اصول رسانهاي روحاني
رييس‌جمهور در سخنراني خود براي اصحاب رسانه از آزادي و امنيت مطبوعات
تغيير مجلس و راي اعتماد و دستاوردهاي برجام گفت
آزادي رسانه
جاي رسيدگي به بسیاری از تخلفات رسانه‌ها دادگاه نیست
امنيت رسانه
اگر اصحاب رسانه امنیت نداشته باشند چگونه امنیت بیافرینند؟
انحصار رسانهاي
رانت اطلاعاتی بلای بزرگ در کشور ما است
رسانههاي مجازي
ما چه‌کاره‌ایم بگوییم فضاي مجازي می‌خواهیم یا نه
رييس‌جمهور ديروز صبح براي افتتاح نمايشگاه مطبوعات به جمع اهالي رسانه رفت و علاوه بر بازديد از غرفه تعدادي از نشريات و رسانه‌ها سخناني مهم درباره اهميت و جايگاه رسانه‌ها در كشور بيان كرد، حسن روحاني گفت: «اگر مي‌خواهيم جامعه امني داشته باشيم نبايد گوش شنوايي براي افراط و نداي تروريسم داشته باشيم. بي‌ترديد رسانه، مطبوعات و اصحاب آن به فرهنگ و ارتباط افكار مردم با حاكميت و انتقال نظر حاكميت و فراهم آوردن زمينه براي توسعه جامعه، كمك مي‌كنند. رسانه يكي از عوامل اصلي توسعه است و توسعه هم وسيله‌اي براي توسعه فعاليت رسانه‌هاست. ما در شرايطي قرار گرفته‌ايم كه بار مسووليت رسانه‌ها و مطبوعات از هر زمان ديگري بيشتر است. شرايط منطقه ما پيچيده است و ما نيازمند به امنيت هستيم.»
او گفت: شايد تعبيرات مختلفي از اين شرايط پيچيده ارايه شود، يكي بگويد امنيت در سايه هنرمندي سياست خارجي يك كشور تضمين مي‌شود، ديگري بگويد نيروهاي مسلح توانمند با قدرت بازدارندگي امنيتي مي‌توانند امنيت را براي جامعه تضمين كنند. واقعيت آن است كه معضلات امنيتي به مفهومي كه امروز منطقه ما با آن روبه‌روست يعني تروريسم، در شرايط ويژه‌اي قرار دارد. گروه‌هايي با افراد جاهل و رنگ و لعاب ديني، با عصبيت و فهم غلط و نادرست از اسلام و جهاد اسلامي به جان اسلام و مسلمانان منطقه افتاده‌اند. در چنين شرايطي و در برابر چنين تهديدي آنچه مي‌تواند ما را از ناامني‌ها حفظ كند و جامعه امني براي‌مان به وجود آورد آن است كه در كشور ما گوش شنوايي براي افراط و نداي تروريسم وجود نداشته باشد.
حسن روحاني گفت: اگر تروريسم در جامعه جاذبه داشته باشد، اگر بخشي از مردم نداي تروريست‌ها را بپسندند، نه سياست خارجي مي‌تواند معضل امنيت را حل كند و نه قدرت نظامي، هيچ كدام! آنچه امروز در كشور و در جامعه ما امنيت آفريده، بيداري، هوشياري، آگاهي و انسجام داخلي كشور است. بنده به نمونه‌‌اي اشاره مي‌كنم؛ چرا موصل سقوط كرد؟ مگر يك شهر بزرگ 5/1 ميليون جمعيتي با دارا بودن آن همه نيروي مسلح و ارتش چطور ممكن است از صبح تا ظهر سقوط كند؟ سقوط اين شهر به خاطر اين بود كه تروريست‌ها سلاح مدرن در اختيار داشتند؟ سقوط موصل به خاطر اين بود كه تروريست‌ها توانمندتر از ارتش مستقر در موصل بودند؟ يا اينكه دلبستگي مردم موصل به بغداد كاهش يافته بود؟ موصل ارتباط عاطفي و سياسي‌اش با بغداد قطع شده بود؛ نه داعش، هر گروه مسلح ديگر با يك پرچم كه نه سياه حتي سفيد مي‌توانست بر موصل فايق آيد. لذا سياست خارجي نمي‌تواند موصل را حفظ كند، ارتش عراق هم نمي‌تواند، در فهم مسائل امنيتي و سياسي امروز جهان و منطقه دچار اشتباه نشويم.
