نجف دريابندري مترجم «هاكلبري‌فين» در بيمارستان
حسن همايون/ بسياري از بچه‌هاي دهه 60 كارتون «هاكلبرفين» را خوب به ياد دارند، شماري از آن بچه‌ها بزرگ‌تر شدند و ترجمه خلاقانه نجف دريابندري از رمان شاهكار «ماجراهاي هاكلبري‌فين» نوشته مارك تواين را خواندند. آقاي مترجم خاطرساز نسل‌هاي مختلف مخاطب‌هاي ادبيات و فلسفه اكنون در بستر بيماري است. وي پنجشنبه بيست و دوم آبان باز راهي بيمارستان شد و تحت مراقبت‌هاي ويژه قرار گرفت و ديروز به بخش عمومي منتقل شده است. آقاي مترجم چند سال پيش هم به دليل سكته مغزي در بيمارستان بستري شده بود. اميد كه به زودي عافيت يابد. آقاي مترجم بالا و پايين بسيار ديده، او از نسل مترجم‌ها و اهل قلمي است كه تاريخ زنده تحولات اجتماعي – فرهنگي ايران معاصر هستند.
كودتاي 28 مرداد را به چشم مي‌بيند و انقلاب و جنگ را نيز تجربه مي‌كند. با اين همه از تك و تا نمي‌افتد، نخستين ترجمه‌اش «وداع با اسلحه» ارنست همينگوي در 24 سالگي منتشر مي‌شود و در 25 سالگي به زندان مي‌رود. 29 سالگي محكوميت چهار ساله‌اش تمام مي‌شود، به انتشارات فرانكلين مي‌رود تا 17 سال بعد همانجا ويرايش و ترجمه مي‌كند و در كنار فتح‌الله مجتبايي، سرويراستار اين نشر مهم مي‌شود. در همين سال‌ها شماري از آثار مهم ادبيات امريكايي را به فارسي برمي‌گرداند. جالب است بدانيد كه آقاي مترجم از كلاس درس زبان انگليسي متواري بود، در مدرسه از اين درس مردود مي‌شود بعد از آن اتفاق، تصميم مي‌گيرد و انگليسي را آن‌چنان كه بايد ياد مي‌گيرد به يكي از مترجم‌هاي مهم آثار ادبيات انگليسي به فارسي بدل مي‌شود.
كمتر نويسنده و مترجم و اهل فكري ايراني پيشكسوت را مي‌توان سراغ گرفت كه تجربه سال‌هاي زندان دوران پهلوي‌ها را نداشته باشد؛ از شاهرخ مسكوب تا ابراهيم يونسي، از نجف دريابندري تا محمود دولت‌آبادي، از بزرگ علوي تا احمد شاملو و... بسيار كسان ديگر... همه به اتفاق در مرور خاطره‌ها و تجربه‌هاي‌شان در زندان مي‌گويند آنجا به خواندن مدام و مباحثه مشغول بودند يا آنكه دستي به نوشتن و ترجمه مي‌بردند؛ آقاي مترجم هم كتاب مهم و اثرگذار «تاريخ فلسفه غرب» نوشته متفكر انگليسي برتراند راسل را در زندان ترجمه مي‌كند. علاوه بر ده‌ها ترجمه از آثار مهم ادبيات و فلسفه غرب، اثر معروف «كتاب مستطاب آشپزي» دريابندري اما چيزي ديگري است. كتابي كه از ذوق سرشار نجف دريابندري و همسر هنرمندش فهيمه راستكار به شكلي ديگر خبر مي‌دهد. بچه آباداني ناخدازاده در اين كتاب از سير تا پياز خوراك‌هاي ايراني و غيرايراني را براي مخاطب فهرست مي‌كند و چگونگي تهيه و پخت آنها را شرح مي‌دهد.