چهاردهمين جشن سالانه انجمن منتقدان و نويسندگان خانه تئاتر از برگزيدگان خود تجليل كرد
انتخاب‌هاي مهمي كه در حواشي حل شد
پيام رضايي/ «يكي از دلايل خلق هنر، تنهايي مطلق بشري است و انسان مي‌كوشد با كار هنري خود را از اين تنهايي ابدي جدا بكند.»...، «البته خانم رياحي! تئاتر ما نياز به بازيگراني با رده سني بالاي 25 سال دارد و به شما كه زير 25 سال هستيد نمي‌خورد!» اين دو جمله، دو سوي آن چيزي بود كه در جشن سالانه انجمن منتقدان و نويسندگان خانه تئاتر گذشت. به همين سادگي. جمله اول را فرهاد آييش گفت و جمله دوم را مجري مراسم يعني فرزاد حسني بيان كرد. تالار ايوان شمس شامگاه پنجشنبه 29 مرداد ميزبان اهالي تئاتر و همچنين اهالي رسانه بود. چهاردهمين جشن سالانه انجمن منتقدان و نويسندگان خانه تئاتر درحالي با اجراي فرزاد حسني برگزار شد كه حضور اهالي تلويزيون و چهره‌هاي موسوم به سلبريتي پررنگ بود. اين مراسم همه‌چيز داشت. از حضور چهره‌هاي برجسته‌اي چون فريد قاسمي، فرهاد آييش و البته برگزيده شدن كساني چون محمد رضايي راد تا اجراي نازل فرزاد حسني و حضور پرسر‌و‌صداي گروه خندوانه روي سِن. انجمن منتقدان و نويسندگان خانه تئاتر بيش از هر چيز نماد اعتبار و رويكرد علمي و كيفي به اين هنر است؛ اتفاقي كه در انتخاب‌ها و عدم انتخاب‌هاي هيات داوران مشهود بود و متاسفانه در اجراي نازل مراسم نبود.
تجليل از تاريخ تئاتر و روزنامه‌نگاري
مراسم با پخش تصاويري از علي سبحاني، روزنامه‌نگار فقيد عضو انجمن آغاز شد و ايرج راد، مديرعامل خانه تئاتر لوح تقديري را به مريم فشندي، ديگر روزنامه‌نگار و همسر سبحاني اهدا كرد. البته حسني يادي هم از پويان اميري، روزنامه‌نگار روزنامه شرق كرد كه روز پنجشنبه در كمال ناباوري از ميان ما رفت. انجمن منتقدان و نويسندگان خانه تئاتر امسال از چندين نفر تقدير كرد. نخستين اين افراد سيد فريد قاسمي، پژوهشگر برجسته حوزه مطبوعات و مطبوعات تئاتر بود كه جايزه‌اش را از دست همشهري خود مسعود رايگان گرفت. رايگان كه پيش از قاسمي براي اهداي جايزه دعوت شده بود قبل از هر چيز به حضور پيشكسوتان اظهار ارادات و خرسندي كرد: «حضور اين عاليجنابان در اين جشن بسيار ارزشمند است و من از اين افراد درخواست دارم تا بي‌مهري‌ها را تاب بياورند.» سيدفريد قاسمي نيز پس از حضور روي صحنه با اشاره به اينكه حرف‌هايش را در كليپي كه از او پخش شد، گفته است، چند جمله‌اي را بيان كرد: «اكنون جوايز متعددي گرفته‌ام اما اين جايزه برايم بهترين است و حضور هنرمندان بزرگ، امشب را دوست‌داشتني‌تر مي‌كند.»