او در ادامه با بيان اينكه نيروهاي مسلح كشورمان يك قدرت مهم و بازدارنده در برابر تجاوز احتمالي بدخواهان و دشمنان هستند و خواهند بود، گفت: « البته سياست خارجي و ديپلماسي عاملي مهم براي پيشگيري از جنگ و نزاع خواهد بود. اما در برابر معضل امنيتي امروز منطقه آنچه كارسازتر از همه عوامل است انسجام، وحدت و يكپارچگي جامعه و سپردن همه گوش جان و جسم به نداي توسعه ايران است. اگر نظام اسلامي ما به اقليت‌ها احترام نمي‌كرد، به وحدت ديني همت نمي‌گماشت و جايگاه اهل سنت را در اين كشور محترم نمي‌شمرد يا اگر دولت به فكر تعادل توسعه‌اي در كردستان، سيستان و بلوچستان، بخشي از هرمزگان، خراسان جنوبي يا در سراسر كشور نبود و اگر امروز اقليت‌هاي قومي و مذهبي كشور دل به نظام و رهبري و قانون اساسي و دولت نبسته بودند داعش در اينجا هم راه داشت، القاعده هم در اينجا راه داشت.»
رسانه و امنيت
رييس‌جمهور سپس رسانه‌ها را عامل امنيت دانست و گفت: «شما اصحاب رسانه و دنياي فرهنگ و هنر مي‌توانيد براي جامعه امنيت‌آفرين باشيد، اما اگر خود اصحاب رسانه امنيت نداشته باشند و دلنگران امنيت خود، راه خود، شغل و قلم خود باشند چگونه مي‌توانند امنيت بيافرينند؟» او سپس اين سوال را مطرح كرد كه از قلم شكسته و دهان بسته كاري ساخته است؟ و گفت: « نشكنيم قلم‌ها را به بهانه‌هاي واهي، نبنديم دهان‌ها را با بهانه‌هاي غيراساسي، بگذاريم در اين جامعه آزادي باشد و بگذاريم آزادي مسوولانه باشد، امنيت امروز براي ما اصل است اما فكر نكنيد تنها با تفنگ امنيت ساخته يا حفظ مي‌شود كه تفنگ هم به جاي خود لازم است. اما قلم چه؟ اما بيان؟ و اما فرهنگ؟ اساس انقلاب اسلامي فرهنگ بود، اساس نهضت اسلامي ما فرهنگ بود. هيچ‌وقت امام (ره) در دوران نهضت اسلامي راه قيام مسلحانه را نپسنديد. خط امام(ره) اين نبود، خط امام (ره) تحول در افكار مردم و در فرهنگ جامعه بود. او با سخنراني، اعلاميه و نوار توانست كشور را متحول كند. او با بياناتش، با نوشته‌هايش و با شاگردانش به دعوت مردم به خيابان‌ها و در صحنه توانست بزرگ‌ترين قدرت نظامي منطقه را به زانو درآورد.» او با حمايت و اعلام « ضرورت وجود فضاي مجازي»، گفت: « نمي‌توان گفت فضاي مجازي را نمي‌خواهيم، ما چه كاره هستيم كه بگوييم فضاي مجازي را مي‌خواهيم يا خير. مثل اينكه يادمان رفته است صاحب اصلي كشور مردم هستند، مثل اينكه اصل ششم قانون اساسي را فراموش كرده‌‌ايم، مثل اينكه يادمان رفته همه‌چيز از صندوق راي بيرون مي‌آيد و مردم صاحب اصلي نظام مردم‌سالاري ديني هستند. مسوولان تمام كشور يا با راي مستقيم مردم يا با راي غيرمستقيم همين مردم انتخاب مي‌شوند. مردم، جامعه و رسانه‌ها نقش اساسي را در كشور ما ايفا مي‌كنند. مردم با رسانه‌ها خو گرفته‌اند. رسانه مانند «مي» حافظ است كه هرچه زمان از آن بگذرد اثرش بيشتر مي‌شود. رسانههاي صد ساله و چند ساله و يكي، دو ساله داريم اما عده‌اي نمي‌‌گذارند رسانه‌ها جوانه دهند و كار خودشان را بكنند.»
