تاكيد ظريف برضرورت بازگشت جهان به تجارت عادي با تهران

گروه ديپلماسي

شيوع جهاني ويروس كوويد-19 رفت و آمدهاي ديپلماتيك را هم مانند زندگي عادي سخت كرده است. بسياري از ديدارها و رايزني‌هاي سياسي در چند ماه اخير در فضاي مجازي صورت گرفته است اما به نظر مي‌رسد كه تطويل اين روند عملا به صفر رساندن ديد و بازديدهاي ديپلماتيك را غيرممكن كرده باشد. تصادف روزگار شيوع ويروس كرونا و تاثيرگذاري آن بر تحولات سياسي و اقتصادي در سطح بين‌المللي همزمان شد با نياز ايران به تشديد رايزني‌هاي ديپلماتيك و مقابله با تلاش‌هاي ايالات متحده امريكا براي در كنج گرفتار كردن ايران. تيم دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا دقيقا از فروردين ماه سال جاري بر كميت و كيفيت تلاش‌ها براي تشديد فشار بر ايران به خصوص از كانال‌هاي بين‌المللي مانند شوراي امنيت سازمان ملل متحد افزوده است و همزمان تيم ايران نيز بر حجم رايزني‌هاي ديپلماتيك با اعضاي برجام همچنين اعضاي غيردايم شوراي امنيت افزوده و تاكنون به خوبي توانسته تمام تلاش‌هاي امريكا در شوراي امنيت چه براي تصويب قطعنامه‌اي جديد عليه ايران و چه بازگرداندن قطعنامه‌هاي پيشين شوراي امنيت را به شكست بكشاند. محمدجواد ظريف، وزير خارجه در چند ماه اخير بر حجم رايزني‌ها با بازماندگان در برجام به خصوص روسيه و چين افزوده و همزمان خبرهايي مي‌رسد مبني بر احتمال سفر او به 3 كشور اروپايي حاضر در توافق هسته‌اي در آينده‌اي نه چندان دور. هر چند كه در حال حاضر اصلي‌ترين اولويت وزارت خارجه مقابله با سياست‌هاي تخريبي ايالات متحده در شوراي امنيت و جلوگيري از موفق شدن تيم ترامپ در جلب اجماع عليه ايران است اما رايزني‌هاي منطقه‌اي ايران نيز به شكل موازي ادامه داشته و ما شاهد رفت و آمدهاي مداوم مقام‌هاي ايراني به افغانستان و تلاش براي تسريع روند مذاكرات بين‌الافغاني و برقراري ثبات و صلح در اين كشور هستيم. همزمان رايزني‌هاي سياسي، اقتصادي و امنيتي ايران با همسايگان از روسيه تا عراق و از پاكستان تا تركيه ادامه دارد. در راستاي همين رايزني‌ها روز گذشته محمدجواد ظريف ميزبان «ايگنازيو كاسيس» وزير خارجه سوييس بود كه در قالب سفري 3 روزه به ايران آمده بود و پس از اقامتي يك ‌روزه در اصفهان در تهران با مقام‌هاي متفاوت سياسي از رييس مجلس شوراي اسلامي تا وزير خارجه و رييس‌جمهور ديدار و گفت‌وگو داشت. تبديل شدن سوييس به حافظ منافع ايالات متحده در ايران عملا نام اين كشور را به ميانجي‌گر ميان ايران و امريكا تغيير داده و از آنجا كه در قريب به 4 سال اخير سطح تنش ميان تهران و واشنگتن به واسطه سياست‌هاي مخرب دونالد ترامپ به بالاترين حد رسيده در افكار عمومي كمتر كسي باور مي‌كند كه حضور وزير خارجه سوييس در تهران ارتباطي به پرونده تنش ميان ايران و امريكا نداشته باشد. با اين همه مقام‌هاي ايراني حتي پيش از سفر وزير خارجه سوييس به تهران هم تاكيد داشتند كه اين سفر در راستاي رفت و آمدهاي جاري و عادي ميان دو كشور بوده و ارتباطي به ايالات متحده ندارد. هر چند كه مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده همزمان با سفر «ايگنازيو كاسيس» به ايران در تماسي تلفني با او از سوييس به واسطه تلاش‌هايش به عنوان حافظ منافع امريكا در ايران و كمك‌هاي موردي به آزادي زندانيان دو تابعيتي ايراني- امريكايي در تهران قدرداني كرد. با اين همه «ايگنازيو كاسيس» در اظهارنظرها و موضع‌گيري‌هايش در اصفهان و تهران تلاش كرد به منظور كاستن از انتظارها از سوييس همچنين رد گمانه‌زني‌هاي رسانه‌اي درباره هر گونه پيام‌رساني، دليل حضور خود را گراميداشت 100 سال رابطه ديپلماتيك با ايران همچنين رايزني‌هاي دو جانبه نشان بدهد. او كه در نخستين توييت خود از اصفهان اين شهر را مرواريد خاورميانه خوانده بود در توييت ديگري به مراسم امروز در تهران درباره بزرگداشت 100 سال رابطه ديپلماتيك با ايران اشاره كرده و نوشت:«روابط ديپلماتيك از دوستي و تجارت ناشي مي‌شود. امروز ما 100 سال حضور در ايران را با نمايشگاهي در قلب تهران جشن مي‌گيريم.» وزير امور خارجه سوييس در ادامه تصاويري از حضور خود در مراسمي در دانشگاه تهران را منتشر كرد. «ايگنازيو كاسيس» پس از ديدار با محمدجواد ظريف هم در گزارشي كوتاه و توييتري نوشت:«صلح، توسعه اقتصادي و حقوق بشر- گفت‌وگوي پر باري با محمدجواد ظريف همتاي ايراني خود داشتم. من خوشحالم كه ما توانستيم با همكاري هم كانال انسان‌دوستانه سوييس براي انتقال مواد غذايي و تجهيزات دارويي براي مردم ايران را ايجاد كنيم».