اما دو پيشكسوت نيز در اين مراسم حضور داشتند. نصرالله وحدت و ناصر ملك‌مطيعي كه هر كدام بخشي از تاريخ زنده تئاتر و سينما به شمار مي‌روند. وحدت كه با پخش ترانه‌اي از فرهاد و با همراهي محمد سرير به صحنه آمد، حرف‌هاي جالب و طنازانه‌اي داشت: «62 سال پيش كارم را آغاز كردم و از اول دوست داشتم هم خودم بخندم و هم مردم را بخندانم چون هنر خنداندن مردمي‌ترين هنرهاست. در تمام سال‌هايي كه فعاليت مي‌كردم هرگز خسته نشدم و حالا هم خسته نيستم و آرزو دارم روزي روي صحنه تئاتر بيايم و بگويم من هنوز هم وحدت هستم.» در دقايق پاياني برنامه نيز ناصر ملك‌مطيعي (بازيگر قديمي سينما) كه با موسيقي فيلم «طوقي» به صحنه آمد از عشقش به سينما و روياي پرواز سيمرغ‌هاي جشنواره گفت: «بعد از اين همه سال كه از معشوقم سينما دور بودم، امشب برايم بسيار دلنشين و افتخارآميز است. از آنجا كه 85 سال دارم به هنگام حضور در برنامه‌ها خسته مي‌شوم اما امشب هيچ خسته نشدم زيرا چهره‌هاي تازه را ديدم و حرف‌هاي خوب شنيدم. در اين سال‌ها در تاريكي نشسته بودم و روشنايي را تماشا مي‌كردم. با پرواز سيمرغ‌ها خيلي در خيالم پرواز كردم اما از سينما كه معشوق من است گله دارم.» فرهاد آييش نيز كه به همراه همسرش مائده طهماسبي روي صحنه بود، از اينكه جايزه‌اش را از دست ملك مطيعي گرفته است، اظهار خرسندي كرد: « برايم لحظه بسيار زيبا و افتخارآفريني است كه اين جايزه را مي‌گيرم و خوشحالم كه دوستان منتقد مرا ديدند. » جمله نخست اين نوشته را گفت و بعد هم از همسرش مائده طهماسبي قدرداني كرد: «باعث افتخارم است كه نزديك‌ترين دوستم همسرم است.»
تئاترفروشي چرا؟
رامتين شهبازي نيز يكي ديگر از تقدير‌شدگان اين مراسم بود. او پس از دريافت جايزه‌اش پشت تريبون رفت و در حرف‌هايش از وضعيت كنوني تئاتر انتقاد كرد: «سال‌ها پيش كه فضاي تازه‌اي در تئاتر ايران ايجاد شد، بده بستان خوبي ميان ما مطبوعاتي‌ها و هنرمندان شكل گرفت. اما متاسفانه گاه مي‌بينيم بعضي هنرمندان، تئاترفروشي مي‌كنند كه اميدواريم شرايط تئاتر بهتر شود در آن صورت حتما نقدهاي ما هم بهتر خواهد شد. » البته دقايقي بعد سجاد افشاريان (نويسنده، كارگردان و بازيگر تئاتر) كه به عنوان نويسنده خندوانه در ميان اعضاي اين گروه روي صحنه آمده بود سعي كرد به اين سخنان شهبازي پاسخ بدهد: «من دل خوشي از منتقدان تئاتر ندارم. اگر تئاتر ما دچار يك ميانمايگي شده به خاطر اين است كه منتقدان تئاتر كار خود را به درستي انجام نمي‌دهند و اگر نقدي هم نوشته مي‌شود مغرضانه و برخي مواقع همراه با فحاشي است. برخي مواقع همين نقدها باعث كناره‌گيري بزرگان تئاتري و همچنين رفتن جوانان مستعد شده است. اميدوارم روزي جايگاه نقد تئاتر ايران به حدي باشد كه همچون كشورهاي اروپايي، بر جريان تئاتر تاثير مثبت بگذارند.»
