«مونيخ» و ژئوپليتيك جهاني
عبدالرضا فرجي‌راد
«كنفرانس سالانه امنيتي مونيخ» كه به داووس امنيتي معروف شده، امسال نيز به سنت هر ساله از جمعه (25 بهمن ماه) تا يكشنبه (27 بهمن ماه) در شهر مونيخ آلمان برگزار مي‌شود. قريب به 5 دهه است كه اين كنفرانس در مونيخ برگزار مي‌شود و هر چند هيچ‌وقت يك نتيجه آني از اين كنفرانس‌هاي سالانه انتظار نرفته و نمي‌رود ولي به جهت لابي‌هايي كه در طول كنفرانس بين سران و ديپلمات‌هاي ارشد كشورهاي مختلف صورت مي‌گيرد تاثيرات خود را در سطح جهاني و منطقه‌اي بر جاي مي‌گذارد.
در خبرها آمده است حدود 30 رهبر و حدود يك‌صد وزير خارجه از كشورهاي مختلف در كنفرانس سال جاري شركت مي‌كنند. هر چند موضوع اصلي كنفرانس چرايي دوري كشورها از غرب است اما مسائل مختلف ژئوپليتيكي جهان از جنس مسائل مربوط به عراق، سوريه، افغانستان، ليبي، پرونده هسته‌اي ايران، يمن و چندين موضوع ديگر به بحث گذاشته خواهد شد. دلايل مختلفي را مي‌توان براي موضوع اصلي كنفرانس يعني گرايش كمتر كشورها به غرب كه باعث نگراني كشورهاي امريكاي‌شمالي و اروپا شده، ذكر كرد. بي‌اعتمادي به ايالات‌متحده امريكا به خاطر سياست‌هاي تحميلي خود به‌ويژه در دوره رياست‌جمهوري ترامپ و فشارهاي سياسي، اقتصادي و امنيتي به ديگر كشورها حتي كشورهاي متحد امريكا، بي‌توجهي به توافق‌هاي بين‌المللي، كنار گذاشتن سازمان‌هاي بين‌المللي ازجمله سازمان ملل متحد، ناديده گرفتن منافع اقتصادي ديگر كشورها و صرفا توجه به منافع اقتصادي امريكا، از عوامل مهم كم‌توجهي سال‌هاي اخير كشورها نسبت به غرب به حساب مي‌آيد. ضمن اينكه ضعف اروپا و ايجاد شكاف در اتحاديه اروپايي، رويكرد مثبت بعضي اعضاي اتحاديه به‌ويژه شرق اروپا نسبت به چين و روسيه، برگزيت، كمك‌هاي سرمايه‌اي چين به كشورهاي مختلف و از جمله كشورهاي جهان سوم، جان گرفتن و نفوذ تدريجي روسيه در خاورميانه، شرق دور و شرق اروپا از ديگر عوامل نگراني غرب است. در كنفرانس امنيتي مونيخ جاري باتوجه به اختلافات روسيه و تركيه در رابطه با درگيري‌هاي ادلب ملاقات وزراي خارجه اين دو كشور با يكديگر قابل‌توجه خواهد بود، ضمن اينكه امريكايي‌ها اعلام كرده‌اند تا دو هفته آينده خبرهاي خوشي از معامله با طالبان ارايه خواهند كرد، لذا مساله صلح افغانستان نيز اهميت دارد، به‌ويژه آنكه اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان نيز در اين كنفرانس سخنراني خواهد كرد. حضور وزراي خارجه ايران و امريكا در اين كنفرانس توجه خبرنگاران و رسانه‌هاي بين‌المللي را جلب خواهد كرد، به ويژه آنكه مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات‌متحده امريكا اعلام كرده براي مقابله با ايران در اين كنفرانس حضور خواهد يافت. بايد انتظار داشت كه وزير خارجه امريكا علاوه بر مصاحبه‌ها و تبليغات منفي عليه جمهوري اسلامي ايران، ملاقات‌هايي با شخصيت‌هاي اروپايي و متحدان عرب خود صورت داده تا حضور خود را موفق جلوه دهد. بعيد است كه مقامات و سياستمداران اروپايي دست همكاري و دوستي به سمت مايك پمپئو دراز كنند، زيرا اروپايي‌ها هيچ‌گونه اعتمادي به سياست‌هاي تنش‌زاي دونالد ترامپ در منطقه خاورميانه و مساله هسته‌اي ايران ندارند. بر همين اساس وزير خارجه امريكا موفق نخواهد شد اروپاييان را به سمت گفت‌وگو براي فعال‌سازي مكانيسم ماشه سوق دهد. اروپايي‌ها ترجيح مي‌دهند تا انتخابات بعدي رياست‌جمهوري امريكا صبر پيشه كنند. طبيعي است كه وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران در اين كنفرانس علاوه بر شركت در پنل مربوطه در ملاقات با شخصيت‌هاي جهاني و نيز مصاحبه با اصحاب رسانه سياست‌هاي خصمانه ايالات‌متحده امريكا را به چالش بكشد.