گروه ديپلماسي
دامنه رايزني‌هاي منطقه‌اي محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان روز گذشته به تركيه رسيد و اين‌بار شركت در هشتمين نشست وزيران امور خارجه «قلب آسيا» موسوم به روند استانبول با عنوان «صلح، همكاري و رفاه» بهانه‌اي شد تا وزير خارجه براي پنجمين بار در 9 ماه گذشته به تركيه سفر كند. هشتمين نشست وزراي خارجه «روند استانبول» با محوريت مشاركت و همكاري‌هاي منطقه‌اي براي آينده افغانستان برگزار شد. به گزارش فارس، در كنفرانس «قلب آسيا» كه به پيشنهاد افغانستان و تركيه و با تمركز بر امنيت در افغانستان و كشورهاي منطقه قلب آسيا تشكيل شده ۱۴ كشور آذربايجان، چين، هند، ايران، قزاقستان، قرقيزستان، روسيه، عربستان سعودي، تاجيكستان، تركمنستان، امارات متحده عربي و پاكستان به همراه افغانستان و تركيه عضو هستند. هفتمين نشست قلب آسيا آذرماه ۱۳۹۶ در باكو پايتخت جمهوري آذربايجان برگزار شده بود كه ظريف در آن نشست نيز حاضر و به ايراد سخنراني پرداخته بود. حضور ظريف در تركيه در روزهاي حساسي براي دستگاه ديپلماسي صورت گرفت. وزير خارجه پيش از تركيه در سوييس به استقبال مسعود سليماني، زنداني ايراني در امريكا كه در جريان نخستين تبادل رسمي ميان تهران و واشنگتن در دولت دونالد ترامپ آزاد شد رفت و در حالي راهي تركيه شد كه موجي از گمانه‌زني درباره تاثير اين اتفاق بر بن‌بست مذاكراتي ميان ايران و امريكا به راه افتاده است. همزمان رايزني‌هاي منطقه‌اي ايران هم سرعت بيشتري به خود گرفته و اواخر هفته گذشته در حالي كه محمدجواد ظريف، ميزبان همتاي خود از عمان بود سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه هم مهمان كويتي‌ها بود و در هر دو اين ديد و بازديدهاي سياسي هم طرح ايران براي برقراري صلح در منطقه خليج فارس موسوم به طرح صلح هرمز و همچنين كاهش تنش ميان ايران و عربستان سعودي، سوژه رايزني‌ها بود. سفر ظريف به تركيه سه روز پس از برگزاري نشست كميسيون مشترك برجام در وين با محوريت يافتن راهي براي خروج ايران و 1+4 از بن‌بست صورت گرفت در نتيجه تمامي اين اتفاقات به محورهاي پرسش خبرنگاران از وزير خارجه تبديل شدند.
اينستكس بايد عملياتي شود
محمدجواد ظريف در بدو ورود به استانبول در پاسخ به سوالي درباره ارزيابي از نشست كميسيون مشترك برجام در وين در روز جمعه گفت: ما حتما از ميزان تعهد اتحاديه اروپا و كشورهاي عضو آن به اجراي برجام ناراضي هستيم، اين موضوع در جلسه اخير كميسيون مشترك برجام در وين به صورت واضح از سوي ايران و روسيه و چين با صراحت و هماهنگي قابل‌توجهي از سوي سه كشور مطرح شد. درباره ضرورت اجراي واقعي تعهدات برجامي توسط ديگران و اينكه ايران اين آمادگي را همواره داشته كه در صورت اجراي تعهدات ديگران، اقدامات مبتني بر ماده 36 خود را متوقف كند هم در جلسه مطرح شده است. وزير خارجه اقدام جديد در پيوستن 6 كشور عضو اتحاديه اروپا به اينستكس را اقدام مثبتي خواند و يادآور شد: ولي آنچه لازم است شاهد آن باشيم عملياتي شدن اينستكس است كه با امضاي تفاهمنامه بين طرف ايراني و طرف اروپايي اينستكس احتمال اينكه اين مكانيسم به اجرا تبديل شود، در آينده وجود دارد.
