مقايسه ايران با مقاصد برند‌هاي بين‌المللي در آسيا
سيد پارسا علوي
در سال‌هاي اخير، اقتصاد جهاني به دنبال فرصت‌هاي نوين سرمايه‌گذاري و گسترش توليد تجاري بوده است. ايران، با دارا بودن منابع عظيم طبيعي، نيروي كار تحصيلكرده و موقعيت استراتژيك خود، مي‌تواند يكي از بهترين مقاصد سرمايه‌گذاري خارجي باشد. با رفع تحريم‌ها و ايجاد شرايط مناسب اقتصادي، سرمايه‌گذاري در ايران نه تنها امكان‌پذير، بلكه به‌صرفه و سودآور خواهد بود. يكي از شاخص‌هاي كليدي در توجيه‌پذيري سرمايه‌گذاري خارجي، هزينه‌هاي نيروي كار است كه در مقايسه با كشورهاي پيشرو در توليد، همچون چين و هند، ايران را به يك گزينه رقابتي تبديل مي‌كند.
۱) نيروي كار ارزان؛ مشوق اوليه سرمايه‌گذاري خارجي- يكي از مهم‌ترين معيارهاي سرمايه‌گذاري در صنايع توليدي، هزينه نيروي كار است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه هزينه نيروي كار در ايران، با وجود تورم داخلي، همچنان به‌صرفه‌تر از بسياري از كشورهاي آسيايي است. در دهه‌هاي گذشته، چين به عنوان كارخانه جهان شناخته شده است. اما با رشد اقتصادي و افزايش سطح رفاه، هزينه نيروي كار در اين كشور به ميزان قابل‌توجهي افزايش يافته است. در حال حاضر، ميانگين حقوق ماهانه يك كارگر چيني در بخش توليد بين ۶۰۰ تا ۸۰۰ دلار است كه نسبت به سال‌هاي گذشته رشد چشمگيري داشته است. هند نيز يكي از مقاصد اصلي سرمايه‌گذاري در حوزه توليد است. هزينه نيروي كار در هند كمتر از چين است، اما همچنان به طور متوسط يك كارگر هندي حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ دلار در ماه دريافت مي‌كند. در ايران اما، با وجود نرخ ارز فعلي، حقوق كارگران به نسبت پايين‌تر از اين دو كشور است. ميانگين حقوق ماهانه يك كارگر ايراني در صنايع توليدي، بسته به نوع كار، بين ۲۰۰ تا ۳۵۰ دلار است كه اين رقم، ايران را به يكي از جذاب‌ترين كشورها براي سرمايه‌گذاران خارجي تبديل مي‌كند.
در راستاي موضوع ياد شده بايد افزود كه ايران داراي يكي از جوان‌ترين جمعيت‌هاي كاري در منطقه است كه بسياري از آنها تحصيلات دانشگاهي و مهارت‌هاي فني دارند. برخلاف برخي كشورهاي توسعه‌يافته كه با مشكل پيري جمعيت مواجهند، ايران با نيروي كار جوان، پويايي و بهره‌وري بالايي دارد. سرمايه‌گذاران خارجي مي‌توانند از اين نيروي كار ارزان اما باكيفيت براي كاهش هزينه‌هاي توليد و افزايش سودآوري استفاده كنند.
۲) منابع طبيعي و انرژي ارزان- ايران يكي از بزرگ‌ترين دارندگان ذخاير نفت و گاز در جهان است و هزينه توليد و توزيع انرژي در اين كشور بسيار پايين‌تر از بسياري از كشورهاي صنعتي است. اين امر براي صنايع پرمصرف، مانند پتروشيمي، فولاد و خودروسازي، مزيتي رقابتي محسوب مي‌شود. سرمايه‌گذاران خارجي مي‌توانند از برق و گاز ارزان براي كاهش هزينه‌هاي عملياتي خود استفاده كنند، موضوعي كه در كشورهايي مانند چين و هند، به دليل افزايش تقاضا، چالش‌برانگيز شده است.