كانال سوييس و كارشكني امريكا 
اشاره وزير خارجه سوييس به كانال انسان‌دوستانه همان كانالي است كه پس از اعمال تحريم‌هاي يكجانبه ايالات متحده عليه ايران و تسليم شدن اروپايي‌ها به اين قلدري براي انتقال تجهيزات پزشكي، دارو و مواد غذايي با مجوز خزانه‌داري ايالات متحده تشكيل شد اما به دليل تداوم كارشكني‌هاي ايالات متحده همچنان انتقال اموال ايران به اين كانال ممكن نيست و اين در حالي است كه تنها موارد مصرفي اين كانال زماني است كه پولي براي هزينه كردن در آن وجود داشته باشد.  سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت خارجه در جلسه روز گذشته با خبرنگاران داخلي و خارجي درباره كانال مالي سوييس گفت: اين كانال به خاطر فشارهاي امريكا ۲۰ ماه با تاخير راه‌اندازي شد و در بهمن ماه سال گذشته اولين تراكنش آزمايشي آن انجام شد و اقلام دارويي به ايران آمد و در خرداد ماه امسال اولين تراكنش جدي انجام شد. هر دو تراكنش با منابع مالي ايران در سوييس انجام شد. امريكا وقيحانه تلاش مي‌كند هيچ مبلغ مالي وارد كانال مالي سوييس نشود. به نيات و اقدامات و اعمال واشنگتن بسيار بدبين هستيم ولي دولت سوييس با حسن نيت، صداقت و شفافيت هم در راه‌اندازي اين كانال و هم حافظ منافع همواره عمل كرده است.
تاكيد چند باره بر عدم تغيير موضع ايران نسبت به امريكا
خطيب‌زاده در پاسخ به سوال‌هاي متناوب خبرنگاران درباره دليل سفر وزير خارجه سوييس به تهران در اين مقطع اين سفر را در چارچوب سفرهاي عادي وزراي خارجه دو كشور و نقشه راهي كه در سفر رييس‌جمهور سوييس به ايران و سفر متقابل رييس‌جمهور ايران به سوييس تعريف شده، خواند و گفت‌: اين سفر به خاطر كرونا با تاخير انجام شد. همواره روابط خيلي خوب و گسترده و عميقي با سوييس داشتيم. يكي از ويژگي‌هاي سوييس در روابط ما حافظ منافع بودن آن است. هم حافظ منافع امريكا در ايران است و هم حافظ منافع متقابل ايران و عربستان همچنين حافظ منافع ايران در كاناداست.سخنگوي وزارت خارجه با اشاره به تماس تلفني پمپئو با وزير خارجه سوييس قبل از سفرش به ايران افزود: رژيم ترامپ نشان داده از هر فرصتي سوءاستفاده مي‌كند كه فشار حداكثري ادعايي خود را به ايران وارد كند و قبل از سفر رافائل گروسي(مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي) به تهران هم اين كار را كرد كه شايد او را از سفر منصرف كند و مداخله‌اي در روابط ايران و آژانس صورت دهد. آنچه بين سوييس و امريكا در جريان است به خودشان مربوط است. اين سفر ربطي به روابط ايران و امريكا ندارد. سياست ما درباره امريكا تغييري نكرده است.  هر چند مقام‌هاي ايراني و تا حدودي وزير خارجه سوييس تلاش كردند هر گونه ارتباط ميان سفر هيات سوييسي به ايران با تنش در رابطه تهران و واشنگتن را رد كنند اما مجموعه گمانه‌زني‌هاي رسانه‌اي كه پيش و در جريان اين سفر صورت گرفته عملا حضور «ايگنازيو كاسيس» در تهران را مستقل از نقش اين كشور در مديريت تنش ميان تهران و واشنگتن در سه سال و نيم اخير ندانسته است. برخي از كارشناسان سياست خارجي حداقل ارتباط ميان اين سفر با تنش در رابطه ميان تهران و واشنگتن را توصيه‌هاي احتمالي سوييس به تهران براي مديريت تنش با واشنگتن در 3 ماه آتي دانسته‌اند. دونالد ترامپ هر چه به روز انتخابات(3 نوامبر) نزديك شود براي تصاحب پيروزي دوباره و تضمين 4 سال حضور بيشتر در كاخ سفيد از هيچ حركتي فروگذار نخواهد كرد. در اين ميان با توجه به مقاومت و تدبير حداكثري ايران در برابر سياست فشار حداكثري دونالد ترامپ، برخي از كشورها نگران توسل ترامپ به گزينه نظامي ولو به شكل محدود عليه ايران هستند. گزينه‌اي كه مقا‌م‌هاي ايراني نيز احتمال اجرايي شدن آن را دور از ذهن ندانسته و براي هر گونه مقابله آماده هستند.