وضعيت ويژه افغانستان
ظريف درباره سفرش به تركيه براي شركت در هشتمين كنفرانس قلب آسيا درباره افغانستان گفت: روابط ما با همسايگان ويژه است و بيشترين سفرها را از ابتداي مسووليت به همسايگان داشتيم و روسيه و تركيه در بين همسايگان بيشترين تعداد را دارند. ابتكار قلب آسيا يا ابتكار استانبول براي هماهنگي همكاري‌هاي منطقه‌اي با افغانستان به منظور ايجاد ثبات و امنيت در افغانستان و توسعه همه‌جانبه شكل گرفته است. در شرايط كنوني وضعيت افغانستان با توجه به انتخابات رياست‌جمهوري و تحولات مربوط به مذاكرات صلح شرايط ويژه‌اي است و ضرورت دارد مخصوصا كشورهاي منطقه و كشورهايي كه در مجاورت افغانستان هستند نقش فعال‌تري را در روند صلح و بازسازي افغانستان ايفا كنند و اين اجلاس فرصت خوبي براي كشورهاي مختلف است كه در اين زمينه‌ها و حوزه‌هايي كه مي‌توانند به افغانستان كمك كنند و در كمك به روند صلح در افغانستان بحث كنند.
لزوم تعيين جدول زماني براي خروج نيروهاي خارجي از افغانستان
وزير خارجه كشورمان در سخنراني‌اش در هشتمين كنفرانس وزراي «قلب آسيا» با بيان اينكه ما انتخابات پارلماني سال ۲۰۱۸ و انتخابات رياست‌جمهوري سال ۲۰۱۹ افغانستان را به عنوان گام‌هايي اساسي در چارچوب قانون اساسي آن كشور تلقي مي‌كنيم، افزود: ما از دوستان افغانستاني خود قويا مي‌خواهيم اختلافات را كنار بگذارند و به حفظ وحدت افغانستان و نيز اجراي ترتيبات مصرح در قانون اساسي آن كشور به عنوان امري قطعي و اجتناب‌ناپذير توجه ويژه مبذول دارند. هيچ راه‌حل نظامي در افغانستان متصور نيست و حضور نيروهاي خارجي هيچ‌گاه ثبات را براي منطقه ما به ارمغان نياورده، بلكه سوابق نشان مي‌دهد حتي منجر به ايجاد بستري براي جذب عناصر افراطي شده است. اعلام يك جدول زماني براي خروج مسوولانه نيروهاي خارجي از افغانستان مي‌تواند زمينه لازم را براي دولت افغانستان به منظور برقراري فرآيند صلح و آشتي در سطح ملي آماده كند.
ظريف ادامه داد: در اين رابطه، ما از فرآيند صلح افغان - افغان تحت مالكيت و هدايت افغانستاني‌ها با مشاركت تمامي گروه‌ها و جناح‌هاي سياسي از جمله طالبان با مركزيت دولت افغانستان حمايت مي‌كنيم. شفافيت و فراگيري كليد هرگونه موفقيت در اين زمينه است. ما همچنين تمامي طرفين ذيربط را تشويق مي‌كنيم تا در گفت‌وگوي ملي مستقل شركت و اختلافات خود را از طريق تعامل و مذاكرات سازنده برطرف كنند. ما همچنين بايد از هر وسيله‌اي كه در اختيارمان است براي تسهيل فرآيند صلح در راستاي حفظ دستاوردهاي كنفرانس ۲۰۰۱ بُن (Bonn 2001) و به ويژه در چارچوب قانون اساسي جمهوري اسلامي افغانستان به عنوان پايه‌اي محكم براي رسيدن به هرگونه راه‌حل سياسي استفاده كنيم. توجه به ديدگاه‌هاي كشورهاي همسايه و در نظر گرفتن نگراني‌هاي مشروع آنها در طول چنين فرآيندي منجر به حمايت قوي‌تر منطقه‌اي از توافقنامه صلح خواهد شد. ما معتقديم كه سازمان ملل مي‌تواند در گردهم آوري گروه‌هاي داخلي و نيز شركاي بين‌المللي دولت افغانستان زير يك چتر براي تسهيل چنين فرآيندي نقشي فعال ايفا كند.
