«مه‌شكن»؛ جديدترين تلاش صداوسيما براي تخريب رييس‌جمهوري حاشيه‌ساز شد
تحريف
روحانيِ جوان
سيدميلاد علوي
شايد از همان نخستين روز حضور حسن روحاني در قامت رييس‌جمهوري ايران در كاخ سفيدرنگ پاستور بود كه جدال‌ها و چالش‌ها آغاز شد؛ جدال‌ها و چالش‌هايي كه هر از گاه سبب شد تا دولت دوازدهم به اتهامات وارده به خود از قاب صداوسيماي جمهوري اسلامي واكنش نشان دهد آخرين نمونه اين چالش‌ها را مي‌توان در حاشيه پخش سريالي تحت‌عنوان «گاندو» رويت كرد كه طي آن، اهالي خيابان پاستور بارها و بارها ساكنان جام‌جم را مورد انتقاد قرار داده و از عملكرد ضد دولتي‌شان گلايه كردند. حالا در شرايطي كه آن غوغا به‌تازگي فروكش كرده، مستندي با نام «مه‌شكن» به جديدترين عامل ايجاد اختلاف ميان دولت و صداوسيما تبديل شده است؛ مستندي به تهيه‌كنندگي و كارگرداني «حسن حبيب‌زاده» كه تا لحظه نگارش اين گزارش، 40 قسمت آن روي آنتن صداوسيما رفته است.
اين مستند بر اساس ادعاها و اظهارات دست‌اندركارانش مي‌كوشد با بهره‌گيري از «كامل‌ترين مجموعه آرشيوي» روايتي بدون روتوش از تاريخ انقلاب اسلامي ارايه كند اما از قرار معلوم نه‌تنها در اين مسير توفيقي نداشته، بلكه به‌زعم ناظران با تحريف و تقطيع وقايع تاريخي و اظهارات مسوولان به‌ويژه آنها كه حالا در قامت رييس و وزير و وكيل در نهادها و قواي مختلف مشغول فعاليتند، عملا گفته‌هاي برخي افراد فعال در يك جناح خاص سياسي را تكرار كرده است. افرادي كه اگر تا چندي پيش پايگاه‌شان «شبكه افق» بود، حالا در تمام شبكه‌هاي صداوسيما حضوري پررنگ دارند و در آستانه يازدهمين دوره انتخابات مجلس، بارها و بارها با كردار و گفتارشان با سيل انبوه انتقادات ناظران و البته كاربران شبكه‌هاي اجتماعي مواجه شده‌اند.
«مه‌شكن» بدون روتوش
اين‌بار اما نه تمامي قسمت‌هاي پرتعداد مستند «مه‌شكن» كه در هركدام وقايع تاريخي به نوعي دستخوش تقطيع و بعضا تحريف شده، بلكه قسمت سي‌وسوم اين مستند اعتراض دولتي‌ها را در پي داشته است. بخشي از اين مستند بر كودتاي نوژه و وقايع رخ داده در نخستين جلسه اولين دوره مجلس شوراي اسلامي پس از كشف و خنثي‌سازي اين كودتا متمركز شده است. اين مستند در ابتدا با پخش اظهارات محمد محمدي ري‌شهري، حاكم وقت شرع دادگاه‌هاي ارتش و محسن رضايي، فرمانده وقت سپاه آغاز مي‌شود. هر دو اين افراد توضيحاتي را درباره چگونگي كشف و خنثي‌سازي كودتاي نوژه ارايه مي‌كنند ولي نكته قابل‌توجه جمله‌اي است كه گوينده اين مستند بر آن تاكيد مي‌كند؛ «انقلاب مي‌تواند روي اين نهاد مردمي حساب ويژه‌اي باز كند.» مخاطب اين جمله سپاه پاسداران است و زماني بيان مي‌شود كه نوبت به پخش اظهارات محسن رضايي رسيده است. با پايان گفته‌هاي رضايي و تاكيد دوباره گوينده بر «دستگاه اطلاعاتي مردمي» كه باتوجه به همزماني‌اش با اظهارات دبير فعلي مجمع تشخيص مصلحت نظام مقصودش اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است، نوبت به گفته‌هاي حسن روحانيِ جوان در قامت نماينده اولين دوره مجلس مي‌رسد.
