ديپلماسي قايقها
اين اطلاعيه افزوده است: «همانگونه كه در اطلاعيههاي قبلي تصريح شده بود در هنگام توقيف اين دو شناور رزمي، ناوگروه هواپيمابر ترومن امريكا و ناوگروه هواپيمابر شارل دوگل فرانسه در آبهاي بينالمللي منطقه حضور داشتهاند و همزمان ناو گروه هواپيمابر امريكايي اقدام به تحركات انفعالي و احساسي هوايي و دريايي كرد كه با هوشمندي و مديريت مقتدرانه نيروي دريايي سپاه كنترل و آرامش در منطقه تامين شد.» در ادامه اين اطلاعيه با بيان اينكه «در شناورهاي امريكايي سلاحهاي سبك و نيمه سنگين وجود داشته است» تصريح شده است: «پس از انتقال و استقرار تفنگداران دستگيرشده در محل پايگاه نيروي دريايي سپاه، بررسيهاي لازم پيرامون چرايي و چگونگي ورود غير قانوني آنان آغاز شد و همزمان مقامات سياسي امريكا در تماسهاي مكرر با مقامات سياسي كشورمان با غير عمدي خواندن اقدام شناورهاي رزمي خود، آزادي تفنگداران امريكايي را در خواست كردند.» اين اطلاعيه افزوده است: «پس از بررسيهاي فني و عملياتي در تعامل با مراجع ذيصلاح سياسي و امنيت ملي كشور و مشخص شدن سهوي و غير عمدي بودن ورود شناورهاي رزمي امريكا به آبهاي جمهوري اسلامي ايران و عذرخواهي آنها؛ تصميم به رهاسازي آنان گرفته شد.» اين اطلاعيه با تاكيد بر اينكه «امريكاييها متعهد شدند كه دچار اشتباهات مجدد نشوند» آورده است: «تفنگداران دريايي دستگيرشده لحظاتي قبل با نظارت شناورهاي رزمي نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در آبهاي بينالمللي رها شدند.» در پايان اين اطلاعيه تاكيد شده است رزمندگان غيور نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي مانند گذشته در پهناي خليج فارس و تنگه هرمز با اقتدار و صلابت از سيادت دريايي و مرزهاي آبي جمهوري اسلامي ايران دفاع خواهند كرد.
30 و 14 دقيقه؛ مهر تاييد امريكاييها
پاي خبر آزادي تفنگداران
چيزي حدود يك ساعت بعد از اين اطلاعيه، زماني كه گويا تفنگداران امريكايي به همقطاران خود در خليج فارس رسيده بودند و اين خبر را به واشنگتن ارسال كرده بودند، وزارت دفاع امريكا آزادي آنها را تاييد كرد. پنتاگون ضمن تاييد آزادي اين نظاميان اعلام كرد: «هيچ شواهدي دال بر اينكه سربازانش در مدت بازداشت مورد آزار قرار گرفتهاند وجود ندارد.» همچنين نيروي دريايي امريكا در بيانيهاي بازگشت تفنگدارانش را در سلامت كامل تاييد و اعلام كرده است آنها از طريق هوايي به پايگاه نظامي امريكا منتقل شدهاند. نيروي دريايي امريكا همچنين تاكيد كرد كه هيچ شواهدي مبني بر اينكه آنان در طول بازداشت مورد آزار قرار گرفته باشند وجود ندارد و درباره علت وقوع اين حادثه تحقيق خواهد شد.
روايت ديپلماتها از رايزني
بازداشت نظاميها
24ساعت بعد از توقيف شناورهاي امريكايي و سه ساعت بعد از آزادسازي آنها توسط سپاه پاسداران در آبهاي آزاد، سخنگوي وزارت خارجه كشورمان نيز در روايتي از اين ماجرا گفت: «با توجه به نزديك شدن به روز اجراي توافق هستهاي برجام، تماسهاي تلفني ميان وزيران خارجه جمهوري اسلامي ايران و ايالات متحده امريكا در اين خصوص در جريان است كه موضوع فوقالعاده تفنگداران امريكايي نيز در اين تماسها پيگيري و زمينه حل هر چه سريعتر آن فراهم شد.» جابر انصاري نيز بر دو موضوع تاكيد داشت؛ يكي نقص سيستم ناوبري شناورها در اين اتفاق و ديگري ادامه اقتدار نيروهاي نظامي ايران در دفاع از مرزهاي كشور.
