خبر خوب كرونايي، اما ...

مطابق اعلام رسمي وزارت بهداشت، آمار ابتلا به كرونا و مرگ و مير ناشي از آن در سطح كشور از 10 فروردين به اين سو رو به كاهش بوده است. درحالي كه اوج ابتلا در 10 فروردين 3186 و فوتي‌ها در 16 فروردين 158 اعلام شده، اين دو آمار در 28 فروردين به ترتيب 1606 و 92 بوده است. در حالي كه كاهش شمار فوتي‌ها با توجه به توان بالاي نظام درماني كشور و تلاش و از خودگذشتي پرسنل درماني قابل درك است، اما ضروري است مقامات بهداشتي توضيحاتي در مورد كاهش چشمگير موارد ابتلا، به مردم و نيز به جامعه تخصصي بين‌المللي بدهند...

 خاصه آنكه اين ميزان كاهش از ابتلا با الگوهاي بين‌المللي نيز تا حدي ناهمخوان است.  يكي از دلايل اين توفيق قطعا تعطيلات نوروز و شروع حداقلي از فاصله‌گذاري اجتماعي و منع سفر از 6 فروردين به بعد است. اما همزمان مي‌دانيم كه طبق اعلام سرپرست هلال احمر در 4 فروردين 8.5 ميليون سفر در 19 استان در تعطيلات انجام شده است. مثلا ايتاليا به رغم تعطيلي و قرنطينه كامل پليسي در سراسر كشور و انجام يك ميليون و 250 هزار تست تنها توانست در همين دوره (10 تا 28 فروردين) موارد ابتلاي روزانه را از 4050 به 3786 كاهش دهد. روند كم و بيش مشابهي نيز در ديگر كشورها ديده مي‌شود.  يكي از دلايل ناهمخواني الگوي ابتلا در ايران با الگوهاي جهاني مي‌تواند ملاك‌ ابتلا و فوت باشد. در ايران به‌گفته مقامات از جمله اخيرا دكتر سميعي، مديركل آزمايشگاه‌هاي وزارت بهداشت، موارد مثبت قطعي مواردي است كه با تست PCR-RT اثبات شده باشد و كساني تست مي‌شوند كه با علائم حاد در بيمارستان بستري شده باشند. لذا، بيماران يا مرگ‌هايي كه به اين ترتيب تشخيص طبي نشده باشند، در زمره مبتلايان به كرونا دسته‌بندي نمي‌شوند. و اينها براساس تجربه چين، حدود 80 درصد مبتلايان را شامل مي‌شوند. اين به اين معني است كه از كساني كه در تماس با مبتلايان بوده (شايد به استثناي اعضاي خانواده) يا عموم مردم تست گرفته نمي‌شود. در حالي كه به گفته دكتر سميعي روزانه در ايران حدود 10 هزار تست انجام مي‌شود، شمار تست‌هاي روزانه در آلمان بيش از 110 هزار است. مي‌دانيم كه ويروس كرونا مي‌تواند تا 14 روز در بدن مبتلا كه همزمان ناقل هم هست، نهفته باشد. كساني نيز كه علائم خفيف دارند ولي مراجعه نمي‌كنند يا مراجعه تلفني مي‌كنند نيز كانديداي تست نيستند. به‌علاوه، به گفته دكتر سميعي آزمايشگاه‌هاي مجاز به انجام تست كرونا، تنها مجاز به بررسي نمونه‌هاي ارسالي از سوي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي هستند.
اين در حالي است كه سازمان بهداشت جهاني بسيار بر تست گسترده تاكيد كرده است. مدير كل اين سازمان يك ماه قبل گفت يك پيام ساده براي همه كشورها دارد: تست، تست، تست. و اضافه كرد كه «نمي‌توان با چشم بسته آتشي را فرونشاند.» كشورهايي مانند ايسلند، كره جنوبي و آلمان كه در مبارزه با كرونا موفق‌تر بوده و خسارات اقتصادي كمتري را متحمل شده‌اند، بيشترين تست را انجام داده‌اند. در اين كشورها از جمله مراكزي براي تست عموم مردم در خودروهاي خودشان ايجاد شده است. افراد ضمن اينكه داخل خودرو خود هستند، تست مي‌دهند و جواب آن را از طريق پيامك دريافت مي‌كنند. كساني كه تست آنها مثبت مي‌شود، مشمول ردگيري تماس‌هاي‌شان طي دو هفته ماقبل مي‌شوند تا مشخص شود كه چه كساني از طريق آنها مبتلا شده‌اند.  مشكل ديگر كيفيت تست‌ها است. شايد بخش عمده‌اي از تست‌هاي مصرفي در ايران از چين وارد مي‌شود و مي‌دانيم كه شمار زيادي از كشورهاي اروپايي اعلام كرده‌اند كه كيت‌هاي تشخيصي وارد شده از چين به درجات مختلف دقيق نبوده يا تنها تحت شرايط خاصي كاربرد دارند؛ ضمن اينكه حساسيت حتي بهترين تست‌ها نيز به دلايل مختلف هيچگاه صددرصد نيست. البته مشكلات ناشي از تست در همه كشورها تجربه شده است. مثلا در هفته گذشته شهر نيويورك 3700 فوتي جديد ناشي از كرونا را گزارش كرد كه در گذشته و بدون تست فوت شده و به عنوان بيمار كرونايي دسته بندي نشده بودند. در امريكا بر عهده پزشكي قانوني شهرها است كه علت مرگ را به‌طور دقيق مشخص كند.
در موارد ديگري نيز ارايه توضيحات تفصيلي از مقامات بهداشتي ما ضروري است. مثلا اينكه چرا بر خلاف ديگر كشورها، آمار ابتلا به كرونا و فوت در شهرها و استان‌ها از 3 فروردين به بعد متوقف شده است. توضيح دكتر حريرچي مبني بر اينكه اگر اين آمارها را اعلام كنيم مردم به مناطق كمتر مبتلا مي‌روند، چندان منطقي نيست. اولا دولت بايد اعمال محدوديت كند و ثانيا مردم مگر مي‌توانند به اين راحتي محل زندگي خود را تغيير دهند. به هر حال، مادام كه اين بيماري در همه كشورها كنترل نشده، هيچ كشوري مصون نيست. ايران بايد خود را براي هر احتمالي آماده كند.