و اينك خسارتي جبران‌ناپذير
الهه كولايي
بيش از دوهفته پيش، خبردار شديم دكتر داوود فيرحي در بيمارستان لاله بستري شده است. گروهي از همكاران او در گروه علوم سياسي، روابط بين‌الملل، مطالعات منطقه‌اي و حقوق دانشگاه تهران، به شكل‌هاي مختلف وضعيت مبارزه او با ويروس كوويد 19 را پيگيري و گزارش مي‌كردند. ديروز پيامي از رييس بخش آي‌سي‌يو در بيمارستان لاله شنيديم كه بسيار اميدبخش بود. همه ما مرتب براي شفايش دعا مي‌كرديم و توصيه‌هاي مختلف در اين زمينه را انجام مي‌داديم. در حالي كه از درگاه خداوند شفاي كاملش را درخواست مي‌كرديم، به برآورده شدن دعاهاي‌مان ايمان داشتيم. ولي در همان‌حال از ضرورت تسليم و رضايت در برابر اراده خداوند غفلت نكرده بوديم. خبرهاي دردناك و اندوهباري در ماه‌هاي گذشته، كام همه ايرانيان، بلكه جهانيان را تلخ كرده و خسارت‌هاي عظيم، با از دست رفتن گسترده سرمايه‌هاي انساني، روح و جان‌مان را آزرده ساخته است.
ديروز خبر درگذشت دكتر داوود فيرحي همه ما را شوكه كرد. اندوهي سنگين جان‌مان را فراگرفت. از دست دادن همكاري ارزشمند، عالم، بااخلاق و رفتار مثال‌زدني، نه غمي است كوچك كه به سادگي بتوان تحمل كرد. دكتر فيرحي فقط يك همكار دوست‌داشتني در ميان استادان دانشكده حقوق و علوم سياسي نبود، او استادي باسواد، متعهد، وظيفه‌شناس، سختكوش، فروتن و خوش‌خلق بود. پيش‌تر او را به‌عنوان دانشجويي مي‌شناختم كه در حوزه درس خوانده و در دانشكده ما هم در حال دكتري گرفتن است. ولي وقتي از من خواست در پاسخ به دعوت يكي از استادان در تركيه - كه مقاله‌هاي استاداني از كشورهاي مختلف را گردآوري مي‌كرد تا در مورد جنبش‌هاي اسلامي كتابي را منتشر سازد- در مورد سياست جمهوري اسلامي ايران در آسياي مركزي مقاله‌اي را به انگليسي بنويسم تا در كتاب او چاپ شود، با گستره فعاليت‌هاي علمي او آشنا شدم. خودش هم در اين مجموعه مقاله‌اي داشت.
به‌زودي دريافتم همراه با خلق خوش و برخوردهاي اخلاقي و فروتنانه، دكتر فيرحي تلاش‌هاي بسيار ارزشمند و تاثيرگذار علمي را در سطح بين‌المللي دنبال مي‌كند. در شرايطي كه ترور و خشونت به نام اسلام، پرده‌اي سياه و نفرت‌انگيز بر اين آموزه‌هاي الهي افكنده، فعاليت علمي دكتر فيرحي در طرح، تبيين و انتشار يك خوانش انساني و امروزي از اسلام بسيار ارزشمند بود. او كه آموزش‌هاي حوزه‌اي را به‌خوبي فرا گرفته بود، توانست با ارايه برداشت‌ها و تفسيرهاي جديد از رابطه دين و سياست، افق‌هاي علمي جديدي را در مورد نسبت و رابطه اين دو عرصه بگشايد. او دكتراي رشته علوم سياسي را نيز با تمركز بر انديشه سياسي گرفت. نوسازي و ساختاربندي جديد و امروزي آموزه‌هاي اسلامي، در پاسخ به نيازهاي جوامع امروزي و به‌ويژه طرح و تبيين پيوند ميان اين آموزه‌ها، با تجربه‌ها و نهادهاي جديد سياسي در كارهاي علمي فيرحي، به خوبي قابل رهگيري است.
نتيجه فعاليت‌هاي علمي بين‌المللي تاثيرگذار دكتر فيرحي و نيازهاي جهاني به درك و شناخت اسلام، با خوانشي امروزي و انساني در ارجاع‌هاي بين‌المللي به آثار او، بازتاب يافته است. در آخرين گزارش از عملكرد علمي استادان دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران روشن شد، او در ميان استادان اين دانشكده، بالاترين ارجاع بين‌المللي را به مقاله‌ها و كتاب‌هايش داشته است. اين واقعيت نشان‌دهنده يك توجه و نياز بين‌المللي به موضوع رابطه دين و سياست در تاريخ جوامع اسلامي و نيز در ايران است. او در عمر علمي كوتاه خود توانست خدمتي شايسته و ارزشمند، در ارايه چهره‌اي انساني از اسلام ارايه دهد. زندگي پربار دكتر فيرحي، ميراثي گرانبها را در اختيار همكاران و دانشجويان او قرار داده تا پس از اين رفتن اندوه‌بار، با مطالعه و تامل در آن، تلاش‌هاي سازنده او را پي بگيرند و كارهاي نيمه‌تمام استاد را
پيش ببرند.
روانش آرام و شاد و راهش پررهرو باد
استاد دانشگاه