سناريوي كوتاه‌مدت و بلندمدت صنعت نفت
براي پساتحريم
وزارت نفت در دوران تحريم دچار آسيب‌هاي جدي شد كه قرار است در پساتحريم در دو برنامه كوتاه‌مدت و بلندمدت براي رفع اين آسيب‌ها، گام جدي بردارد. معاونت برنامه‌ريزي و نظارت بر منابع هيدروكربوري وزارت نفت اعلام كرد: صنعت نفت ايران پس از گذشت صد سال از زمان شكل‌گيري، هم اكنون در آغاز دوره‌اي مهم و تعيين كننده از حيات خود قرار دارد كه ويژگي اصلي آن تلاش همه‌جانبه براي برون رفت از شرايط بحراني تحريم و بازيابي جايگاه واقعي خود در عرصه بين‌المللي و ايفاي نقش شايسته و كليدي در منطقه و جهان است.
احياي ظرفيت‌هاي نهفته و بالقوه اين صنعت و به فعليت رساندن آن و موفقيت در اين برهه مهم و حساس، مستلزم توجه ويژه به خرد جمعي و سرمايه انساني در صنعت نفت و گاز و جلب مشاركت محافل علمي و دانشگاهي كشور از يكسو و ديپلماسي فعال با رويكرد تعامل موثر، سازنده و پايدار با بازيگران كليدي بازار جهاني نفت و گاز از سوي ديگر است. در سال‌هاي گذشته و در نتيجه اعمال تحريم‌هاي ظالمانه بين‌المللي، صنعت نفت در حوزه‌هاي فروش نفت خام، ميعانات گازي، فرآورده‌هاي نفتي و محصولات پتروشيمي، حمل و نقل نفت خام، ميعانات گازي، فرآورده‌هاي نفتي و محصولات پتروشيمي، عمليات و نقل و انتقالات بانكي، تامين مالي و سرمايه‌گذاري‌هاي مورد نياز در صنعت نفت ايران، بيمه نفتكش، غرامت و خسارت محمولات نفتي، تاسيسات و تجهيزات نفتي و بيمه اتكايي و واردات و تامين كالاها، تجهيزات، خدمات فني و مهندسي و ليسانس‌ها دچار آسيب شد. از مجموع مشكلات متعدد ناشي از تحريم‌هاي بين‌المللي در صنعت نفت، باتوجه به گشايش و بهبود حاصل از برجام، پيش بيني مي‌شود كه بخش قابل‌توجهي از اين چالش‌ها در كوتاه‌مدت و ديگر موارد نيز در ميان مدت مرتفع شود.
بر اساس اين گزارش، صنعت نفت از دو حيث در اقتصاد ايران حايز اهميت است. نخست به عنوان تامين كننده امنيت عرضه انرژي داخلي و دوم سهم بسزاي آن در تامين منابع ارزي مورد نياز ديگر صنايع و بخش‌هاي اقتصادي كشور. بنابراين اين صنعت ارتباط تنگاتنگي با اقتصاد و رفاه مردم و جامعه دارد. از اين رو گشايش در فضاي توسعه صنعت نفت در پساتحريم، بدون شك سبب ارتقاي رفاه عمومي جامعه را به دنبال خواهد داشت. اجراي برجام علاوه بر دارا بودن آثار و تبعات عمومي، دستاوردهاي قابل توجهي نيز براي صنعت نفت، گاز وپتروشيمي كشور به همراه خواهد داشت كه برخي در كوتاه‌مدت و برخي ديگر در ميان مدت محقق خواهندشد.
براساس اين گزارش، افزايش صادرات نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي، كاهش هزينه‌هاي مرتبط با صادرات نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي، كاهش هزينه‌هاي توسعه و بهره‌برداري از ميادين هيدروكربوري، تسهيل در تامين تجهيزات و تكنولوژي مورد نياز صنعت نفت، دسترسي به بازارهاي مالي بين‌المللي و تسهيل در تامين مالي طرح‌هاي توسعه‌اي و تسهيل در نقل و انتقالات بانكي در سطح بين‌المللي از اهداف وزارت نفت در كوتاه‌مدت است. ارتقاي توان پيمانكاران، سازندگان و تامين كنندگان داخلي در مشاركت با شركت‌هاي خارجي، گسترش فعاليت‌هاي اكتشافي براي افزايش پشتوانه توليد و توسعه منابع نفت وگاز، افزايش ظرفيت توليد صيانتي و ضريب بازيافت ميادين نفت وگازكشور، توسعه و بهره‌برداري حداكثري از ميدان‌هاي مشترك نفت وگاز، جلوگيري از سوزانده شدن گازهاي همراه توليدي از ميادين نفتي، ايجاد بازارهاي مطمئن و پايدار براي نفت خام ايران، افزايش ظرفيت پالايشي كشور و ارتقاي سطح كيفي محصولات و فرآورده‌هاي نفتي توليدي، افزايش ظرفيت توليد محصولات پتروشيمي با تاكيد بر تكميل زنجيره ارزش و تقويت نقش موثر در سازمان‌هاي بين‌المللي و ارتقاي سهم ايران در بازارهاي جهاني نفت و گاز از اهداف ميان مدت و بلندمدت صنعت نفت در پساتحريم است.