لزوم تشكيل جبهه متحد عليه داعش
وزير خارجه با اشاره به تهديد روزافزون داعش در افغانستان كه منجر به خونريزي بيشتر و گسترش تمايلات خطرناك فرقه‌اي شده، افزود: خطرناك‌تر از آن اين است كه داعش گروه‌هاي مسلح محلي را در رقابت براي جذب نيرو و حامي به افراط و تندروي كشانده است. همان‌گونه كه هيچ‌كس از ايجاد و حمايت داعش و ديگر گروه‌هاي افراطي در سوريه و عراق منفعتي كسب نكرد، از گسترش آن در افغانستان و آسياي مركزي هم سودي نصيب آنها نخواهد شد. اين روند دهشتناك بايد پيش از رسيدن به فاجعه بزرگ متوقف شود. ما قويا معتقديم كه نياز به تشكيل يك جبهه متحد عليه داعش و سپس مبارزه قدرتمند با آن داريم. افغانستان از لحاظ منابع طبيعي، كشوري غني و داراي ظرفيت‌هاي فراوان است. متاسفانه، مردم آن كشور از چنين ثروت بالقوه‌اي محروم شده‌اند. با فقر و توسعه‌نيافتگي هيچ‌گاه نمي‌توان انتظار موفقيت كامل در مبارزه با تروريسم، مواد مخدر و جرايم سازمان‌يافته داشت.
افغانستان را به شريكي امن براي منطقه و جهان تبديل كنيم
ظريف در پايان سخنانش گفت: ايران در حال ساخت سومين قطعه خط‌آهن خواف - هرات است كه افغانستان را به شبكه راه‌آهن ما و از آن طريق به كل منطقه و اروپا متصل مي‌كند. اين به تجار و كارآفرينان افغانستاني كمك مي‌كند كالاهاي خود را به بازارهاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي صادر كنند. ما همچنين تسهيلاتي از جمله دسترسي آسان به آب‌هاي بين‌المللي از طريق بندر راهبردي چابهار براي جامعه تجار افغانستان فراهم آورده‌ايم. خط‌آهن چابهار - زاهدان يك بخش اصلي كريدور شمال - جنوب را تكميل مي‌كند كه افغانستان و كشورهاي آسياي مركزي را از طريق چابهار به آب‌هاي آزاد متصل مي‌كند. بياييد براي نيل به افغانستاني با ثبات و امن همراه با صلح اميدوار باشيم. بياييد افغانستان را به شريكي امين براي منطقه و جهان تبديل كنيم. ايران آماده است تلاش‌هاي خود براي كمك به مردم و دولت افغانستان را تقويت كند تا آنها در مبارزه خود براي صلح موفق شوند و در اين راستا ما آماده همكاري با تمامي طرف‌هايي هستيم كه به دنبال دستيابي به اين هدف هستند.
ديدارهاي دوجانبه ظريف
محمدجواد ظريف، در حاشيه هشتمين كنفرانس وزراي «قلب آسيا» ديدارهاي دوجانبه‌اي را با مقام‌هاي كشور ميزبان و ساير شركت‌كنندگان در اين كنفرانس برگزار كرد. مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه پس از ديدار دوجانبه با ظريف در صفحه توييترش درباره موضوعات مورد گفت‌وگو در اين ديدار نوشت: «در ملاقاتم با جواد ظريف وزير امور خارجه ايران، درباره مناسبات دوجانبه و موضوعات منطقه‌اي به ويژه سوريه بحث و تبادل نظر كردم.» همچنين براساس اعلام وزارت خارجه ايران در اين ديدار در خصوص ابعاد مختلف روابط دوجانبه، مهم‌ترين مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي از جمله آخرين تحولات سوريه، شرايط عراق، افغانستان و ساير موضوعات مورد علاقه گفت‌وگو و تبادل نظر شده است.محمدجواد ظريف همچنين با محمد اشرف غني رييس‌جمهوري اسلامي افغانستان ديدار و گفت‌وگو كرد. روابط دوجانبه، تحولات سياسي جاري در افغانستان به ويژه گفت‌وگوي‌هاي صلح ميان گروه‌هاي افغانستاني با محوريت دولت اين كشور از محورهاي اصلي گفت‌وگو در اين ديدار بود.
توييت ظريف از استانبول:
آماده تبادل فراگير زندانيان هستيم
محمدجواد ظريف در صفحه توييتر خود نوشت: «پس از به خانه باز گرداندن گروگان‌مان در اين هفته، كاملا براي تبادل فراگير زندانيان آمادگي داريم. توپ در زمين ايالات متحده است. امروز بار ديگر و اين‌بار در نشست «قلب آسيا - روند استانبول» مشغول ديپلماسي منطقه‌اي هستيم تا توان خود را براي صلح و توسعه در افغانستان در كنار هم قرار دهيم.» #نخست_همسايگان