انتقال تورم به كالاهاي سرمايه‌اي

گروه اقتصادي

در اولين روز مرداد، نرخ تورم اولين ماه تابستان منتشر شد. براساس تازه‌ترين گزارش مركز آمار، نرخ تورم سالانه تيرماه براي خانوارهاي كشور به 26.4 رسيد كه با وجود كاهش 1.4 واحدي نسبت به ماه قبل اما به نظر مي‌رسد تاثيرات افزايش نرخ در تيرماه در آن لحاظ نشده است. نرخ تورم سالانه بدان معناست كه يك خانوار براي خريد يك سبد مشخص از كالا و خدمات در تيرماه سال جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 26.4 درصد پول بيشتري هزينه كرده است. نكته ديگر اين است كه نرخ تورم سالانه براي خانوارهاي شهري و روستايي در مرداد به ترتيب 1.3 و 1.8 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل كاهش داشته است. با وجود كاهش نرخ تورم سالانه در تيرماه، اما همچنان ترديدهايي در خصوص هدفگذاري تورم وجود دارد.

افزايش 4.4 درصدي تورم نقطه‌اي

در بخش ديگري از گزارش مركز آمار نرخ تورم نقطه‌اي كه درصد تغيير عدد شاخص قيمت‌ها نسبت به تير سال 98 است، با افزايش 4.4 درصدي به 26.9 درصد رسيده است. براساس اين گزارش نرخ تورم نقطه‌اي گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» با افزايش 6.1 واحد درصدي به 21 درصد و گروه «كالاهاي غيرخوراكي و خدمات» با افزايش 3.4 واحد درصدي به 29.8 درصد رسيده است اما نرخ تورم نقطه‌اي براي خانوارهاي شهري پايين‌تر از تورم نقطه به نقطه شهري و حدود 27 درصد است كه ناشي از افزايش 4.3 واحدي نسبت به مدت مشابه سال قبل است. خانوارهاي روستايي نيز تورم حدود 26 درصدي را تجربه كرده‌اند كه نسبت به خرداد افزايشي حدود 5 درصد داشته است.

تورم ماهانه بر مدار افزايش

نرخ تورم ماهانه يا همان درصد تغيير عدد شاخص قيمت، نسبت به ماه قبل در تير سال جاري به 6.4 درصد رسيد كه در مقايسه با گزارش نرخ تورم خرداد ماه، نشان از افزايش 4.4 درصدي است. از سوي ديگر تورم ماهانه براي گروه‌هاي عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» و «كالاهاي غير خوراكي و خدمات» نيز به ترتيب 6.7 درصد و 6.3 درصد گزارش شده است. نرخ تورم ماهانه براي خانوارهاي شهري 6.5 گزارش شده كه نسبت به آخرين ماه از بهار افزايشي 4.5 درصدي داشته است. همچنين اين نرخ براي خانوارهاي روستايي نيز 5.9 درصد بوده كه نسبت به ماه قبل با افزايشي 3.7 درصدي همراه بوده است.

تغييرات تورم در دهك‌هاي هزينه‌اي

در بخش ديگري از اين گزارش دامنه تغييرات نرخ تورم سالانه در ماه مورد بررسي اعلام شد كه بر اين اساس براي دهك‌هاي مختلف هزينه‌اي از 24.2 درصد براي دهك اول تا 28.9 درصد براي دهك دهم است. فاصله حدود 5 درصدي ميان دو دهك نشان مي‌دهد كه با وجود برخي اقدامات نظير اعطاي يارانه معيشتي و نقدي به طبقات كم‌درآمد، همچنان دو دهك ابتدايي و انتهايي اختلاف چنداني از نظر هزينه‌اي ندارند و اگر سياست اقتصادي به درستي اعمال نشود چه بسا به جامعه هدف نمي‌رسد و بيشتر از همه معيشت دهك‌هاي كم‌درآمد را نشانه مي‌گيرد.

تورم كالاهاي بادوام

وقتي تورم براي مدت زيادي بر اقتصاد يك كشور سايه انداخته باشد و نوسان‌هاي وقت و بي‌وقت نرخ ارز نيز به پايداري تورم دامن زند، كالاهايي كه تا مدتي پيش به عنوان كالاي مصرفي شناخته مي‌شدند، تغيير كاربري داده و به كالاهاي سرمايه‌اي تبديل مي‌شوند چرا كه افراد مي‌دانند براي خريد آن بايد متناسب با نرخ ارز پول بپردازند. در تازه‌ترين گزارش مركز آمار نرخ تورم سالانه كالاهاي بادوام حدود 53 درصد برآورد شده اين در حالي است كه تورم ماهانه اين قبيل كالاها حدود 10.4 درصد است. از سوي ديگر تورم نقطه به نقطه اين گروه كالاها نيز 40 درصد است كه نشان مي‌دهد هر فرد براي خريد يك كالاي بادوام نسبت به ماه مشابه سال قبل بايد 40 درصد هزينه بيشتري بپردازد. سهم خانوارهاي شهري و روستايي از تورم كالاهاي با دوام 40.2 و 37 درصد است. كالاهاي با دوام عمدتا ماهيت سرمايه‌گذاري نيز دارند. به‌طور مثال ماشين‌آلات و ابزار كارخانه‌اي نيز كالاي بادوام لحاظ مي‌شوند. افزايش تورم آنها به معني بالا بودن هزينه تامين يا تعمير آنها است. اگر افزايش هزينه‌ها ادامه يابد، واحدهاي توليدي با مشكلات استهلاك كالاهاي بادوام روبرو مي‌شوند كه در اين صورت علاوه بر كاهش توليد مي‌تواند مشكلاتي بر بيكاري نيز دامن زند.

بي‌دوام‌ها نيز افزايش تورم داشتند

تورم سالانه كالاهاي بي‌دوام در آخرين ماه از تابستان نيز 26.8 درصد است. هر چند تورم نقطه به نقطه آن در فاصله تير 98 تا تير سال جاري 22.6 درصد گزارش شده است. نكته ديگر در اين است كه تورم سالانه براي خانوارهاي شهري در تير سال جاري حدود 40.2 درصد و براي خانوار روستايي 26.3 درصد گزارش شده است. اين در حالي است كه خانوارهاي شهري و روستايي در ماه مورد بررسي كالاهاي بي‌دوام را 5.6 درصد و 5.7 درصد گران‌تر از ماه خرداد مي‌خرند.

هدفگذاري تورم و نقدينگي

سه هفته پيش بانك مركزي آمار رشد نقدينگي در سه ماه ابتدايي سال جاري را اعلام كرد كه بر اين اساس حجم نقدينگي تا پايان خرداد با افزايش 7.3 درصدي به 2651 هزار ميليارد تومان رسيد؛ به بيان ديگر در هر ماه حجم نقدينگي حدود 2.43 درصد افزايش پيدا مي‌كند. اين رشد نقدينگي براي اقتصادي كه در نظر دارد با هدفگذاري تورم به 22 درصد جلوي پيشروي قيمت‌ها را بگيرد، ناخوشايند خواهد بود. افزايش نقدينگي در سه ماه ابتدايي سال جاري پس از يك گپ زماني خودش را در آمارهاي تورم فصل تابستان يا پاييز نشان مي‌دهد. سياستمدار بايد از تورم‌هاي سالانه و نقطه به نقطه براي تبيين خط‌مشي سياست‌هاي بهتر استفاده كند. به خصوص اينكه تورم بر 22 درصد هدفگذاري شده و ادامه‌دار شدن نوسانات ارز مي‌تواند بر موفقيت هدفگذاري تورم تاثيرات جدي بگذارد.