آغاز فاز دوم نیروگاه بوشهر
كلنگ ساخت واحد دوم و سوم نيروگاه بوشهر ديروز توسط اسحاق جهانگيري زده شد
گروه ديپلماسي
ديروز بوشهر، روز متفاوتي را تجربه كرد. پس از امضاي سه سند همكاري هسته‌اي ميان ايران و روسيه در مسكو در آبان سال 93 و پس از 12 ماه تاخير در كلنگ‌زني احداث نيروگاه‌هاي بوشهر2 و 3، اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور به همراه علي‌اكبر صالحي، رييس سازمان انرژي اتمي و سرگئي كرينكو، رييس شركت روس‌اتم به بوشهر رفتند و كلنگ احداث اين نيروگاه‌ها زده شد تا آنگونه كه معاون اول رييس‌جمهور گفت بوشهر به قلب انرژي ايران تبديل شود. با اين حال، نيروگاه‌هاي كلنگ‌زده براساس ارزيابي‌هاي انجام‌شده، قرار است واحد 2 آن در آذرماه سال 1403 و ديگري در خردادماه 1405 وارد مدار شود و آنگونه كه محمود جعفري، مجري طرح نيروگاه اتمي بوشهر گفته است با تكميل اين دو نيروگاه، 1057 مگاوات برق به ظرفيت توليد انرژي كشور اضافه كند و مي‌تواند موجب صرفه‌جويي در مصرف 22 ميليون بشكه نفت شود و از توليد 14 ميليون تن گاز گلخانه‌اي جلوگيري كند. از سوي ديگر، شركت اتم استروي اكسپورت روسيه در بيانيه‌اي اعلام كرد كه واحدهاي جديد نيروگاه بوشهر با استانداردهاي فوق ايمني و جديد اروپايي براساس تجربيات جلوگيري از تكرار حوادث نيروگاه هسته‌اي فوكوشيما ساخته مي‌شود و مجوز Eur را دريافت كرده است.
پاسخ صالحي به منتقدان برجام
«ساخت اين دو واحد پاسخ شفافي است به كساني كه مي‌گويند صنعت هسته‌اي با كندي، ركود و توقف مواجه شده است.» اين عبارات، نخستين سخناني بودند كه ديروز از زبان علي‌اكبر صالحي در مراسم كلنگ‌زني دو نيروگاه جديد بوشهر زده شدند تا نشان دهد كه نقدهاي منتقدان برجام تا چه اندازه رييس سازمان انرژي اتمي را دل‌آزرده كرده است. او همچنين از تلاش‌هاي وزارت امور خارجه و محمدجواد ظريف قدرداني كرد كه با اجراي برجام، مسير كار براي اجراي اين پروژه را هموار كرد. پس از صالحي، اسحاق جهانگيري سخنانش را آغاز كرد و با تاكيد بر اينكه دولت در نظر دارد تا هم حقوق هسته‌اي مردم ايران را تثبيت كند و هم چرخ زندگي آنها را بچرخاند، به توافق هسته‌اي ميان ايران و گروه 1+5 اشاره كرد و گفت: احداث نيروگاه‌هاي جديد پايبندي دولت روسيه را به عنوان يكي از اعضاي برجام در اجرايي كردن اين توافق به نمايش مي‌گذارد و ضرورت دارد ساير طرف‌هاي برجام نيز تعهدات خود را در اين زمينه مورد توجه قرار دهند. اودر ادامه به همكاري‌هاي ايران و روسيه گريزي نيز زد و اظهار داشت: ما با روسيه به‌عنوان يك دوست همكاري خواهيم كرد. احداث 2 واحد جديد نيروگاه با حجم سرمايه‌گذاري بالغ بر هشت و نيم ميليارد دلار را با روسيه به انجام مي‌رسانيم. امروز واحد اول شروع به كار كرد و تا دو سال آينده واحد دوم را هم شروع خواهيم كرد. جهانگيري ادامه داد: در زمينه مبارزه با تروريسم خصوصا در سوريه همكاري خوبي با روسيه داريم كه به آن ادامه خواهيم داد. همكاري در حوزه دفاعي نيز جزو كارهايي است كه ميان ايران و روسيه انجام مي‌شود؛ سامانه دفاعي اس-300 نماد همكاري دفاعي ميان اين دو كشور همسايه است. آخرين سخنران مراسم كلنگ‌زني، سرگئي كرينكو، رييس روس اتم بود كه ساخت دو واحد جديد نيروگاه اتمي را سهم بزرگي در همكاري استراتژيك دو كشور دانست. او با اشاره به روند ساخت نخستين واحد نيروگاه بوشهر گفت: كار ساخت واحد اول نيروگاه اتمي به سختي شروع شد. در آن زمان اراده‌هاي زيادي بر آن بود كه اين كار شروع نشود و هيچ نيرويي در جهان به لحاظ فني حاضر به انجام اين پروژه نبودند اما متخصصان روسيه اين كار را قبول كردند و با همكاري نيروهاي ايراني و در سايه صميميت مديريت دو كشور اين كار عملي شد. كرينكو با ذكر آن تجربه يادآور شد: اين دو واحد پيشرفته‌ترين الزامات فني را دارا هستند و حفاظت دوگانه و سيستم ايمني بدون اتكا به برق در آن استفاده مي‌شود.
