لايحه جديد براي كودك همسري و خطرات وام ازدواج براي كودكان
تندگويان: وام را
به جامعه هدف بدهيد
گروه اجتماعي |محمدمهدي تندگويان، معاون ساماندهي امور جوانان وزارت ورزش و جوانان كه چندي قبل از پرداخت وام ازدواج انتقاد كرده بود و آن را مشوقي براي كودك‌همسري تحليل كرده بود بار ديگر از پرداخت وام ازدواج به دختران ۱۳ تا ۱۵ سال انتقاد كرد. اين در حالي است كه درست در همين روز خبري از تصويب لايحه‌اي جديد در كميته فرعي كميسيون لوايح دولت منتشر شده كه گرچه عنوانش «تدوين لايحه‌اي جديد براي مقابله با «كودك همسري» است اما صرفا بر يك امر قديمي يعني ممنوعيت ازدواج در 13 سالگي تاكيد كرده است. با اين حال تندگويان در مورد تسهيلات اعطايي براي ازدواج تاكيد كرده است: تسهيلات ازدواج بايد به جامعه هدف واقعي داده شود نه افراد زير ۱۸ سال.
لايحه جديد براي چه كاري
بحث درباره كودك‌همسري مدت‌هاست كه با موانع سنتي متوقف شده است. گرچه برخي از مراجع نيز مخالفت خود را با اين پديده اعلام و حتي بر حرمت آن تاكيد كرده‌اند اما در مجلس آنچه بايد به عنوان قانون مانع از اين پديده شود به تصويب نرسيد و از روند قانونگذاري خارج شد. در چنين شرايطي خبرگزاري دانشجويان ايران در گفت‌وگو با زهرا جعفري، كارشناس ارشد دفتر بررسي‌هاي امور حقوقي معاونت رييس‌جمهور در امور زنان و خانواده از تدوين لايحه جديد براي مقابله با كودك‌همسري خبر داده است. اما نكته تعجب‌برانگيز اظهارنظر اين كارشناس اين جمله است كه تصريح كرده: اين لايحه كه حداقل سن ازدواج را براي دختران ۱۳ سال و براي پسران ۱۵ سال تعيين كرده است با حمايت اعضاي كميته فرعي كميسيون لوايح دولت به تصويب رسيد. پرسش اينجاست كه مگر ازدواج دختراج زير 13 ساله طبق قانون ممكن است؟ بنابر اظهارات اين كارشناس در حال حاضر طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدني ازدواج دختر در زير سن ۱۳ سال تمام شمسي و پسر در زير سن ۱۵ سال تمام شمسي با اجازه دادگاه و اذن ولي و رعايت مصلحت مجاز است. لذا لايحه مذكور ازدواج دختران زير ۱۶ سال و پسران زير ۱۸ سال را ممنوع كرد و علاوه بر آن اجازه مي‌داد كه دختران بين ۱۳ تا ۱۶ سال و پسران بين ۱۶ تا ۱۸ سال با حكم دادگاه خانواده ازدواج كنند. اما اين لايحه موفق به تصويب در كميته فرعي كميسيون لوايح دولت نشد.
انتقاد دوباره از اعطاي وام به ازدواج كم‌سن‌ها
«محمدمهدي تندگويان» معاون ساماندهي امور جوانان وزارت ورزش و جوانان درباره جزييات طرح وام ۵۰ ميليون توماني ازدواج گفت: هر سال درباره افزايش وام ازدواج، كميسيون فرهنگي مجلس تصميم مي‌گيرد و اين كميسيون وام ۳۰ ميليون توماني امسال را ۵۰ ميليون تومان ابلاغ كرده است. البته اين موضوع بايد به كميسيون تلفيق برود و بعد براي آن تصميم‌گيري شود اما هنوز جزييات شرايط اين وام به ما اعلام نشده و نمي‌دانيم آيا شرايط سني در آن لحاظ شده است يا نه؟ او درباره اين افزايش رقم وام گفته است: يك مشكل حاد در زمينه وام‌هاي ازدواج، نحوه بازپرداخت اقساط توسط افراد است، جوانان براي بازپرداخت وام ۳۰ ميليون توماني مشكل دارند بنابراين بايد در نظر داشت كه آيا با افزايش وام، نحوه بازپرداخت هم در نظر گرفته شده است؟ مجموع اقساط وام ۳۰ ميليون توماني براي زوجين حدود يك ميليون و ۱۰۰ هزار تومان مي‌شود و اگر مبلغ وام ازدواج به ۵۰ ميليون تومان برسد، ميزان قسط حدود دو ميليون تومان خواهد شد كه بسياري از جوانان از عهده آن برنمي‌آيند. اين مساله‌اي است كه نمي‌دانم كميسيون فرهنگي به آن توجه داشته است يا خير. به گزارش ايلنا معاون ساماندهي امور جوانان با تاكيد بر اينكه همواره اصرار داشته‌ايم كه به سن متقاضيان وام ازدواج توجه ويژه شود، گفت: طبق قانون، دختران رنج سني ۱۳ تا ۱۵ سال مي‌توانند وام ازدواج بگيرند و اين براي پسران مقدور نيست، پسران بعد از سن ۱۸ سالگي قادر به دريافت وام ازدواج هستند. همين مساله موجب شده، افزايش آمار ازدواج در دختران زير ۱۵ سال تا 4 برابر افزايش يابد و اين از نظر ما پيام خوبي نيست. تندگويان همچنين گفته است: از آنجا كه جزييات طرح افزايش وام ازدواج به دست ما نرسيده، نمي‌دانيم آيا به مقوله سن توجه شده و آيا تسهيلات خاصي براي كم شدن عدد اقساط جوانان در نظر گرفته شده يا نه اما در مجموع من با افزايش وام ازدواج براي جوانان مخالف نيستم و اين آگاهي را دارم كه جوانان مشكلات اقتصادي دارند. به هر حال با وجود تورم و مشكلات مالي چاره‌اي جز اين نيست اما بايد مشروط بر اين باشد كه جوان توانايي بازپرداخت را داشته باشند. او در ادامه توضيح داد: زماني كه وام ازدواج به ۳۰ ميليون تومان رسيد، قرار بر آن شد كه از جوانان دو ضامن بخواهيم ولي برخي شعب اعلام كردند كه اغلب جوانان توانايي معرفي دو ضامن را ندارند به همين دليل قرار شد يك ضامن در نظر گرفته شود. حال مشخص نيست كه با وام ۵۰ ميليون توماني آيا وجود يك ضامن كفايت مي‌كند؟ يا فكري براي بازپرداخت اقساط و سن متقاضيان وام شده است؟ اگر همه اين موارد لحاظ شده باشد ما با وام ازدواج ۵۰ ميليوني موافقيم ولي اگر لحاظ نشده باشد، خواهش مي‌كنيم به اين مساله توجه شود. معاون ساماندهي امور جوانان به موضوع ديگري اشاره كرده و گفته است: در جامعه ما طي 3 سال وام ازدواج افزايش داشته اما افزايش نرخ ازدواج نداشته‌ايم. از نظر ما افزايش وام روي افزايش آمار ازدواج تاثيري نداشته ولي اگر به جوانان كمك مي‌كند ما هيچ مخالفتي با آن نداريم و اميدواريم شبكه بانكي بتواند به سهولت اين وام را تامين و در اختيار جوانان قرار دهد. تندگويان درباره اهميت ازدواج در رنج سني ۱۸ تا ۳۵ سال گفته است: قانون به دختران زير ۱۳ سال وام ازدواج نمي‌دهد. طبق مقرارت بانك مركزي دختران ۱۳ تا ۱۵ همچنين پسران از سن ۱۵ سال به بالا مي‌توانند وام ازدواج بگيرند. جامعه هدف واقعي ازدواج در كشور از نظر ما جوانان در رنج سني ۱۸ تا ۳۵ هستند. بنابراين دولت و ما بايد روي جامعه هدفمان متمركز شويم. در اين چند سال افزايش ازدواج در جامعه هدف واقعي كه گروه ۱۸ تا ۳۵ سال هستند، وجود نداشته است ولي از سال گذشته جامعه‌اي كه هدف واقعي ما نيست يعني در ميان دختران زير ۱۵ سال افزايش ازدواج داشتيم. او در توضيح اين وضعيت افزوده است: جامعه هدف ما از وام ازدواج هيچ تاثير مثبتي نگرفته ولي جامعه‌اي كه اصلا هدف ما نبوده به شكل ناگهاني به 4 برابر ازدواج رسيده است. او در پاسخ به اين سوال كه چرا يك قانون مدون براي اينكه به گروه سني زير ۱۸ سال وام ازدواج تعلق نگيرد، وجود ندارد؟ گفت: دقيقا درخواست ما همين است و اين را در لايحه‌اي كه براي تصويب مي‌رود، مي‌توان اضافه كرد و البته مجلس مي‌تواند اين كار را انجام دهد و اين كار ما نيست. ما درخواستمان اين است كه مجلس هم در بازپرداخت وام به جوانان كمك كند و هم به سني كه قرار است اين وام را بگيرند، دقت شود و يك كف براي آن در نظر بگيرند. به نظر ما افراد زير ۱۸ سال نبايد وام ازدواج بگيرند ولي اين امر در اختيار مجلس است.