تدوين لايحه نظام رسانهاي
روحاني در ادامه به «لايحه تدوين نظام رسانهاي است» اشاره كرد و گفت: «همانند نظام پزشكي، دولت به دنبال تدوين لايحه نظام رسانهاي است كه تقديم مجلس شوراي اسلامي شود. بسياري از تخلفات بايد در همان نظام رسانهاي بررسي شود و جايش در دادگاه نيست. خيلي مشكلات در رسانه‌ها وجود دارد كه ممكن است حتي يك حقوقدان حاذق هم آن را نداند. مگر همه تخلفات رسانهاي بايد دادگاهي شود وقتي راه‌حل‌هاي حرفه‌‌اي‌تر و كم هزينه‌تر وجود دارد. اين رسالت اصحاب رسانه است كه رضايت را براي مردم ايجاد كند؛ چراكه تروريسم بر اسب نارضايتي و نااميدي سوار مي‌شود. آنهايي كه جز ايجاد يأس و نااميدي در افكار عمومي كار ديگري نمي‌كنند چه نتيجه‌اي از فعاليت‌هاي‌شان مي‌خواهند بگيرند. افسردگي بر اثر بي‌نشاطي و نااميدي در جامعه ايجاد مي‌شود؛ چه كساني هستند كه به جاي مزرعه اميد كشتزار يأس را دنبال مي‌كنند.» او در ادامه گفت: «امروز ما بايد امنيت‌‌مان را حفظ كنيم. برخي فكر مي‌كنند امنيت ما تنها با موشك، تانك و هواپيما حفظ مي‌شود. درست است اينها ضروري و لازم است و من فكر مي‌كنم كسي هستم كه مي‌توانم بلند اين حرف را بزنم؛ چراكه 35 سال پيش به تحكيم نيروهاي مسلح تاكيد مي‌كردم. ما قدرت نظامي و قدرت ديپلماسي براي حفظ امنيت مي‌خواهيم اما يادمان باشد كه ناامني منطقه ما تنها با سلاح و ديپلماسي حل نمي‌شود، گوش مردم بايد با نداي توسعه آشنا شود تا به نداي تروريسم پاسخ ندهد. گوش اقوام و مذاهب هم بايد با اين موضوع آشنا باشد و اين امر به دست شما اصحاب رسانه اتفاق مي‌افتد.»
برجام، هواي سالم ايجاد شده و سه وزير پيشنهادي
او با اشاره به اينكه «بايد از دوران نوين پسابرجام و پساتحريم استفاده كنيم»، گفت: يك هواي سالمي ايجاد شده به جاي آنكه از آن براي ورزش و آماده شدن جهت بردن در مسابقه استفاده كنيم عده‌اي مدام بحث مي‌كنند كه آيا خوب است هوا سالم شده يا بد است، خط و ربط آن كسي كه هوا را سالم كرده چيست. آدم تعجب مي‌كند وقتي اين شرايط را مي‌بيند. امروز ايران يك قدرت اقتصادي است كه مي‌تواند سرمايه و تكنولوژي را جذب كند و بازار را به دست آورد. در چنين فضايي بايد به فكر سه جغرافياي بازار، سرمايه و فناوري باشيم. »
رييس‌جمهور در ادامه در ارتباط با كسب راي اعتماد سه وزير پيشنهادي دولت به مجلس شوراي اسلامي گفت: «راي اعتماد به سه وزير در روز سه‌شنبه همه عاشقان اين كشور را از روز دوشنبه اميدوارتر كرد. همه مردم ايران به خوبي قضاوت كردند كه انتخابات اسفند 94 با خرداد 92 در يك مسير بود. مردم ديدند كه مجلس و دولت در كنار هم در مسير اعتدال قرار دارند و از اين بابت خوشحال شدند. طبق قانون اساسي مجلس مي‌توانست به اين سه وزير راي اعتماد بدهد يا ندهد، مهم اين نبود كه به اين سه وزير راي اعتماد دهد بلكه مهم آن بود كه مردم فهميدند مجلس دهم گوشش به اتهامات واهي بدهكار نيست و متوجه شدند كه اين مجلس با دقت بيشتري به مسائل سياسي كشور مي‌‌نگرد و با دقت بيشتري راي خود را به صندوق مي‌ريزد. آنچه دستاورد روز سه شنبه بود تنها استقرار سه وزير براي بهبود مسير فرهنگ و نشاط جوانان نيست بلكه دستاورد بالاتر آن بود كه ديگر گوش شنوايي براي اتهامات وجود ندارد و همين دستاورد از بزرگ‌ترين افتخارات ملت، مجلس شوراي اسلامي و دولت است.