پيام اتمي صالحي براي كشورهاي حاشيه خليج فارس
پس از پايان نشست افتتاحيه، روساي سازمان‌هاي اتمي ايران و روسيه در نشست خبري به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند. صالحي در اين نشست گفت: امروز نقطه‌عطفي در صنعت هسته‌اي كشور است و اين صنعت وارد فاز جديدي از نظر گستردگي فعاليت شد. با اين حال، صالحي در خلال سخنانش پيامي را هم براي كشورهاي حاشيه خليج فارس داشت. او با اشاره به فعاليت‌هاي اتمي تهران و مسكو گفت: همكاري ايران و روسيه در چارچوب ان. پي. تي است و اين همكاري‌ها صرفا در جهت استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي است و منشأ نگراني براي كسي نيست و به ويژه به كشورهاي حوزه خليج فارس اعلام كرديم كه مي‌توانيم يك كميته مشترك علمي با متخصصان‌شان داشته باشيم تا مسائل ايمني و توسعه هسته‌اي را مورد بررسي قرار دهيم.
روسيه هميشه تعهداتش را كامل انجام مي‌دهد
سرگئي كرينكو، رييس روس اتم نيز در اين كنفرانس خبري مشترك گفت: ما امروز دو جشن داريم كه يكي جشن تحويل كامل واحد اول بوشهر است. نيروگاه بوشهر ده‌ها سال قبل با طرح آلماني شروع و سال‌ها متوقف بود و هيچ كس اين اراده را به خرج نداد كه چنين طرحي را دنبال كند اما همكاران روسي و ايراني توانستند يك كار ناممكن را ممكن كنند. در ۲۰۱۵ اين واحد موفق‌ترين واحد در صنعت هسته‌اي در دنيا معرفي شد. او ادامه داد: جشن دوم احداث دو واحد جديد نيروگاهي است و اين پروژه حكايت از همكاري استراتژيك دو كشور است. ما براي ساخت ۸ بلوك نيروگاهي با سازمان انرژي اتمي ايران تفاهم داريم كه امروز كار ساخت دو واحد را شروع مي‌كنيم. اين پروژه بالاترين استانداردهاي ايمني بعد از حادثه فوكوشيما را دارد.كرينكو در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه در صورت فشارهاي خارجي روسيه چقدر به تعهداتش طبق قرارداد پايبند خواهد ماند؟ گفت: با تكميل واحد اول نيروگاه بوشهر نبايد چنين سوالي در ذهن‌ها خطور كند. روسيه هميشه تعهداتش را كامل انجام مي‌دهد و در ساخت واحد اول اين را به اثبات رسانديم. ما مشكلات واقعي و مصنوعي ايجاد شده زياد داشتيم اما اين واحد موفق در حال فعاليت است.
واكنش نرم رسانه‌هاي غربي
خبر كلنگ زني واحدهاي دوم و سوم نيروگاه بوشهر در رسانه‌هاي مختلف نيز بازتاب داشت. رويكرد اكثر رسانه‌هاي غربي به اين همكاري جديد روسيه و ايران خبررساني صرف بود. يورونيوز در اين خصوص نوشت: مقام‌هاي ايران و روسيه روز شنبه به بوشهر رفتند تا كلنگ آغاز پروژه‌هاي دوم و سوم نيروگاه‌سازي در بوشهر را بزنند. بر اساس توافق انجام گرفته ميان ايران و روسيه براي احداث اين دو فاز، در آينده دو كشور براي ساخت شش نيروگاه ديگر نيز با هم همكاري خواهند داشت. اين رسانه اروپايي با بيان اينكه اين پروژه در حقيقت پروژه جديدي نيست تاكيد كرد كه تاريخ اين توافق به 1992 بازمي‌گردد. رقم مورد نياز براي احداث و به بهره‌برداري رساندن واحد دوم نيز 10 ميليارد دلار برآورد شده است و گفته مي‌شود كه روسيه براي اتمام آن به 10 سال بازه زماني نياز دارد. يورونيوز در ادامه مي‌نويسد: اين نخستين پروژه هسته‌اي است كه از زمان توافق هسته‌اي ايران و 1+5 در سال گذشته ميلادي كليد خورد. ايران و روسيه در روزهاي پسابرجام وارد فاز همكاري‌هاي استراتژيك در خصوص هسته‌اي و توليد انرژي شده‌اند. در حالي كه طرف‌هاي امريكايي براي توجيه برجام نزد مخالفان توافق هسته‌اي با ايران ادعا مي‌كنند كه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران را محدود كرده‌اند اما واكنش‌ها به كلنگ‌زني واحد دوم و سوم نيروگاه بوشهر در رسانه‌هاي غربي بسيار معتدل بود و از آنجا كه روسيه سوخت مورد نياز اين رآكتور را تامين مي‌كند و سوخت مصرف شده را هم خارج مي‌كند، اين اقدام مشترك ايران و روسيه چندان با بازتاب‌هاي منفي روبه رو نشد. در حالي كه گفته مي‌شود روسيه و ايران كلنگ زني پروژه هسته‌اي ديگري را در سال 2018 آغاز خواهند كرد، به نظر نمي‌رسد كه اين همكاري‌ها نگراني غربي‌ها در خصوص گسترش خطرناك فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران را تحريك كند. در رسانه‌هاي غربي تلاش ايران براي ساخت نيروگاه‌هاي مشابه بوشهر و گسترش دادن فازهاي مختلف اين نيروگاه به تلاش براي كاستن از وابستگي به نفت در سال‌هاي آتي تشبيه شده است. علاوه بر اين در خبرهاي مختص اين همكاري جديد در رسانه‌هاي غربي گفته شده كه قريب به 8 هزار نفر براي كار در اين نيروگاه‌ها استخدام خواهند شد كه كمك خوبي به بازار كار مستعد ايران خواهد بود.