مهندسي كه عاشق ترجمه است
اسدالله امرايي
رضا رضايي از جمله مترجمان آثار ادبي است كه به صورت منظم آثار كلاسيك ادبي جهان را ترجمه مي‌كند و به دور از هياهوهاي رايج كارش را پيش مي‌برد. رمان‌هاي جين آستين، خواهران برونته و نويسندگان ديگر با ترجمه او زينت‌بخش كتابخانه‌ها و كتابفروشي‌هاست. مهندسي خوانده و رها كرده چون ترجمه را ارجح مي‌داند. در جايي گفته بود كه از زمان كودكي، پدرش كتاب‌هاي زيادي برايش مي‌خريده و در دوره كودكي و نوجواني و جواني كتابخوان قهاري بوده. از عبارت كتابخوان حرفه‌اي خوشم نمي‌آيد بيشتر آدم را ياد بررس‌هاي بي‌نام و نشان و ناپيداي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي‌اندازد كه پول مي‌گيرند و كتاب مي‌خوانند تا مبادا ستون جامعه به هم بريزد. رضايي از مترجماني است كه در انتقال راحت‌تر و روان‌تر متن بسيار موفق عمل كرده است. رضايي شش رمان جين آستين را به فارسي برگردانده است، كه از بزرگ‌ترين نويسنده‌هاي انگلستان است و آثارش هنوز در جهان خوانندگان بسيار دارد. البته برخي از اين كتاب‌ها پيشتر هم ترجمه شده اما ترجمه دوباره آنها با توجه به فاصله زماني ترجمه‌هاي پيشين و نارسايي برخي از آنها كار پسنديده‌اي است و با توجه به مهارت رضايي باعث رونق ادبيات مي‌شود. رضايي از حوزه‌هاي ديگر هم غافل نبوده و در زمينه موسيقي و انديشه و نقد ادبي هم فعال است «راهنماي جامع موسيقي كلاسيك» يكي از اين آثار راهگشاست. مجموعه شش جلدي آثار خواهران برونته هم از ديگر ترجمه‌هاي ايشان است. «جين اير»، «بلندي‌هاي بادگير»، «اگنست گري»، «ويلت»، «مستاجر وايلدفل هال» و «پروفسور» است. مجموعه شش‌جلدي «جين آستين» هم شامل رمان‌هاي «عقل و احساس»، «غرور و تعصب»، «منسفيلد پارك»، «اِما»، «كليساي نورث انگر» و «ترغيب» در نشر ني منتشر شده‌اند. رمان غرور و تعصب دومين رمان جين آستين است كه در سال 1796 زماني كه 21ساله بود نوشته شد، اما پانزده، شانزده سال طول كشيد تا منتشر شد، لابد آنجا هم كساني بودند كه حواس‌شان جمع بود تا ارزش‌هاي خودساخته حفظ شود يا اينكه ناشرها رد مي‌كردند. منتقدان رمان غرور و تعصب را بهترين اثر جين آستين مي‌دانند، نويسنده‌اش آن را جگر گوشه خود مي‌دانست. بر اساس اين رمان، فيلم‌ها و نمايشنامه‌هاي مختلفي ساخته‌اند و به انواع و اقسام مختلف تلخيص و بازنويسي كرده‌اند. كتاب «هنر داستان‌نويسي؛ با نمونه‌هايي از متن‌هاي كلاسيك و مدرن» اثر ديويد لاج نيز در نشر ني منتشر شده است. رضايي همچنين ترجمه كتاب‌هاي «مجوس شمال»، «كارل ماركس؛ زندگي و محيط» و «ذهن روسي در نظام شوروي» از آيزايا برلين و «روياي آدم مضحك» اثر داستايوسكي را در نشر ماهي عرضه كرده است. از ديگر ترجمه‌هاي ايشان به «راهنماي جامع موسيقي كلاسيك» تاليف جان باروز بايد اشاره كنم كه انتشارات فرهنگ معاصر منتشر كرده است. مجموعه دوجلدي «موسيقيدانان امروز» و «موسيقيدانان ديروز» اثر رومن رولان هم با ترجمه آقاي رضايي در نشر كارنامه عرضه شده است. «فرهنگ اساطير كلاسيك» اثر مايكل گرانت يكي از كتاب‌هاي مهم در زمينه ادبيات و اسطوره‌شناسي است كه راهگشاي بسيار از پيچيدگي‌ها و اشارات در ادبيات كلاسيك جهان است و اين كتاب را هم نشر ماهي منتشر كرده است. ترجمه‌هاي رضا رضايي را با خيال راحت به هر كسي كه دوست داريد توصيه كنيد.