او با بيان اينكه «راي اسفند 94 مردم در صندوق صحيح قرار گرفته است»، ادامه داد: دولت به دلايلي همان سه وزير را به مجلس معرفي كرد تا به مردم بگويد كه راي اسفند 94 آنها گم نشده و در صندوق صحيح قرار گرفته است. ما نيازمند وحدت و نشاط براي تحول جامعه هستيم، همه ما مي‌خواهيم كه انقلابي باشيم اما انقلابي بودن يعني چه؟ هر كسي كه تهمت مي‌زند، دروغ مي‌گويد، سخني بدون تحقيق به زبان مي‌آورد و شنيده‌اي را بدون تحقيق بازگو مي‌كند و داد و فرياد مي‌زند انقلابي نيست. هر كسي كه كوتاه‌ترين راه را براي منافع ملي برمي‌گزيند و براي حفظ كشور تلاش مي‌كند و راستي و درستي و امانتداري را سرلوحه كارش قرار مي‌دهد انقلابي است. انقلابي يعني استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي؛ ما مفهوم ديگري از انقلاب نمي‌‌شناسيم. انقلاب يعني اخلاق و بالاتر از اخلاق هم اسلام است. انقلاب ما هم انقلاب اسلامي است. خود كلمه انقلاب مقدس نيست و گاهي در قرآن معناي منفي هم دارد اما انقلاب با وجود اسلام است كه معني مثبت مي‌گيرد.
رييس‌جمهور در ادامه خاطرنشان كرد: الگوي ما پيغمبر (ص) و مولاي‌مان حضرت علي (ع) است و براي من و امثال مني كه از نوجواني‌اش در انقلاب عمر، جواني و هستي‌اش را گذاشته قابل تحمل نيست كه كساني انقلاب را بدزدند. آدمي كه دروغ مي‌گويد، تهمت مي‌زند رابطه‌‌اي با انقلاب ندارد. اگر براي جوانان توانستيم شغلي ايجاد كنيم انقلابي هستيم در غير آن انقلابي نيستيم. اگر رونق اقتصادي را ايجاد كرديم از انقلابي‌ها هستيم اما با رشد منفي و اشتغال بدون تحرك، انقلاب معنا ندارد. با تورم 45 درصدي افسارگسيخته به انقلاب نخواهيم رسيد. انقلاب يعني توسعه كشور، ايجاد نشاط، رفاه و اشتغال براي همه اقشار جامعه، بسياري از اعتيادها و مفاسد اجتماعي به خاطر بيكاري و بي‌شغلي است. بايد هم فضاي اشتغال را ايجاد كنيم و هم شما اصحاب فرهنگ و رسانه نشاطي را براي مردم فراهم آوريد. نگاه كنيد، ببينيد در يك سال گذشته چقدر رسانه شما نشاط ايجاد كرده است، چقدر مسير اشتغال را رونق داده و چقدر دولت را در اين راه هدايت كرده است. ما اعتقاد به عصمت نداريم و نيازمند انتقاد سازنده هستيم اما انتقاد سازنده با هتاكي متفاوت است، رسانه بايد منتقد باشد اما هتاكي در رسانه جايي ندارد.