۳) موقعيت ژئوپليتيكي و استراتژيك ايران- ايران در تقاطع سه قاره آسيا، اروپا و آفريقا قرار دارد و از طريق جاده ابريشم، راه‌آهن بين‌المللي، بنادر جنوب و كريدور شمال- جنوب، امكان دسترسي سريع و كم‌هزينه به بازارهاي بزرگ جهاني را فراهم مي‌كند. اين موقعيت باعث مي‌شود كه ايران به هاب تجاري و ترانزيتي منطقه تبديل شود. سرمايه‌گذاران مي‌توانند از ايران به عنوان پايگاه توليدي براي صادرات به كشورهاي اطراف، ازجمله كشورهاي حوزه خليج‌فارس، روسيه، اروپا و آسياي مركزي استفاده كنند.
۴) زيرساخت‌هاي صنعتي و توسعه‌يافته- ايران داراي بيش از ۵۰۰ شهرك صنعتي، بنادر استراتژيك و شبكه حمل و نقل گسترده است. جاده‌ها، راه‌آهن و فرودگاه‌هاي بين‌المللي ايران امكان صادرات سريع و كم‌هزينه را فراهم مي‌كنند. علاوه بر اين، ايران در بسياري از صنايع، از جمله خودروسازي، پتروشيمي، معدن و كشاورزي، داراي سابقه طولاني توليد و صادرات است. اين زيرساخت‌ها، در كنار هزينه‌هاي پايين توليد، ايران را به مقصدي ايده‌آل براي سرمايه‌گذاران خارجي تبديل مي‌كند.
۵) بازار داخلي گسترده و رو به رشد- با جمعيتي بيش از ۸۵ ميليون نفر، ايران يكي از بزرگ‌ترين بازارهاي مصرفي در منطقه محسوب مي‌شود. اين بازار داخلي گسترده، فرصت‌هاي زيادي را براي شركت‌هاي خارجي ايجاد مي‌كند كه قصد دارند محصولات خود را به مصرف‌كنندگان ايراني عرضه كنند. از طرفي، وجود طبقه متوسط و رشد سبك زندگي مدرن در شهرهاي بزرگ، تقاضاي داخلي براي كالاهاي باكيفيت را افزايش داده است. سرمايه‌گذاران مي‌توانند از اين بازار داخلي براي عرضه محصولات خود و همچنين صادرات مجدد به كشورهاي منطقه استفاده كنند.
لذا با توجه به موارد ياد شده؛ مشخص مي‌شود كه ايران مي‌تواند يكي از ارزان‌ترين مقاصد براي توليد تجاري باشد. در صورتي كه توافقات بين‌المللي حاصل شود و موانع تحريمي برطرف شوند، ايران مي‌تواند به يكي از جذاب‌ترين مراكز توليد و سرمايه‌گذاري در جهان تبديل شود. مزيت‌هاي متعدد ديگري نيز مانند دسترسي به معادن و منابع معدني غني، هزينه پايين اجاره زمين و املاك صنعتي، وجود شهرك‌هاي صنعتي مجهز در سراسر كشور، ماليات كم و تسهيلات ويژه براي سرمايه‌گذاران خارجي، دسترسي به بازارهاي منطقه‌اي و بين‌المللي از طريق كريدور‌هاي جهاني، توسعه صنعت فناوري و استارتاپ‌ها، وجود ظرفيت‌هاي بالاي كشاورزي و صنايع وابسته و امنيت سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي زيرساختي و انرژي ايران وجود دارد كه ايران را به گزينه‌اي جذاب براي سرمايه‌گذاران خارجي تبديل كرده است. در صورت بهبود روابط اقتصادي و سياسي با جهان، ايران مي‌تواند به عنوان قطب توليد و تجارت در منطقه و حتي جهان شناخته شود. در نتيجه فرداي رفع محدوديت‌هاي بين‌المللي و پولي- بانكي زمان آن خواهد رسيد كه سرمايه‌گذاران جهاني نگاه خود را به ايران معطوف كنند و از فرصت‌هاي بي‌نظير اين كشور براي توسعه كسب و كار و افزايش سودآوري بهره ببرند.
روزنامه‌نگار