نفت سوريه
سعيد عابدپور
تاكتيك دولت امريكا براي ماندن در سوريه روز به روز تغيير مي‌كند. تا ديروز بهانه حضور ده ساله نظاميان امريكا در شمال سوريه حفاظت از كردها بود ولي امروز اين سياست تغيير كرده است. امروز سياست ترامپ حفاظت از نفت سوريه عنوان مي‌شود يا به عبارتي سلطه بر منابع نفتي منطقه شرق فرات. ترامپ سال گذشته گفت: در كشور «شن و مرگ» نيروهاي امريكايي چه نيازي به حضور نظامي دارند. او همچنين در قبال رد حمايت از نيروهاي نظامي كرد با عنوان اينكه آنها فرشته نيستند، راه را براي پيشروي محدود تركيه در شمال سوريه باز كرد . اما بعد از اينكه مساله نيروهاي نظامي كرد سوري به واسطه حملات تركيه و مشاركت چندجانبه سوريه، روسيه و امريكا در حال حل است، نفت به عنوان مهم‌ترين دليل حضور نيروهاي امريكايي عنوان مي‌شود. حقيقتا نيز هدف جنگ در سوريه، سرنگوني اسد و سلطه بر منابع نفتي و گازي نه‌تنها در شرق فرات بلكه دستيابي به منابع نفتي و گازي استخراج نشده سوريه در بستر درياي مديترانه بود. اين هدف شكست خورده و آنچه مانده يك منطقه كوچك نفتي است. شايد نفت اين منطقه اهميت اقتصادي چنداني براي امريكا ندارد ولي براي دولت سوريه بسيار مهم و استراتژيك است. ترامپ از سال‌ها پيش در انتقاد از تصميم اوباما در خروج نيروهاي اين كشور از عراق گفته بود؛ من به جاي اوباما اگر بودم كنترل نفت عراق را در اختيار مي‌گرفتم. من هيچ‌گاه عراق را ترك و به ايران اجازه كنترل نفت نمي‌دادم. ترامپ بار ديگر تاكتيك جديدي را براي توجيه حضور در منطقه نفتي ابداع كرده و مي‌گويد از نيروهاي كرد مي‌خواهيم به اين منطقه بيايند. مقام‌هاي پنتاگون روز جمعه اعلام كردند كه براي حفاظت از منابع نفتي در شرق سوريه پانصد نفر از نيروهاي خود را در آن منطقه مستقر مي‌كنند. هدف اين نيروها به گفته وزير دفاع امريكا اطمينان از عدم دسترسي داعش به منابع نفتي است. روسيه در مقابل مي‌گويد عمل امريكا راهزني است و اين كشور حق تسخير مناطق نفتي در منطقه ديرالزور را نداد. منابع معدني از جمله نفت متعلق به دولت سوريه است. ژنرال روسي ايگور كوناشنكوف مي‌گويد عمل دولت امريكا ناديده گرفتن مرزهاي بين‌المللي است. جدال بر مناطق نفتي به مرزهاي خطرناكي مي‌رسد. نيروهاي امريكايي در جنوب شرق قاميلشي و نزديك منطقه نفتي ديرالزور مستقر شده‌اند. نيروهاي سوري و روسي نيز به سمت بزرگراه ام - چهار در حركت هستند. اين نيروها در منطقه راس‌العين مستقر مي‌شوند. سوريه پيش از آغاز بحران تحميلي به اين كشور، روزانه 380 هزار بشكه نفت توليد مي‌كرد.
اين توليد با شروع جنگ به 10درصد رسيد. منطقه نفتي شرق سوريه «ديرالزور» مهم‌ترين ميدان نفتي اين كشور است. شايد در كل مقدار فروش نفت سوريه چندان زياد نيست، ولي 25 درصد از بودجه اين كشور با همين فروش نفت تامين مي‌شود. دولت سوريه به دليل عدم كنترل بر منابع نفت ماهانه نزديك به 50 ميليون دلار ضرر مي‌كند. تاسيسات نفتي ديرالزور به مقدار زيادي صدمه خورده و نياز به ميليون‌ها دلار سرمايه‌گذاري براي بازسازي اين تاسيسات نفتي و نوسازي آنها دارد. شايد هدف امريكا براي حضور در منطقه نفتي ديرالزور جنبه اقتصادي ندارد. كنترل اين منطقه راهي براي فشار بر بشاراسد است. امريكا در نبرد براي براندازي اسد، در حمايت‌هاي آشكار و پنهان از گروه‌هاي تروريستي مختلف دچار شكست شده و اكنون حفظ اين منطقه جنبه حيثيتي براي دستگاه سياست خارجي امريكا دارد. ترامپ حتي از امكان بهره‌برداري از اين ميدان نفتي سخن گفته و از احتمال قرارداد با شركت اگسون موبايل براي بهره‌برداري نفت از اين منطقه سخن مي‌گويد. امريكايي‌ها مي‌دانند دير يا زود بايد به قوانين بين‌المللي احترام نگذارند و از اين منطقه خارج شوند، چراكه تاخير در استقرار نيروهاي سوري در منطقه نفتي ديرالزور به نفع ثبات شرق فرات نيست و طمع براي تصاحب نفت شايد گريبانگير دولت تركيه يا حملات تروريست‌هاي داعش به اين منطقه بشود. استفاده دوباره امريكا از كردها به عنوان توجيه حضور در قامشلي هم به نفع تركيه يا سوريه نيست و تمامي اين مناطق بايد تحت حاكميت سوريه قرار گيرد.