روز فيلم كوتاه ايراني
حسن لطفي
رفيقي كه از فيلمسازان سينماي آزاد است متني برايم ميفرستد كه در آن به اولين گردهمايي رسمي اشاره شده كه در آن فيلمسازان جوان و آماتوري حضور داشتند كه بعدها با نام سينماي آزاد فعاليت كردند. زمان جلسه 11 مهرماه 1348 بوده و از قرار معلوم دو برادر (بصير و نصيب نصيبي) بودهاند.
قصدشان راهاندازي جريان فيلمسازي بوده كه با امكانات اندك در مقابل سينماي حرفهاي زمانهشان بايستند و سازي ديگر بزنند. اينكه اين گردهمايي چه دستاوردهايي داشت و سينماي آزاديها چطور پس از چند سال و با پيروزي انقلاب 57 بخش مهمي از سينماي حرفهاي ايران را مال خود كردند مد نظر اين نوشته نيست. نكتهاي كه در آن متن (متن ارسالي دوستم) برجسته بود، پيشنهاد انتخاب يازده مهر به عنوان روز فيلم كوتاه بود. در اينكه دلبستگي پيشنهاددهندگان به سينماي آزاد باعث انتخاب اين روز براي فيلم كوتاه شده شكي نيست. اما با كمي انصاف و درنگ درمييابيم اگر بنا باشد روز فيلم كوتاه مجزا از روز سينما وارد تقويم رسمي كشور شود روزي بهتر از 11 مهرماه و اتفاقي خجستهتر از اولين قدم تشكيل سينماي آزاد براي فيلم كوتاه نيست. حداقل مناسبتش از روز ملي سينما در ايران بهتر است. اما نكته مهمي كه باعث ميشود با شك و ترديد به اجرايي شدن اين پيشنهاد توجه شود بيربط با خود سينما نيست.
در دنيا تاريخ سينما با اولين نمايش رسمي فيلمي شروع ميشود كه از قضا كوتاه بوده است. بعد از آن هم مدتي فيلمهایي كه ساخته ميشد و به نمايش در ميآمد در ليست فيلمهاي كوتاه تاريخ سينما قرار دارند. با اين حساب قدمت فيلم كوتاه در دنيا و در ايران بيش از فيلم بلند است. گذشته از اين سينماي آزاد و فيلمسازانش بخشي قابل ستايش از تاريخ سينماي ايران هستند. جدا كردنش و اختصاص روزي به نام فيلم كوتاه گرهي از گرههاي اين سينما باز نميكند و ذرهاي به اعتبارش نميافزايد. شايد بهتر باشد به جاي اختصاص روزي براي فيلم كوتاه ايراني، حركت رو به رشد و جايگاه فيلم كوتاه در كشور را بيش از پيش مورد حمايت قرار داد و علاوه بر آن در جشنواره سينماي جوان يا سميناري مستقل ضمن ارج نهادن به تلاش و نقش بنيانگذاران و فيلمسازان سينماي آزاد پلي ميان نسلهاي مختلف فيلمسازي فيلم كوتاه ساخت. پلي كه نشان دهد فيلم كوتاه در ايران براي رسيدن به جايگاه امروزش از چه معبرهايي عبور كرده است.