علي بابا و حكومت جهاني
سعيد عابدپور
به ياد بياوريم، رمان مشهور 1984 از جورج اورول. برادر بزرگي كه همه چيز را مي‌داند و همه چيز را كنترل مي‌كند. اين پيشگويي شگفت‌انگيز اورول از آينده تنها در شوروي تحقق نيافت بلكه جهان اكنون در نيمه راه 1984 گام برمي‌دارد. به نام كنترل ويروس كرونا و از طريق ايجاد ترس هم‌اكنون به تدريج كشورهاي بزرگ، سيستم‌هاي مختلف كنترل را بر شهروندان‌شان به صورت محسوس و نامحسوس اعمال مي‌كنند.
مهم‌ترين مساله در ايجاد اين كنترل، ترس است. حكومت‌ها قرن‌هاي متمادي از طريق ايجاد ترس، بقاي خود را تضمين كرده‌اند. در دوران جنگ سرد، ترس از حمله اتمي، مهم‌ترين ابزار شوروي در ايجاد انواع محدوديت‌ها و فشارهاي امينتي بود. انور خوجه با تصور احتمال حمله اتمي در بين مردم آلباني ترس عجيبي حاكم كرده بود. براي مقابله با ويروس كرونا، اقدامات فوري و ايجاد محدوديت‌ها امري ضروري است. كنترل رفت و آمد، محدوديت ارتباطي، ايجاد فاصله، قرنطينه و ساير اقدامات مهم‌ترين ابزار كاستن تاثيرگذاري ويروس است ولي همين مبارزه با ويروس، فرصتي بلكه بهانه‌اي براي افزايش نظارت فردي و اجتماعي، كنترل ديجيتالي از طريق هوش مصنوعي و سانسوردر كشورهاي چين، امريكا و حتي اروپا شده است. چين از طريق سيستم فراگير و تماميت‌خواهانه خود، سيستم ديجيتالي براي نظارت فردي ايجاد كرده و حكومت در جريان آگاهي از رفت و آمد هر فردي است. دولت چين از طريق مشاركت با «علي بابا» يكي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي تجاري جهان، مدل نظارت بر رفتار هر فرد را ايجاد كرده است. هر فرد مصرف كننده 3 باركد دارد. باركد قرمز كه به معناي ممنوعيت خروج فرد از خانه در دو هفته است، باركد زرد براي قرنظينه 7 روزه در خانه و باركد سبز براي رفت و آمد آزادانه. اين باركدها هنگام ورود فرد به فروشگاه‌ها فعال مي‌شوند و اطلاعات به پليس منتقل مي‌شود. همين نوع كنترل را اسراييل دارد و بدون اطلاع شهروندان از طريق تلفن‌هاي همراه آن را اعمال مي‌كند. در اروپا، كشورهايي مانند فرانسه و آلمان اين شيوه را از طريق سيستم backtrackinga اعمال مي‌كنند. تلفن هوشمند اطلاعات موقعيت جغرافيايي فرد را در اختيار حكومت قرار مي‌دهد. واشنگتن پست گزارش كرده كه دولت امريكا با فيس‌بوك، گوگول و ساير شبكه‌هاي اجتماعي درباره محدوديت‌هاي دوران كنوني مقابله با ويرس صحبت كرده است. شركت‌هاي تله‌كام اروپا در همكاري با دولت‌ها براي در اختيار قرار دادن مشخصات فردي، رفت و آمد و ساير اطلاعاتند. از طريق تلفن همراه، دولت‌ها اطلاع كامل از رفت و آمد، خريد و فروش، ارتباط با ساير افراد و ساير اطلاعات خصوصي را دارند. افشاگري ادوارد اسنودن درباره سيستم جمع‌آوري اطلاعات از طريق نظارت NSA به مجادلات سياسي در سال 2013 انجاميد. براساس سخنان اسنودن، سيستم Echelon از سال 1971 براي كنترل جهاني ايجاد شده و اكنون برنامه‌هاي ديگري چون PRISM, XKeyscore Tempora در قالب همكاري استراتژيك «شناخت كامل اطلاعات» توسط 5 كشور امريكا، كانادا، استراليا، نيوزلند و انگلستان انجام مي‌شود. مبارزه با ويروس كرونا فرصتي گرانبها در اختيار كشورهاي بزرگ براي كنترل كامل اطلاعاتي از شهروندان و بسط كنترل جهاني ايجاد كرده است. جهان به صورت ناگزيري به سمت كنترل بيشتر شهروندان پيش مي‌رود. قدرت‌هاي بزرگ با امكانات وسيع دايره جاسوسي خود را با توجه به هوش مصنوعي به شدت گسترش داده‌اند. در اين جهان كه گرايش به سمت كنترل بيشتر شهروندان، اجتماعات و دولت‌ها دارد با پيدايش بيشتر كشورهايي چون اسراييل روبه‌رو هستيم. كشورهايي كه از زمين و آسمان تمامي حركت‌هاي شهروندان را زير زيره‌‌بين دارند. بسيار دور نيست، چين در اين زمينه عقب‌ماندگي‌هاي تكنولوژيك خود از امريكا را پر كند و دو ابرقدرت امريكا و چين در رقابت براي كنترل جهان، قدرت‌هاي اطلاعاتي هوشمند خود را افزايش بخشند.