تيرماه 59 مجلس در نشستي كه رياست آن بر عهده «يدالله سحابي» بوده، ماجراي كودتاي نوژه را با حضور مهدي چمران، وزير وقت دفاع بررسي مي‌كند. آن‌طور كه اين مستند نمايش داده، نخستين سخنران اين نشست رييس‌جمهوري فعلي ايران است. او در جريان اظهارات خود به انفجار رخ داده در سايت نظامي «پارچين» اشاره كرده و آن را «چهارمين آتش‌سوزي رخداده از ابتداي انقلاب» عنوان مي‌كند. روحانيِ جوان سپس از «مسامحه» بازرس وزارت اطلاعات گلايه كرده و در ادامه مطالبي را درباره وزارت دفاع بيان مي‌كند. گفته‌هاي روحاني با واكنش رييس وقت مجلس مواجه شده و او از «سوءاستفاده» ديگران از گفته‌هاي روحاني ابراز نگراني مي‌كند ولي در نقطه مقابل رييس‌جمهوري فعلي ايران تاكيد مي‌كند كه «مسائل مطرح‌شده سري نيست.» در ادامه اين مستند آيت‌الله اكبر هاشمي‌رفسنجاني نيز كه آن روزها در قامت نماينده مجلس ايفاي نقش مي‌كرد، تذكراتي را خطاب به روحاني بيان مي‌كند ولي او بازهم به گفته‌هايش ادامه داده و خواستار «دار زدن توطئه‌گران در نماز جمعه» مي‌شود. روحاني همچنين خواستار «قطع» و «كاهش» حقوق بازنشستگان ارتش شده و تاكيد مي‌كند كه «ممكن است اين افراد دوباره مرتكب توطئه‌اي عليه كشور» شوند.
اين مستند تا اينجاي كار توانسته تصويري خشن و مخالف با ارتش از رييس‌جمهوري فعلي ايران نشان دهد كه با حمايت تمام‌قد اصلاح‌طلبان و با شعارهاي به مراتب متفاوت نسبت به رقباي اصولگراي خود به پاستور برسد. اما موضوع به همين جا ختم نشده و در ادامه نوبت به همسوسازي گفته‌هاي روحاني با آنچه اين مستند «ضد انقلاب» معرفي كرده، مي‌رسد؛ آن‌هم از زبان وزير وقت دفاع. مهدي چمران در جريان نشست يادشده مجلس اول پشت تريبون مي‌رود و درحالي «كوبيدن» ارتش را همسويي با خواسته‌هاي «استعمار» معرفي مي‌كند كه اين مستند به‌خوبي توانسته روحانيِ جوان را چنين فردي معرفي كند. چمران سپس «كوبيدن» ارتش به صرف «شعارها و احساسات تندوتيز» را مورد انتقاد قرار داده و تمام‌قد از اين ارگان نظامي دفاع مي‌كند. جالب آنكه در پايان اين قسمت از مستند هاشمي‌رفسنجاني جملاتي را بيان مي‌كند كه حالا روحاني در قامت عالي‌ترين مقام انتخابي جمهوري اسلامي احتمالا بيش از هر فردي آن را احساس مي‌كند: «شما مسوول هستيد و فردا همين حرف‌ها را راجع به شما خواهند زد.»