پايان ماجرا؛ تشكر امريكا، اقتدار ايران
نهايتا پايان همه خبرها بيانيه تشكر وزارت خارجه امريكا از مقامات كشورمان بود؛ جايي كه جان كري عصر روز چهارشنبه در اين بيانيه از حل و فصل مسالمت آميز و كارآمد موضوع تفنگداران امريكايي قدرداني كرد.
كري در بيانيه ديروز خود، نوشت: «حل و فصل مسالمتآميز اين مساله گواهي بر نقش بارز ديپلماسي در امن و قوي نگه داشتن كشورمان است.» پيش از آن جاش ارنست، سخنگوي كاخ سفيد غروب سه شنبه در گفتوگو با شبكه خبري سيانان گفته بود كه واشنگتن در ارتباط با مقامات ايران اطمينان پيدا كرده است كه ملوانان امريكايي در شرايط امني به سر ميبرند و رفتار با آنها محترمانه است.
نهايتا هم كاخ سفيد اعلام كرد خطوط ارتباطي جديد ايجادشده در مذاكرات هستهاي، به آزادي نظاميان دستگير شده اين كشور در آبهاي سرزميني ايران كمك كرده است.
«دنيس مكدونا» رييس دفتر رييسجمهور امريكا همچنين گفته كه روابط ميان «جان كري» و همتاي ايرانياش يعني «محمدجواد ظريف» هم نقش مهمي در حل اين موضوع داشته است. وزير خارجه كشورمان نيز با يك پيغام يكخطي بعد از اين ماجراي 21 ساعته كه در توييتر منتشر كرد، سعي كرد با نصيحتي سياسي با امريكاييها روبهرو شود. او نوشت: «خوشحالم كه مذاكره و احترام و نه تهديدات و بيپروايي، قضيه ملوانان را به سرعت حل كرد. بياييد از اين آخرين مثال درس بگيريم.»
افق جديد؛ ديپلماسي قايقي
روزي كه با هراسي سنگين از تنشي جديد بين ايران و امريكا آغاز شده بود، با رونمايي از فصل جديدي از نتايج اميدبخش تلاشهاي ديپلماتيك به پايان رسيد. گو اينكه اين تلاش 21 ساعته خود مرحلهاي بود براي قوام بيشتر حاصل آن مذاكرات 21 ماهه هستهاي. كري و ظريف يك بار ديگر با هم مذاكره كردند و يك بار ديگر به موفقيت رسيدند. كانالهاي باز شده در مذاكرات هستهاي بعد از گذشت ماهها دوباره «تست» شد تا آزمايش موفق ديگري را پس بدهد. خاورميانه به هم ريخته است، بوي دود و باروت را ميشود از هر طرف حس كرد. كمتر پايتختي در منطقه مانده كه سنگفرش خيابانهايش بوي خون ندهد.
چالشي نظامي بين دو «دشمن» سياسي شناخته شده در دنيا، در قلب مهمترين آبراه همين منطقه به هم ريخته اما بيهيچ تنشي به پايان ميرسد.
به قول ظريف نه «تهديدي» در كار است و نه «بيپروايي». حالا «ديپلماسي» در سپيده دم روز 24 ديماه 94 و 14 ژوئن 2016 تجربه موفق ديگري دارد تا اگر حتي در كتابهاي درس از آن ياد نشود، اما بتواند عصاي دست ديپلماتهاي آينده شود. همانطور كه از پيام ظريف و كري بعد از اتفاقات ديروز ميشد باليدن دوباره آنها را به نتيجه تازهترين «تلاش ديپلماتيك»شان فهميد.
هر چه بود اينبار هم ديپلماسي در قلب خونينترين منطقه جهان، ميان دو مخالف سر سخت صحنه جهاني، توانست نشان دهد كه هنوز هم بهترين جايگزين درگيريهاي سخت است.