولي پنجمين انتخابات پارلماني از سال 2009 با وجود وضعيت متشنج خاورميانه اسراييل را در يك موقعيت بي‌ثبات سياسي قرار مي‌دهد. شكست نتانياهو در تشكيل دولت جديد ثابت مي‌كند كه ديگر توانايي سياسي گذشته را ندارد و كساني در اسراييل خواهان بركناري او هستند. نتانياهو اميدوار بود كه مجلس جديد او را از حضور در جلسه دادرسي در مورد 3 مورد اتهام فساد كه دو هفته پس از انتخابات جديد موعد رسيدگي به آن است، مصون بدارد. حتي اگر او مجددا برنده بشود، زمان بسيار كوتاهي براي كسب مصونيت با ارزش خود دارد. براي اثبات اينكه نخست‌وزير اسراييل هنوز به‌ طور كامل در برابر ناملايمات رها نشده است، يك روز پس از ناكامي از طريق جرد كوشنر، داماد و مشاور ويژه دونالد ترامپ در امور خاورميانه شخصا مورد حمايت قرار مي‌گيرد. كوشنر در سفر به اورشليم اطمينان خاطر داد كه علي‌رغم بحران سياسي اسراييل، برنامه صلح آمريكا براي خاورميانه به اصطلاح «معامله قرن» براي حل مناقشه اسراييل- فلسطين و ارايه رفاه اقتصادي به فلسطيني‌ها هنوز به خاتمه نرسيده است. اين حمايت نيز به اندازه ديگر حمايت‌ها شكننده است. اين ديدار شكست كوشنر را براي دستيابي به توافق منطقه‌اي قبل از نشست اقتصادي بحرين در اواخر ماه ژوئن پنهان نمي‌كند. سعودي‌ها و امارات متحده عربي حضور خود را تاييد كردند اما نه فلسطيني‌ها؛ فلسطيني‌ها فريب طرح آمريكا را كه در اصل براي حمايت از اسراييل در كرانه باختري است نمي‌خورند. در حقيقت انتخابات بعدي مانند گذشته در دو مرحله برگزار مي‌شود: ابتدا به صورت نهاني در غرفه‌هاي راي‌گيري سپس به صورت محرمانه در اتاق‌هاي نشست كنست هنگام تشكيل دولت ائتلافي توسط حزب برنده. تاكنون هيچ حزبي اكثريت مطلق در كنست را به دست نياورده است بنابراين دولت‌هاي ائتلافي يك استاندارد سياسي در اسراييل به حساب مي‌آيند. اما چه كسي مي‌تواند بگويد كه نتانياهوي تضعيف شده در ماه سپتامبر موفق به انجام كاري خواهد شد كه در ماه مه ‌از عهده‌اش برنيامد؟ بني گانتز، رقيب سرسخت ميانه‌رو با اميد جلب رضايت راي‌دهندگان خسته از بي‌ثباتي و شخصيت فاسد نخست‌وزير و دو دستگي و... به تغيير اوضاع به نفع خود اميدوار است. اما بنيان انتخابات ليكود به نتانياهو وفادار است. بني گانتز 90 روز براي قانع كردن اسراييلي‌ها فرصت دارد كه نشان دهد سياست به گونه ديگر نيز ممكن است.