دومين جوابيه تصويري
همان‌طوركه گفته شد صداوسيما بارها و بارها مسائلي را عليه دولتمردان و همچنين نمايندگان مجلس شوراي اسلامي مطرح كرده كه هركدام در نوع خود تكذيب شده ولي هرگز از قاب صداوسيما منتشر نشده است. آخرين نمونه‌اي كه اين رسانه در به اصطلاح برنامه‌اي تحقيقي هم نمايندگان اصلاح‌طلب پارلمان و هم دولتي‌ها را مورد هدف قرار داد، ماجراي «دختر آبي» است. هوادار استقلال تهران كه با خودسوزي مقابل دادگاه به زندگي خود پايان داد و افكار عمومي را متاثر ساخت. حالا بر سر ماجراي «مه‌شكن» دومين جوابيه تصويري پاستور درباره مستند جام‌جم تهيه و تقديم اين سازمان شده اما از قرار معلوم بازهم منتشر نشده تا اين جوابيه 12 دقيقه‌اي از طريق ساير رسانه‌ها منتشر شود.
هدف: روحاني
در جريان جوابيه تصويري دولت اين پرسش مطرح مي‌شود كه «چگونه» مستند با «تحريف و تقطيع» فراوان «13 مرتبه از صداوسيما» پخش شده است؛ پرسشي كه البته پاسخ مشخصي براي آن وجود ندارد ولي آنچه در جوابيه دولت جلب‌توجه مي‌كند، اظهارات حسام‌الدين آشنا و علي ربيعي به عنوان مشاور و سخنگوي دولت دوازدهم است. ربيعي در جريان اظهاراتش در اين مستند با اشاره به نظريه «بازنمايي» در علم ارتباطات از تلاش سازندگان اين مستند براي القاي چهره‌اي غيرواقعي از حسن روحاني سخن گفته و تاكيد مي‌كند: «براساس نظريه بازنمايي افراد معمولا آنچه دل‌شان مي‌خواهد، به جامعه نشان مي‌دهند و از ميان متني طولاني بخشي را انتخاب و در واقع بخشي از واقعيت را به جامعه نشان مي‌دهند و القا مي‌كنند. سازندگان اين مستند مبتني بر نظريه بازنمايي خواسته‌اند وجهي را كه دكتر روحاني در سال‌هاي حضور خود در كنار افرادي همچون شهيد ستاري، بابايي و لشگري داشته‌اند، ناديده بگيرند. اگر بيننده‌اي به صورت ابتدايي اين مستند را مي‌ديد به نظرش مي‌آمد كه هدف از ساخت اين مستند اطلاع‌رساني نبوده، بلكه آقاي روحاني بوده است.» حسام‌الدين آشنا نيز به عنوان رييس مركز بررسي‌هاي استراتژيك رياست‌جمهوري در بخش‌هايي از اين جوابيه تصويري با تاكيد بر لزوم ارايه اطلاعات درست از حوادث مهم و محوري انقلاب اسلامي مي‌گويد: «مردم درباره موضوعاتي از جمله كودتاي نوژه ۱۰ مرتبه يك فيلم يا مستند را نگاه نمي‌كنند؛ در همين راستا ما بايد يك مستند درباره هر موضوع بسازيم كه كسي روي دست آن مستند نسازد. موضوعاتي نظير كودتاي نوژه موضوعات ملي هستند و نبايد براي اينكه يك نفر را تخريب و به او حمله كنيم و حال او را بگيريم به موضوعات ملي سرسري نگاه كنيم چرا كه نتيجه اين اقدامات چيزي مي‌شود كه در پايان اين مستندها مردم بگويند اين بود؟ محققان اطلاعاتي، بازجويان، بازپرسان و قضات آن موضوع (واقعه كودتاي نوژه) هنوز زنده هستند و در مستندي كه تهيه شده جاي خالي آنها را مشاهده مي‌كنيم كه به ما بگويند اين ماجرا چگونه كشف شد و چه ابعادي داشت.» اين مقام مسوول همچنين با بيان اينكه «مهم‌ترين بخش‌هاي كودتاي نوژه در مباحثات مجلس شوراي اسلامي وجود ندارد، بلكه در جاهاي ديگري است»، خاطرنشان مي‌كند: «حسن روحاني در مجلس شوراي اسلامي اظهارات بسياري داشته است؛ اجازه دهيم يك مستند نيز با عنوان «حسن روحاني به مثابه نماينده مجلس» ساخته شود تا طي آن طول دوران نمايندگي او را آناليز كنيم.»