در تازه‌ترين گزارش مركز آمار مشخص شد
افزايش
29 درصدي اجاره‌بها در يك سال
گروه اقتصادي
مركز آمار روز گذشته در گزارشي به بررسي وضعيت شاخص اجاره‌بها در مناطق شهري پرداخت. بر اساس اين گزارش نرخ تورم اجاره‌بها در دوازد‌ماه منتهي به تابستان سال جاري به 24.3 درصد رسيد. در فصل مورد بررسي بيشترين نرخ تورم مربوط به استان همدان با 16.2 درصد افزايش و كمترين نيز مربوط به استان سيستان و بلوچستان با 3.1 درصد افزايش بود. عدد شاخص قيمت اجاره‌بها در فصل تابستان به عدد 195.8 واحد رسيده كه نسبت به بهار سال جاري 11.8 درصد افزايش داشته است. تا پيش از مركز آمار، بانك مركزي گزارش‌هاي مربوط به شاخص اجاره‌بها در مناطق شهري را منتشر مي‌كرد كه آخرين گزارش نيز مربوط به سه ماه دوم سال 97 است. برخي از كارشناسان معتقدند اعداد و ارقام ارايه شده در گزارش‌هاي مركز آمار و بانك مركزي اختلاف زيادي دارند كه شايد بتوان آن را به متوسط هزينه اجاره‌بها نيز تعميم داد.
متوسط هزينه اجاره‌بها براي تمديد قرارداد 41 درصد
يكي از بخش‌هاي مهم در برآورد شاخص قيمت مصرف‌كننده بخش مسكن است. مهم‌ترين هزينه‌هاي خانوارها به خصوص پس از افزايش بي‌رويه قيمت مسكن شاخص اجاره‌بهاست. بر اساس گزارش مركز آمار نرخ تورم نقطه به نقطه شاخص اجاره‌بها در تابستان سال جاري نسبت به فصل مشابه سال گذشته به حدود 29 درصد رسيده كه افزايش 5.8 درصدي نسبت به بهار را نشان مي‌دهد. در بخش ديگر اين گزارش متوسط افزايش هزينه اجاره‌بها براي كل خانواده‌هايي كه تمديد قرارداد داشتند، در فصل گذشته به 41.2 درصد رسيده بود. اين در حالي است كه در مدت مشابه سال گذشته اين رقم 27.1 درصد بوده است. نكته ديگر در انتشار اين گزارش، افزايش تنها يك دهم درصد متوسط هزينه اجاره‌بها طي بهار تا تابستان سال 98 است. اين در حالي است كه در فاصله دو فصل بهار تا تابستان سال جاري 7.6 درصد به هزينه اجاره‌ها افزوده شده است.
جهش تورم نقطه به نقطه از بهار 97
در بخشي از گزارش مركز آمار به روند تورم‌هاي نقطه به نقطه، فصلي و سالانه اجاره‌بها نيز اشاره شده كه بر اساس آن، جهش تورم نقطه به نقطه، در فاصله بهار تا تابستان 97 رخ داده و از 10 درصد به 17 درصد افزايش يافت. تابستان سال جاري بيشترين تورم نقطه به نقطه را از بهار سال 97 با ثبت عدد 29درصد دراختيار دارد. تورم فصلي براي شاخص اجاره‌بها از 2 درصد در بهار 97 به 9.2 درصد در تابستان همان سال رسيد. بيشترين جهش تورم فصلي بر اساس گزارش مركز آمار براي اين شاخص طي بهار تا تابستان 99 رقم خورد كه از 3.4 درصد به 11.8 درصد رسيد. در ده فصل اخير، تابستان 98 و 99 بيشترين تورم سالانه شاخص اجاره‌بها را با افزايش 24 و 24.3 درصدي به ثبت رساندند. هرچند اين امر مي‌تواند تا حدي طبيعي باشد چرا كه تابستان فصل نقل و انتقال و جابه‌جايي است و به همين دليل تقاضا براي مسكن يا تمديد قراردادها افزايش مي‌يابد. به‌طور كلي سه فصل تابستان و پاييز 97 و تابستان 99 بيشترين تورم فصلي در دو سال اخير را داشتند. اما وضعيت براي تورم نقطه به نقطه كمي متفاوت است و جهش‌هايش به اندازه تورم فصلي نيست. اين شاخص در سه سال اخير و با وجود افت و خيزهاي نه چندان قابل توجه، بر مدار صعودي بوده و از 5.9 در تابستان 96 به 29 درصد در تابستان سال جاري رسيده است. افزايش تورم نقطه به نقطه شايد بيانگر اين موضوع باشد كه وضعيت اجاره‌نشين‌ها در هر تابستان نسبت به تابستان سال قبلش بدتر مي‌شود به خصوص اينكه نوسانات نرخ ارز و دلار نيز بيشتر شود.