او گفت: « كاري كرديم كه دنيا نظر، افكار و ديدگاهش نسبت به ملت ايران و جمهوري اسلامي از 3 سال پيش متفاوت باشد. ديروز همه متفق شدند كه تحريم را اعمال كنند اما توجه كنيد چرا جوري رفتار كرديم كه امريكا و اروپا راي به تحريم ما داد؟ جاي تعجب نيست، آنهايي كه امروز به جاي نقادي، هتاكي مي‌كنند، چرا آن روز صداي‌شان بلند نشد؟ چرا راهي را انتخاب كرديم كه همه عالم را عليه خود متحد كرديم؟ مگر مي‌شود ما كاري كنيم كه دشمنان ما سال‌ها دنبال اين بودند كه همه را از دايم و غير دايم عليه ما جذب كنند. چطور شد كه اين فضا به وجود آمد. تحريم‌ها را برداشتيم اما بعضي‌ها ناراحت هستند و مي‌گويند چرا تحريم‌ها برداشته شده است؟ اگر به عنوان مثال صد تا تحريم برداشته شده و چند تا مانده، آن صد تا را نگاه نمي‌كنند و آن چند تا را مي‌بينند. آدم دچار حيرت است؛ چرا درك نمي‌شود. فكر مي‌كنند اگر بگويند ما در اين چند سال موفق بوديم دولت نفع مي‌برد. در حالي كه اين موفقيت براي مردم است. دولت راي داده، شوراي عالي امنيت ملي، مجلس شوراي اسلامي، شوراي نگهبان هم راي داده، رهبري هم تاييد كرده، باز هم نمي‌دانم مشكل كجاست؟ شما اهل رسانه بايد بيابيد و بايد براي مردم شرح داده و توضيح دهيد.»
حسن روحاني گفت: « امروز دومين خواست من از شما در كنار تثبيت و حفظ امنيت كشور در سايه فرهنگي و انسجام وحدت در جامعه و نزديك كردن همه اقوام و مظاهر اين است كه بتوانيم فضا را براي بهره‌‌برداري از شرايط پسابرجام استفاده كنيم. هر چه شرايط آرام‌‌تر باشد و وحدت را ديگران بيشتر ببينند، جذب سرمايه آسان‌تر مي‌شود. من به شما مي‌گويم شما اصحاب اطلاع و رسانه هستيد كه بايد به مردم اطلاع دهيد. آيا گشايش روز به روز بيشتر شده يا كمتر؟ از آن روز كه برجام اجرايي شد، يعني 27 دي ماه سال گذشته تا امروز آيا گشايش‌ها بيشتر شده يا كمتر؟»
رييس‌جمهور در ادامه ابراز كرد: دولت در طول اين سه سال در وزارت ارشاد و در ساير وزارتخانه‌ها - با تلاش‌هايي كه برادر عزيزم آقاي جنتي انجام داد - كار بزرگي در اين حوزه انجام داد. همه مي‌دانند مجوز يك نشريه از زمان تقاضا تا موافقت چقدر زمان مي‌برد. گفته مي‌شود 5 سال؛ در حالي كه بنده پيش از اين شاهد بودم كه مجوز نشريه‌اي 8 سال هم طول كشيد و به جايي نرسيد. امروز چقدر طول مي‌كشد؟ ديگر سال نيست، ماه است، ديگر 5 سال نيست، 5 ماه است. اين همه مجوزي كه در اين مدت 3 سال صادر شده خوشحالم كه براي بخش خصوصي بوده و براي بخش عمومي و دولتي نبوده. اينها را بايد به مردم و به بخش خصوصي واگذار كنيم. وقتي نشريه‌اي دارم كه پولش از جايي مي‌آيد دل نگراني ندارم كه بخرند يا نخرند، دو سه هزار تا چاپ مي‌كنند براي نهادها مي‌فرستند اگر هم برگشت مهم نيست، اطلاعات دسته اول هم دارم. او با تاكيد بر اينكه رانت اطلاعاتي بلاي بزرگ در كشور ما است، گفت: «هنوز پرونده دست بازپرس است؛ قاضي و دادستان هم خبر ندارند، اين آقا خبر دارد، دستگاه امنيتي ما هنوز آن وزير و رييسش خبر ندارند، اين يكي خبر دارد، نمي‌دانم اجنه هستند، چگونه خبر دارند و چگونه ارتباط دارند، ما كه درست نفهميديم. رانت اطلاعاتي را كنار بگذاريم. چطور از يك پرونده‌اي، يك روزنامه‌اي زودتر از رييس آن قوه خبر دارد؟ رانت اطلاعاتي براي جامعه ما بلاست. البته مردم خوب مي‌فهمند و خوشحالم كه مردم پاسخ درستي مي‌دهند. آنها متوجه امور هستند. »