جوايزي براي غيرتئاتري‌ها
در ادامه اين مراسم از بابك چمن‌آرا، از مركز موسيقي «بتهوون» به دليل انتشار فيلم تئاترهاي متعدد تقدير شد كه جايزه‌اش را از دست عليرضا قرباني گرفت. در بخش راديو نيز مارال دوستي براي تهيه برنامه «پرانتزباز» توسط كتايون رياحي تقدير شد. اما رامبد جوان و برنامه «خندوانه» نيز در بخش تقدير از برنامه‌هاي تلويزيوني، مورد تقدير قرار گرفتند. جالب آنكه تقدير از اين برنامه نزديك به 45 دقيقه از وقت مراسم اين جشن را به خود اختصاص داد بي آنكه ضرورت آن براي كسي روشن شود. زماني كه شايد عمده آن نوعي تبليغ براي اين برنامه و عوامل آن بود. ابتدا فرزاد حسني علت اين انتخاب را توضيح داد: «رامبد در برنامه‌اش به تئاتر اهميت زيادي داده و استندآپ كمدي را مورد توجه قرار داده است، ضمن اينكه هنرمندان تئاتر را به وفور در برنامه‌اش دعوت كرده است! » هادي ساعي نيز كه براي اهداي جايزه به صحنه دعوت شده بود در جملاتي به تعريف از رامبد جوان پرداخت: «خنداندن مردم هنر است و خنديدن هم يك هنر ديگر كه رامبد هر دو هنر را خوب مي‌داند». اما رامبد جوان با لحني آميخته به طنز در واكنش به حرف‌هاي ساعي كه از «خاستگاه تئاتري» حرف زده بود گفت «خاستگاه من هم تئاتر است و من هم بچه تئاترم.» در ادامه فرزاد حسني گروهي از عوامل اين برنامه را كه به مراسم آمده بودند به صحنه دعوت كرد كه تقريبا تمام عرض صحنه به تصرف آنان درآمد. محمد بحراني، صداپيشه جناب‌خان گفت: «از ته دلم خوشحالم كه با رامبد كار مي‌كنم. مهم‌ترين ويژگي او نبوغ، تجربه يا خلاقيتش نيست بلكه شرافتش است». شهيدي‌فر نيز فرصت را غنيمت شمرد و از برنامه‌هاي آتي و مسابقه‌اي كه قرار است برگزار شود خبر داد! «از روز تولد امام رضا(ع) شاهد يك رقابت يك حذفي با حضور 16 هنرمند شركت كننده در استندآپ كمدي برنامه «خندوانه» خواهيم بود كه در نهايت برگزيده اين رقابت مشخص مي‌شود. اين روند براي بينندگان، ما و شما و كمدين‌هاي شركت كننده در اين رقابت، نكته جذابي خواهد بود.»
مهم‌ترين بخش با كمترين فرصت
اما مهم‌ترين بخش برنامه هم بالاخره فرصت ارايه يافت و نمايش‌هاي برگزيده سال نيز مورد تقدير قرار گرفتند كه طي آن «و آنك انسان» به كارگرداني محمد رضايي‌راد، «هم‌هوايي» به كارگرداني افسانه ماهيان و «صداي آهسته برف» به كارگرداني جابر رمضاني به ترتيب جوايز اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. در ادامه نيز برگزيدگان بخش مطبوعات معرفي شدند و جوايز خود را از هيات داوران مركب از يونس شكرخواه، مجيد رضاييان، ابراهيم حسيني و بابك برزويه دريافت كردند. در بخش عكس مريم قهرماني‌زاده، در بخش مقاله و ترجمه مجيد كيانيان و در بخش گفت‌وگو فرزانه ابراهيم‌زاده از روزنامه شرق نفرات برگزيده شدند. از نكات جالب توجه اين بود كه هيات داوران در بخش‌هاي گزارش، يادداشت و نقد برگزيده‌اي نداشت كه مي‌تواند نشاني از جدي بودن مفهوم نقد به عنوان ركن اساسي انجمن منتقدان و نويسندگان خانه تئاتر باشد. در بخش پژوهش سال از كتاب «تئاتر و سينماي آربي آوانسيان» نوشته مجيد لشكري تقدير شد. گروه تئاتر «ياس تمام» به سرپرستي زهرا صبري نيز مورد تقدير قرار گرفت و از آنجا كه صبري در خارج از كشور بود، ركسانا بهرام دستيارش تقديرنامه را از حميد امجد دريافت كرد.