مسعود ادريسي در گفت‌وگو با «اعتماد»:
لبنان تسليم فشارهاي عربستان عليه ايران نخواهد شد
تنش جديد ايجاد شده ميان تهران و رياض پس از اعدام شيخ نمر و تعرض به سفارتخانه عربستان در ايران چه تاثيري مي‌تواند بر وضعيت سياسي لبنان داشته باشد؟
لبنان در ميان كشورهاي عربي، از وضعيت خاص و ويژه‌اي برخوردار است. اين كشور، در طول سال‌هاي گذشته با بحران‌هاي مختلفي چون جنگ داخلي و اشغال و تعرض‌هاي دايمي رژيم صهيونيستي روبه‌رو بوده و اين مسائل موجب شده تا اين كشور در سال‌هاي قبل وضعيت همراه با بي‌ثباتي را تجربه كند. در سال‌هاي اخير هم ما شاهد دخالت‌هاي بسيار در امور داخلي اين كشور هستيم كه موجب ايجاد بحران رياست‌جمهوري در دو سال اخير شده است. از سوي ديگر، بحران سوريه و حملات گروه‌هاي تروريستي تكفيري صدماتي را به لبنان وارد كرده است. با اين حال، بايد دانست كه لبنان با توجه به وضعيت خاص خود كه در آن طوايف و جريان‌هاي مختلفي زندگي، اتخاذ هر تصميم بايد همراه با اجماع و موافقت تمامي گروه‌ها باشد. از سوي ديگر، سه كشور جمهوري‌اسلامي ايران، عربستان سعودي و فرانسه در اين لبنان از نفوذ بسياري برخوردار هستند. بنابراين به صورت طبيعي اگر روابط ميان تهران و رياض عادي باشد، قاعدتا مسائل لبنان عادي‌تر و سريع‌تر حل خواهند شد ولي اگر روابط ميان ايران و عربستان همراه با تنش باشد، اين تنش تاثيري منفي بر مسائل اين كشور گذاشته و گره‌ها كورتر خواهند شد.
با توجه به اين مساله، پس بايد شاهد ادامه پيدا كردن بحران رياست‌جمهوري در لبنان باشيم؟
متاسفانه همين‌طور است. قطعا اگر توافقي ميان ايران و عربستان در‌اين‌باره صورت نگيرد، بحران رياست‌جمهوري در لبنان ادامه پيدا مي‌كند. با اين حال، ايران در دو سال گذشته آمادگي خود را براي حل و فصل بحران لبنان اعلام كرده است و ما شاهد بوديم هر‌گاه در اين باره از تهران كمكي خواسته شده، دولت جمهوري اسلامي ايران بدون هيچ گونه چشمداشتي آمادگي خود را براي حل بحران اعلام كرده است ولي متاسفانه عزم حل اين بحران از سوي طرف مقابل يعني عربستان سعودي ديده نمي‌شود و به نظر مي‌رسد آنها از ادامه يافتن اين بحران بي‌ميل نيستند.
در نشست سازمان همكاري‌هاي كشورهاي اسلامي و اتحاديه عرب، لبناني‌ها مواضعي برخلاف عربستان اتخاذ كردند. انگيزه آنها از اين اقدام چه بود؟
لبنان نسبت به بسياري از كشورهاي عربي سياست خارجي متفاوتي دارد و همواره تلاش داشته است كه خود را وارد منازعات بي‌حاصل نكند. اين تفاوت ديدگاه ميان لبنان با بسياري از كشورهاي عربي را مي‌توان در بحران سوريه هم ديد كه آنها متفاوت از عربستان، قطر، امارات و... فكر مي‌كنند. از سوي ديگر، نمي‌توان نفوذ و روابط ايران در لبنان را هم ناديده گرفت. در واقع دو عنصر مستقل بودن سياست خارجي لبنان از عربستان و روابط خوب با ايران موجب شده است تا لبنان در سال‌هاي گذشته از منويات عربستان پيروي نكند و به همين خاطر هم طبيعي است كه آنها به خواست رياض تن ندهند و به بيانيه پاياني سازمان همكاري‌هاي اسلامي و اتحاديه عرب راي منفي بدهند و به ائتلاف عليه ايران نپيوندند.