قانون مطبوعات تغييرات لازم دارد
روحاني دربخش ديگري از صحبت‌هايش گفت: «دولت در برابر مطبوعات و رسانه‌ها وظايفي دارد كه بايد انجام دهد. دو كار مهم را در دستور دارد ابتدا نظام رسانهاي كه مانند نظام پزشكي مهم است كه در حال آماده شدن است تا به مجلس برود. بسياري از تخلفات را آن‌جا مي‌توان رسيدگي كرد. قانون مطبوعات تغييراتي لازم دارد؛ كه مشغول بررسي در دولت هستيم و در صورتي كه تكميل كنيم به مجلس مي‌فرستيم و اين قدم مهمي است. در زمينه يارانه هم اگر كمي عقب هستيم همين امروز بعد از اينجا به سازمان برنامه و بودجه دستور مي‌دهم كه بتوانيم امسال يارانه مطبوعات را جبران كنيم. رييس‌جمهور همچنين از وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي درخواست كرد تا به طور جدي جلساتي را برگزار كرده و مشكلات اصحاب رسانه را به دقت مورد رسيدگي قرار دهند و اگر هم مساله‌اي بود در هيات وزيران مطرح شود تا در مورد آنهايي كه دولت مي‌تواند راه‌حل پيدا كند، گامي برداشته شود. مي‌دانم رسانه‌ها تا چه حد مهم و تاثيرگذار هستند و حل مشكلات آنها چقدر مي‌تواند موثر باشد. به حق رسانه‌ها، دانشگاه هستند و دنياي امروز دنياي ارتباطات است و همه بايد تلاش‌مان را در اين راه انجام داده و دست به دست هم دهيم كه براي توسعه و پيشرفت كشورمان تلاش كنيم.»
تا شود جور قافيه، ارشاد
روز گذشته در آيين افتتاح بيست و دومين نمايشگاه مطبوعات، مجري مراسم رضا رفيع، اشعار طنزي در خصوص اتفاقات اخير وزارت ارشاد قرائت كرد:
اكنون سه سال از دولت تدبير طي شد/ بيلان كارش در حد احسن گرفتم
من از خودم كه در نياوردم، به والله/ آماري از هر كوي و هر برزن گرفتم
گفتم كه زن مي گيرم، اما وام كم بود/ عينا شبيه خود زني چلمن! گرفتم
چون گلشن دولت خردمندانه مي گشت/ بي سوژه ماندم، طنز خود گلخن گرفتم
كل وزيران را درست و خوب ديدم/ وضع وزارتخانه ها ايمن گرفتم
ارشاد اما همچنان پر حاشيه بود/ دلواپسان را جمله در شيون گرفتم
آهنگ رفتن كرد دكتر جنتي پس/ گفتا كه از ارشاد من دامن گرفتم
يكبار ديگر آيت الله جنتي هم/ حرفي زده كز مخبري متقن گرفتم
گفته به روحاني: سه سال پيش هر چند/ عمري دوباره گفتمت جداً گرفتم
اما هم اكنون تا شنيدم كه علي رفت/ والله يك عمر سه باره من گرفتم
وقتي افتاد فتنه در كنسرت/ صحبت از جرات و دليري شد
هر يك از گوشه اي فرا رفتند/ صحنه خوب و دلپذيري شد
جنتي رفتني نبود، اما/ رفت چون خسته از وزيري شد
هر كسي چند روزه نوبت اوست/ گر چه يك چهره شهيري شد
هر كه آمد عمارتي سازد/ در عمل، گرم لكه گيري شد
در سرش بود نان پزد بسيار/ آخر اما فقط خميري شد
جنتي رفت و كرسي ارشاد/ باز هم كرسي خطيري شد
تا شود جور قافيه، ارشاد/ قسمت صالحي اميري شد
شاعر: رضا رفيع