گران‌ترين و ارزان‌ترين استان‌ها
اجاره‌بها در تابستان 99 نسبت به تابستان 98 در چهارمحال بختياري بيشترين تغيير را داشته؛ 36.8 درصد. به اين معنا كه اجاره‌نشينان اين استان در تابستان سال جاري به‌طور متوسط بايد 36 درصد بيشتر از سال گذشته براي اجاره‌بهاي خود بپردازند. شهر تهران با 0.1 درصد تورم كمتر در جايگاه دوم استان‌هاي گران در زمينه شاخص اجاره‌بها قرار دارد. كمترين افزايش تورم نسبت به تابستان سال گذشته را استان‌هاي آذربايجان غربي و خراسان رضوي با 8.6 و 14.7 درصد در اختيار دارند. درصد تغيير شاخص اجاره‌بها در كل كشور در تابستان نسبت به بهار 11.8 درصد است. اين در حالي است كه درصد تغيير در تابستان 98 نسبت به بهار 98 حدود 7 درصد گزارش شده بود. تورم نقطه به نقطه اين شاخص در تابستان 98 نسبت به تابستان 97 نيز 23.1 درصد بود. گفتني است تورم در فصل تابستان سال جاري كمي بيش از 14 درصد برآورد شده كه با كنار هم قرار دادن تورم فصلي اجاره‌بها و تورم مصرف‌كننده در فصل تابستان مي‌توان دريافت كه تورم بخش مسكن كمي عقب‌تر از تورم كل مصرف‌كننده در گروه كالاهاي خوراكي و غير خوراكي است و با وجود نوسانات در ساير بازارها همچنين عدم تناسب ميان عرضه و تقاضاي مسكن، تورم اجاره‌بها نيز افزايش يابد. هر چند اين افزايش خارج از قدرت خريد خانوارها خواهد بود.
وضعيت بد براي آنهايي كه پس انداز ندارند
بر اساس آخرين نظر سنجي ايسپا در تيرماه سال جاري حدود 40 درصد مردم پس‌اندازي ندارند. يعني با هر تكانه قيمتي چه در كالاهاي خوراكي باشد و چه در قيمت مسكن و اجاره‌بها به‌شدت آسيب مي‌بينند.اما با افزايش نرخ دلار كه تاثير مستقيم و غير مستقيمي بر شاخص‌هاي قيمتي مي‌گذارد، وضعيت براي افرادي كه در حال حاضر نيز اجاره‌نشين هستند، بدتر خواهد شد. بر اساس آنچه كه مسوولان وزارت راه و شهرسازي در مرداد سال جاري عنوان كردند حدود 6.6 ميليون مستاجر در كشور وجود دارد كه 2.2 آنها واجد شرايط براي دريافت حمايت بودند. حال اگر نرخ اجاره‌بها در مناطق شهري افزايش يابد تكليف اين 2.2 ميليون نفري كه بر اساس گفته‌هاي هفته گذشته محمد اسلامي تنها 600 هزار نفر از آنها وام وديعه اجاره دريافت مي‌كنند، چيست؟ آيا به حاشيه شهرها مهاجرت مي‌كنند يا ترجيح مي‌دهند با چند خانواده در يك خانه زندگي كنند؟