نخستين واكنش‌ها به قطع رابطه عربستان با ايران
سه دلاري كه بازار نفت را لرزاند
گروه اقتصادي |بازار نفت يكي دو سالي است كه دستخوش تغيير و تحولات زيادي شده است. از خروج ايران از بازارهاي بين‌المللي در پي تحريم‌هاي غربي گرفته تا حضور داعش و تخفيفات ويژه اين گروه كه بازار نفت را متاثر كرد و بازار نفت روزهاي نزولي قيمت را تجربه كرد.
حالا بعد از نزديك به دو سال بازار نفت در نخستين روزهاي سال 2016 ميلادي تجربه افزايش قيمت را به روي خود مي‌بيند. تجربه‌اي كه به مدد تشديد تنش‌ها ميان عربستان و ايران روي داده است. هرچند پيش‌بيني‌ها از بازار نفت در سال جاري ميلادي (2016) روند صعودي نفت بود اما اعدام شيخ نمر در عربستان و قطع رابطه دو توليد‌كننده رتبه‌دار اوپك موجب شده تا پيش‌بيني‌هاي بازار جهاني نفت زودتر از موعد رخ دهد.
به گونه‌اي كه بهاي نفت در بازارهاي جهاني در نخستين روز معاملات سال 2016 در پي تنش در روابط بين ايران و عربستان چند دلار افزايش يافت. افزايشي كه بنا به گفته كارشناسان تنها به مدد نگراني‌ها از اختلافات ايران و عربستان رخ داده و براساس پيش‌بيني‌ها نبوده است. اگرچه آمار ضعيف توليد در آسيا مانع از افزايش شديد قيمت‌ها شد. در پي اعدام شيخ نمر، روحاني برجسته شيعه در عربستان، اين كشور روز يكشنبه در واكنش به اتفاقات سفارت خود در تهران روابط ديپلماتيك با ايران را قطع كرد.
قيمت جهاني نفت برنت در معاملات ديروز با بيش از يك دلار افزايش به 38 دلار و 50 سنت رسيد و نفت سبك امريكا با 77 سنت افزايش 37 دلار و 81 سنت در هر بشكه داد‌وستد شد. تنش بين ايران و عربستان در شرايطي است كه ايران كه بخشي از بزرگ‌ترين ذخاير اثبات شده نفت جهان را در اختيار دارد، اميدوار است تا صادرات نفت خود را پس از لغو تحريم‌ها افزايش دهد.
بلومبرگ اين افزايش قيمت بر اساس تنش بين تهران و رياض را 2/3 درصد ذكر مي‌كند و معتقد است: به دنبال قطع روابط ديپلماتيك رياض و تهران از سوي رژيم آل سعود قيمت نفت در بازارهاي جهاني افزايش يافت. از زمان اعدام شيخ نمر باقر النمر توسط حكومت سعودي و افزايش تنش بين ايران و عربستان قيمت نفت براي دومين روز روند صعودي گرفت. براين اساس، قيمت نفت وست‌تگزاس اينترمدييت براي فروش در ماه فوريه در بازار بورس نيويورك 28/1 دلار افزايش يافت و به بشكه‌اي 32/38 دلار رسيد. قيمت نفت خام برنت نيز براي تحويل در ماه فوريه 1/18 دلار يا 2/3 درصد رشد داشته و به قيمت بشكه‌اي 46/38 دلار در بازار لندن رسيده است.
با اين اوضاع برخي كارشناسان معتقدند كه تنش بين روابط ايران و عربستان تاثير محدود و ميان‌مدتي روي قيمت خواهد گذاشت و اين تغييرات صعودي قيمت تنها مي‌تواند براي يكي دو روز تداوم داشته باشد و در روزهاي پاياني هفته جاري مجددا قيمت‌ها روال ثابتي را در پيش خواهند گرفت.
با اين حال طبق پيش‌بيني‌هاي جديد و كاهش توليد نفت كشورهاي غير عضو اوپك به نظر مي‌رسد روال افزايشي قيمت در ماه‌هاي آينده نيز ادامه يابد و بازار نفت به روزگار افزايش قيمتي خود بازگردد. البته قيمت نفت در سال 2015 حدود 35 درصد از ارزش خود را براي سومين سال متوالي از دست داده بود.
در اين رابطه موسسه واسطه نفتي فيليپ فيوچرز اعلام كرد: با توجه به افزايش تنش‌هاي ژئوپوليتيك بين ايران و عربستان، قيمت‌ها در بازار در اولين روز معاملات سال 2016 افزايش يافت.
با وجود جهش قيمت نفت در معاملات روز دوشنبه، قيمت‌ها همچنان نسبت به اواسط سال 2014 دوسوم كمتر هستند چرا كه توليد‌كنندگان از جمله سازمان كشورهاي صادر‌كننده نفت (اوپك)، روسيه و امريكا روزانه بين 500 هزار تا دو ميليون بشكه بالاتر از تقاضاي جهاني توليد دارند.
بازار به تعادل مي‌رسد
آليانس برنشتين، تحليلگر نفتي مي‌گويد: اوپك، روسيه و امريكا از انتظارات اوليه ما در خصوص عرضه فراتر رفته‌اند و اين امر بر فشارهاي كاهشي موجود ناشي از پرشدن ذخاير افزوده است. ما سال 2016 را سال تعادل مجدد بازار مي‌دانيم اما اين اتفاق صرفا از نيمه دوم سال رخ خواهد داد. انتظار مي‌رود متوسط قيمت نفت برنت از بشكه‌اي 53 دلار در سال گذشته به 50 دلار در سال 2016 تنزل پيدا كند، اما در سال 2017 به 70 دلار در هر بشكه و در سال 2018 به 80 دلار در هر بشكه برسد.
موسسه مورگان استنلي اعلام كرد: احتمال رسيدن رشد تقاضاي جهاني نفت و به سطح رشد عرضه جهاني تا پايان سال 2016 و تحريك متعادل شدن اوليه بازار وجود دارد. قبل از اينكه اين اتفاق رخ دهد ممكن است قيمت‌ها بدون توجه به كاهش حاشيه سود توليد‌كنندگان كاهش بيشتري يابد. در يك بازار اشباع‌شده هيچ‌گونه ارزش ذاتي براي نفت خام وجود ندارد و سطح قيمت طبق اشتهاي سرمايه‌گذاران و مصرف‌كنندگان براي خريد تعيين مي‌شود.
اين بانك حتي پيش‌بيني مي‌كند ايران قصد دارد عرضه نفت خود را پس از لغو تحريم‌ها روزانه 500 هزار تا يك ميليون بشكه در روز افزايش دهد اگرچه مقامات ايراني مي‌گويند اگر تقاضايي وجود نداشته باشد قصد ندارند بازار را با نفت پر كنند. صادرات نفت ايران به حدود يك ميليون بشكه در روز رسيده كه از دوران اوج تقريبا سه ميليون بشكه‌اي در سال 2011 بسيار كمتر است. در روسيه توليد نفت اين كشور در سال 2015 به متوسط روزانه 10 ميليون و 730 هزار بشكه رسيد كه بالاترين سطح پس از دوران شوروي سابق است. در زمينه تقاضا نگراني‌ها درباره ركود اقتصاد‌هاي آسيا افزايش يافته چرا كه فعاليت كارخانه‌هاي چين در ماه دسامبر براي دهمين ماه متوالي كاهش يافت چرا كه بررسي‌ها در آسيا نشان مي‌دهد صنايع با مشكل كمبود تقاضا مواجه‌اند.