ديپلماسي و مصالح منطقه
عباسعلي منصوري‌آراني
دكترين ديپلماسي جمهوري اسلامي و سياست ايران در طول سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي همواره روشن و مشخص بوده است. اقدامات ايران مبتني است بر تغيير روابط با كشورهاي پيراموني به‌ويژه كشورهاي اسلامي و تاثيرگذار در جهان اسلام. ايران همواره خواهان روابط حداكثري و احسن با كشورهاي منطقه بوده و هست. اين جزيي از سياست و دكترين نظام جمهوري اسلامي است؛ چراكه اساسا ايران معتقد است كه گفت‌وگو با كشورهاي اسلامي به سود جهان اسلام و به‌طور كلي منطقه خاورميانه است و مي‌تواند پشتوانه به مراتب محكم‌تري در قياس با وضع فعلي براي مقابله با دشمن مشترك كشورهاي اسلامي ايجاد كند. جمهوري اسلامي در راستاي تحقق هدف سياسي خود در منطقه، بارها و بارها و با وجود آسيب‌هاي فراواني كه از جانب برخي كشورهاي منطقه و حاشيه خليج‌فارس نظير عربستان سعودي در طول سال‌هاي اخير به‌ويژه در جريان جنگ تحميلي خورده است، به خاطر مصالح جهان اسلام و منطقه به عنوان پيشگام روابط با كشورهاي منطقه و عربستان وارد عمل شده است. طرح حسن روحاني در قامت رياست‌جمهوري ايران براي ايجاد صلح در تنگه هرمز كه اخيرا در صحن مجمع عمومي سازمان ملل متحد رونمايي شد، در راستاي سياست تنش‌زدايانه جمهوري اسلامي با كشورهاي منطقه است و مي‌تواند به محلي براي وفاق كشورهاي منطقه تبديل شود. اين طرح مي‌تواند باب گفت‌وگو و مذاكره را بين كشورهاي منطقه باز كند و در نهايت منجر به حل مشكلات و رفع سوءتفاهمات ايجاد شده باشد. به عقيده نگارنده كشورهاي اسلامي بهتر است مسائل و مشكلات خود را بين خود حل كنند تا در جمع كشورهاي ثالث. جمهوري اسلامي در اين مسير بارها و بارها ثابت كرده كه موضوعات منطقه در درجه‌اي از اهميت برايش قرار دارد كه از بسياري از مسائل و ضرباتي كه دريافت كرده، عبور مي‌كند تا مصالح كلي منطقه تامين شود، بنابراين براي برقراري مذاكره بين تهران و رياض از طرف ايران مشكل خاصي وجود ندارد ولي توپ مذاكره هم‌اكنون در زمين سعودي‌هاست.
مقامات عربستان هستند كه بايد گام‌هايي بردارند تا اين مذاكره محقق شود. امروز رياض در شرايطي قرار گرفته كه چه به لحاظ سياسي و نظامي و چه در ساير زمينه‌ها در موقعيت مناسبي نيست، شرايط براي آنها هم از لحاظ نظامي و سياسي و ساير موارد و تاحدي اقتصادي خوب نيست، بنابراين برقراري رابطه با تهران مي‌تواند به سود هر دو كشور باشد. در اين مسير هم مقامات جمهوري اسلامي و هم مقامات سعودي بايد نهايت خويشتنداري را از خود به خرج داده و اجازه ندهند دشمن مشترك منطقه و كشورهاي جهان اسلامي كه استادانه در مسير ايجاد اختلاف و تفرقه حركت مي‌كند، دامنه سوءتفاهمات را گسترش دهد. البته نمي‌توان يمن را نيز فراموش كرد. يمن در طول سال‌هاي اخير زخم‌هاي بسياري برداشته ولي همانند جمهوري اسلامي همواره مصالح كشورهاي منطقه و جهان اسلام را ارجح دانسته است. جمهوري اسلامي آثار خوبي روي يمني‌ها دارد و همواره كمك‌هاي معنوي نيز به اين كشور كرده است، بنابراين مشورت‌هاي ايران در صورت اقدامات سعودي‌ها مي‌تواند هم يمن را از وضع فعلي به كلي خارج كند و هم موجبات نزديكي و گفت‌وگو بين مقامات تهران و رياض را فراهم آورد.