آيا اعمال فشار بر لبنان از طريق تحريم و قطع كمك‌هاي مالي مي‌تواند موجب تغيير رفتار لبناني‌ها نسبت به ايران شود؟
بي‌ترديد لبنان سياست‌هاي مستقل خود را عوض نخواهد كرد. به عبارت ديگر، لبنان به هيچ ائتلافي عليه كشور ثالثي نخواهد پيوست، چه آن ائتلاف عليه ايران باشد يا همراه با ايران و عليه عربستان. از سوي ديگر، ايران به ميزان بسيار زيادي بر جامعه لبنان نفوذ دارد كه هر‌گونه اتخاذ تصميم عليه تهران مي‌تواند منجر به واكنش افكار عمومي و نخبگان لبناني شود. به عبارت ديگر، اعمال فشار بر بيروت منجر به تغيير در رفتارهاي لبنان درباره ايران نخواهد شد و آنها نمي‌توانند بيروت را وادار كنند تا عليه ايران موضع‌گيري كند.
آيا اعمال فشارهاي مختلف از سوي عربستان سعودي بر لبنان مي‌تواند منجر به نزديكي و تمايل بيروت به تهران شود؟
به هر حال نمي‌توان عقبه عربستان را در لبنان ناديده گرفت. شخص سعد حريري و ائتلاف 14 مارس و همچنين بخش اعظمي از جريان اهل سنت لبنان، به عربستان تمايل جدي دارند. در مقابل هم بخش زيادي از مسيحيان لبنان و شيعيان همراه با ائتلاف هشتم مارس هستند. جريان هشتم مارس تمايلاتي به ايران دارد. قطعا فشارهاي عربستان نمي‌تواند تاثيري روي جريان مسيحيان لبناني و شيعيان اين كشور داشته باشد ولي بر جريان المستقبل به رهبري سعد حريري تاثير خواهد داشت و من بيم آن دارم كه اين مسائل موجب افزايش شكاف‌ها در لبنان شود. با اين حال، ارتش لبنان، نيروي مستقلي است و در صورتي كه آنها احساس ناامني كنند ممكن است تا نسبت به دريافت كمك نظامي ايران كه در طول دو سال گذشته از سوي كشورمان مطرح شده، پيشقدم شوند. با اين حال بايد يادآور شوم من فكر نمي‌كنم كه جريان ائتلاف 14مارس اجازه گردش به سمت و‌سوي ايران را به صورت كامل به دولت لبنان بدهند و البته سياست خارجي لبنان هم تلاش كرده است تا مستقل باشد.
به چه ميزان عربستان در ايجاد يك ائتلاف ضدايراني در منطقه موفق عمل كرده است؟
انتظاري كه عربستان از بسياري كشورهاي عربي درباره ايران داشت، آنچنان برآورده نشده است. آنها در سياست اعلامي، همراهي‌هايي داشته‌اند ولي در سياست اعمالي همراهي خاصي نكرده‌اند. عربستان اين انتظار را داشت كه پس از حادثه تعرض به سفارتخانه‌اش، بسياري از كشورهاي ديگر عربي هم رابطه‌شان را با ايران قطع كنند اما فقط چند كشور كوچك اين كار را كردند. آنها حتي در ميان كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس هم كه روابط تنگاتنگ‌تري نسبت به كشورهاي ديگر دارند، موفق نبودند. قطر و كويت فقط به احضار سفير اكتفا كردند. امارات روابطش را كاهش داد و فقط بحرين دست به قطع روابط زد. عمان هم كه محلي به اين تحولات نگذاشت. من در كل فكر مي‌كنم عربستان به 20 درصد خواسته‌هايش عليه ايران هم نرسيده است.