همه آنچه ميخواهيد درباره نشانهاي افتخار فرانسه بدانيد
اهداي نشان شواليه به گروهي از چهرههاي فرهنگي كشورمان در شرايطي منجر به شكلگيري نقدهاي فراواني شده كه درباره اصل نشان شواليه و موقعيت اين نشان، مباحث فراواني مطرح است كه تاكنون مورد توجه قرار نگرفته و مهمترين پرسش اينكه اساسا جايگاه اين نشان كجاست و آيا بالاترين نشان كشور فرانسه
محسوب ميشود؟
«نشان ملي لژيون افتخار» (Ordre national de la Légion d honneur) در سال ۱۸۰۲ ميلادي توسط ناپلئون يكم يا «ناپلئون بناپارت» (Napoléon Bonaparte) پايهگذاري شد و با گذشت بيش از دو قرن و با وجود فرازونشيبهاي فراوان در تاريخ فرانسه، همچنان پابرجاي مانده تا به واسطه همين قدمت از اهميت ويژهيي برخوردار شود، ولي اين نشان از همان ابتدا با سلسه مراتبي همراه شد و در واقع نشان افتخار كشور فرانسه در يك رده خلاصه نميشود. نشان شواليه بر سينه بيش از 75000 نفر جاي گرفته است، اين نشان از همان زمان با پنج رده همراه بوده است. رده نخست و ارزشمندترين نشان كشور فرانسه، «صليب بزرگ» (Grand-croix)بوده كه تاكنون عده محدودي اين نشان را دريافت كردهاند و منابع مختلف از اهداي ۶۷ تا ۷۵ نشان صليب بزرگ سخن به ميان ميآورند. اين رده از مدال از لحاظ ظاهري نيز بسيار ظريفتر است و همين تفاوت در ساختار و پردازش در ساير مدالها نيز نمايان است. رده دوم اين نشان، «فرمانده ارشد»
(Grands officiers) است كه باز هم نسبتا به گروه محدودي داده شده و برخي از آمارها تعداد دريافتكنندگانش را در اين دوران طولاني ۳۱۴ نفر اعلام كرده است. اين نشان به تمامي پادشاهان و روساي جمهور فرانسه از شخص ناپلئون بناپارت تا ساركوزي و اورلاند بلااستثنا اهدا شده است. درجه سوم «افسر ارشد يا كماندور» ( Commandeurs) است كه در قالب گردنآويز طراحي شده و اهدا ميشود. اين نشان به صورت وسيعتري اهدا ميشود و به بيش از ۳۰۰۰ نفر موفق به دريافت اين نشان شدهاند اما در خصوص اهداي اين نشان نيز ملاحظاتي در نظر گرفته شده و به همين دليل، محدوده مشخصي در اين زمينه وجود دارد، گروه محدودي در سالهاي اخير دريافت كردهاند كه عباس كيارستمي نيز يكي از آنهاست. درجه چهارم، نشان «اوفيسيه يا افسر»
(Officiers) است كه به بيش از ۱۷۰۰۰ نفر در سراسر جهان اهدا شده و اهدايش مرسومتر است. ظاهرا نشاني كه اصغر فرهادي، كارگردان برجسته ايران و برنده تنها جايزه اسكار سينماي ايران در سال ۹۲ دريافت كرد، از همين نوع بود. درجه پنجم نيز نشان «شواليه» (Chevaliers) است كه كثرت اهدايش از ساير مدالها به مراتب بيشتر است. شواليه تاكنون به بيش از ۷۵۰۰۰ نفر اهدا شده و از گروهي از ستارههاي هاليوود تا نوازندگان سبكهاي مختلف موسيقي در كشورهاي مختلف اين نشان را دريافت كردهاند كه البته بخش وسيعي از دريافتكنندگان اين نشانها به نيم قرن اخير تعلق دارند.
كشور فرانسه از مقطعي تصميم گرفت تا دامنه اهداي اين مدالها را در ديگر كشورها توسعه بدهد و به همين دليل سه درجه «افسر ارشد يا كماندور» (Commandeurs)، «اوفيسيه يا افسر» (Officiers) و «شواليه»
(Chevaliers) را بهطور ويژه و وسيع به چهرههاي شاخص و مطرح در سطح جهان اهدا كرد و تمركز اصلي در اين زمينه نيز بر چهرههاي علمي و فرهنگي قرار گرفت. اين نشانها از سال ۱۹۵۷ ميلادي توسط وزارت فرهنگ در قالب نشان هنر و ادب شكل گرفته و در رشتههاي مختلف هنري از سراسر جهان با امضاي وزير فرهنگ فرانسه اعطا شده، بخشي از ديپلماسي فرهنگي كشور فرانسه نيز تلقي ميشود و در واقع فرانسويها بدين شكل يك پيوند دوستي ميان بخشي از طبقه فرهيخته ديگر ملل و كشور فرانسه ايجاد ميكنند؛ رويكردي كه بايد در ديپلماسي فرهنگي كشورمان نيز مشاهده ميشد. از نشانهاي تاريخي كه متفاوت با نشانهاي امروزي ساخته شده و در موزه ملي فرانسه قرار دارد. در اين ميان با توجه به آنكه نشان شواليه با كثرت بيشتري در ايران و ديگر كشورها اهدا شد، همه اين نشانهاي اهدا شده با عنوان نشان شواليه شناخته ميشوند، حال آنكه نشانهاي ويژهتر از نشان شواليه نيز وجود دارد. نشان شواليه همچون هر نشان ملي ديگري در دورهيي با حقوق مشخص همراه بوده؛ اما در اين دوران ديگر ارزش مادي سمبليكي برايش تعيين شده كه طبيعتا با توجه به سبليك بودن اين ارزشگذاري مشمول دريافت ماهيانه نميشود، ولي در عين حال به نظر ميرسد از تاثيرگذاري
عميق فرهنگي برخوردار است. تابناك