تاثيرات بازار نفت ميان مدت است
مهران امير معيني ٭ / تنش بين ايران و عربستان كه در چند روز گذشته، به‌دليل اعدام شيخ نمر، روحاني شيعه به بالاترين سطح خود در سال‌هاي اخير رسيده است، مهم‌ترين تاثيري كه بر بازار نفت در ميان‌مدت خواهد گذاشت، افزايش عدم انسجام در اوپك خواهد بود. عدم انسجام در 18 ماه اخير خود يكي از مهم‌ترين عوامل پايين آمدن قيمت نفت بوده است كه طبيعتا با افزايش تنش‌هاي ميان دو كشور، اين مساله شدت بيشتري خواهد گرفت.
نخستين تاثير تنش ايران و عربستان، در روز گذشته افزايش يك و نيم تا دو دلاري قيمت نفت در روزهاي گذشته بوده است. هر چند اين افزايش مقطعي است و در روزهاي آينده مجددا قيمت‌ها روند گذشته را پي خواهند گرفت زيرا مهم‌ترين عامل كاهش قيمت نفت در يك‌سال و نيم اخير، مازاد توليدي بوده است كه در كنار عدم انسجام اعضاي اوپك، هنوز براي آن راهكاري پيدا نشده است. در نتيجه افزايش قيمت در روز گذشته، تنها يك تاثير مقطعي بوده كه ادامه پيدا نخواهد كرد و تا زماني‌كه مازاد توليد وجود دارد، روند قيمت نفت افزايشي نخواهد شد.
حال در آينده، هر چقدر هم كه قيمت نفت كاهش پيدا كند، ايران و عربستان از بازار خارج نخواهند شد. چرا كه به هر روي اين دو كشور توان توليد نفت ارزان را دارند و به دلايل مختلف ترجيح مي‌دهند كه از بازار خارج نشوند. به همين خاطر حتي اگر عربستان دست به اضافه توليد بيشتر هم بزند، نمي‌تواند ايران را از بازار خارج كند. ولي سعودي‌ها براي اضافه توليد نفت، حتي اگر آمادگي هم داشته باشند، ديگر بازار كشش خريد بيش از 5/10ميليون بشكه نفت عربستان را ندارد و اگر طرف عربستاني دست به افزايش توليد بزند، به توفيق خاصي دست پيدا نخواهد كرد.
مهم‌ترين تاثير تنش اخير بين ايران و عربستان، افزايش انشقاق در اوپك خواهد بود. هر چند قبل از درگيري اخير هم عدم انسجام به يكي از مهم‌ترين معضلات اوپك تبديل شده بود و درگيري دو كشور تنها مي‌تواند اين عدم انسجام را افزايش دهد. اين اتفاق در حالي رخ مي‌دهد كه تنش بين كشورهاي عضو اوپك، مساله جديدي نيست و در گذشته برخي اعضا با يكديگر وارد جنگ هم شدند اما آن چيزي كه امروز نسبت به گذشته بي‌سابقه است، ميزان و سطح عدم انسجام است كه ادامه آن به ضرر تمام اعضاي اوپك خواهد شد.
٭ معاونت پژوهشي موسسه مطالعات انرژي