ديرهنگام اما درست
فاطمه ذوالقدر
در پي اعلام نحوه ارايه تسهيلات و كمك دولت به خانوارها به دليل شيوع كرونا و توقف چرخه كسب و كار در كشور، روز گذشته شاهد ازدحام مردم مقابل دفاتر تلفن همراه در شهرهاي مختلف كشور بوديم. شهروندان سرپرست خانواري كه مي‌خواستند با خريد و دريافت سيم‌كارت تلفن همراه به نام خود، نسبت به دريافت وام يك ميليون توماني از دولت اقدام كنند و اين مساله و نحوه حضور شهروندان كنار يكديگر بدون رعايت فاصله‌گذاري فيزيكي - از آنجا كه مي‌تواند سلامتي شهروندان را در خطر قرار دهد - با انتقادهاي ناظران و افكار عمومي مواجه شد.
در اين رابطه بايد توجه داشته باشيم كه قطعا امكان اين مساله وجود داشت كه با اتخاذ تدابيري، بدون نياز به گرفتن سيم‌كارت اين كار انجام شود. چرا كه خريد سيم‌كارت جديد اولا براي مردم هزينه دارد و حتي اگر اعلام كنند كه دريافت سيم‌كارت به صورت رايگان انجام مي‌شود، باز هم نياز به انجام يك سري كارهاي اداري است كه در نتيجه همان طور كه شاهد بوديم، ازدحام ايجاد مي‌شود. با توجه به اينكه اطلاعات همه افرادي كه يارانه دريافت مي‌كنند و در حال حاضر مشمول دريافت وام يك ميليون توماني به دليل شيوع كرونا مي‌شوند، در سامانه‌هاي مختلف دولتي وجود دارد. مسوولان مي‌توانستند ساز و كاري در نظر بگيرند كه بدون نياز به دريافت سيم‌كارت اين روند انجام شود. به هر حال شهروندان سرپرست خانوار پيشاپيش مشخص هستند و درنتيجه دولت مي‌توانست سامانه‌اي در نظر بگيرد كه اين افراد با استفاده از هر سيم‌كارتي پيامك‌شان را ارسال و اين وام را دريافت كنند و ديگر نيازي به گرفتن سيم‌كارت جديد به نام خودشان نباشد. همچنين حداقل كاري كه بايد انجام مي‌شد، اين بود كه پيشاپيش تدابيري بينديشند كه دريافت سيم‌كارت از همان ابتدا به صورت آنلاين انجام شود و از طريق انتشار خبر يا ارسال پيامك، مردم را از اين موضوع كه مراحل و روند نام‌نويسي‌شان به صورت آنلاين انجام شده، مطلع كنند. نكته حايز اهميت اما اينجاست كه ظاهرا مسوولان فكر نمي‌كردند كه با اين حجم تقاضا مواجه شوند و اين تعداد داوطلب براي دريافت اين وام اقدام كنند و چنين صف‌هايي تشكيل شود كه اين خود نگران كننده است. ما مساله‌اي مشابه همين را در هفته پيش هم تجربه كرده بوديم؛ چنان‌كه پايان فروردين ماه، موعد پايان اعتبار دفترچه‌هاي بيمه بسياري از شهروندان بود و به همين دليل ما شاهد ازدحام و صف‌هاي طولاني در شعبه‌هاي تامين اجتماعي بوديم. بعد از ايجاد اين صفوف بود كه وزير كار اعلام كرد كه دفترچه همه اين افراد بدون حضور و بي‌نياز به انجام كاري، به صورت خودكار تمديد خواهد شد و اين پرسش ايجاد شد كه چرا اين اعلام زودتر صورت نگرفت؟! به هر حال وقتي در شرايط بحراني هستيم، بايد در هر وزارتخانه كميته‌هاي مخصوصي تشكيل شود و اين مسائل را بررسي كنند؛ چرا كه هر وزارتخانه‌اي بهتر مي‌داند كه چه مسالي ممكن است در اين شرايط بحراني باعث نگراني مردم يا ايجاد صفوف شود و با پيش‌بيني مواردي از اين دست، مي‌توانند از بروز چنين اتفاقاتي جلوگيري كنند. همان طور كه اعلام شد پرداخت قبوض آب، گاز و برق به مدت ۳ ماه به تعويق بيفتد، بهتر بود در مورد مسائل اين‌چنيني نيز تدابيري مشابه در نظر گرفته و به‌موقع اطلاع‌رساني مي‌شد. حالا چه امروز و مربوط به پرداخت وام يك ميليون توماني باشد و چه مسائلي كه ممكن است در آينده با آنها مواجه باشيم. ما نمي‌توانيم بگوييم كسي در اين زمينه مقصر است؛ چرا كه اين مشكل غيرمنتظره و كم‌سابقه بود. ما در حال گذراندن بحراني هستيم كه تاكنون مشابه آن را نداشته‌ايم و قطعا با ميزاني قصور و تاخير در اتخاذ برخي تصميم‌ها يا بروز برخي ناهماهنگي‌ها مواجهيم كه طبيعي است اما لازم است هر كدام از اين موارد، لااقل درسي براي آينده شده و شاهد تكرار يك اشتباه در شرايط خاص و بحراني كنوني نباشيم. با اين همه اما اين نكته نيز غيرقابل انكار است كه اين شرايط كاملا استثنايي است و تنها مربوط به كشور ما هم نبوده و امروز، تمام كشورهاي دنيا با مسائلي مشابه مواجه هستند. با اين وجود بايد تدابيري اتخاذ شود كه پيش از بروز مشكلاتي از اين دست نباشيم كه ديروز در جريان دريافت سيم‌كارت تلفن همراه -به عنوان مقدمه‌اي از بروكراسي دريافت وام يك ميليون توماني رقم خورد - شاهد بوديم. فراموش نكنيم كه ماهي را هر وقت از آب بگيريم، تازه است. اين نكته خوب و درس عبرتي بزرگ براي مديران دولت بود كه از اين پس از ايجاد صف‌هاي طولاني دست‌كم به دلايلي ناضرور همچون چيزي كه در اين غائله شاهد بوديم، نباشيم. امروز بسياري از امور اداري از طريق اينترنت قابل انجام است و با ميزاني هماهنگي، مي‌توان نه‌تنها مانع از بروز اين مشكلات شد، بلكه در هزينه‌ها صرفه‌جويي كرد. ديروز هم شاهد بوديم كه وقتي وزير ارتباطات دو، سه ساعت پس از ايجاد اين صفوف طولاني و خطرناك اعلام كرد كه اين كار بايد به‌صورت آنلاين انجام شود، اين موضوع با ارسال پيامك به شهروندان اطلاع‌رساني شد و درنتيجه در فرصتي كوتاه، از شدت ازدحام مردمي كاسته شد. به هر حال واكنش نسبتا فوري وزير اقدام مثبتي بود اما بهتر بود اين مساله را پيش‌بيني مي‌كردند تا نياز به علاج بعد واقعه نباشد.